Skrzydelnik wielki

Z Wikipedii

skrzydelnik wielki
muszla dorosłego osobnika
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Podkrólestwo	tkankowce
Nadtyp	pierwouste
Typ	mięczaki
Podtyp	bezkręgowce
Gromada	ślimaki
Podrząd	jednoprzedsionkowce
Rodzina	skrzydelniki
Gatunek	Skrzydelnik wielki
Nazwa systematyczna
Strombus gigas
Status ochronny
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) EX EW CR EN VU NT LC Kategoria: podwyższonego ryzyka
Systematyka w Wikispecies
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Skrzydelnik wielki (Strombus gigas) - ślimak z rodziny skrzydelników występujący w ciepłych, czystych wodach Morza Karaibskiego, w Zatoce Meksykańskiej, na Antylach i na wschodnim wybrzeżu Ameryki Południowej, aż po Rio de Janeiro. Ślimak ten, znany ze swej pięknej skorupy, może ostrym skrajem wieczka muszli zaatakować, a nawet zranić przeciwnika.

Spis treści 1 Podstawowe dane 2 Środowisko 3 Pożywienie 4 Rozmnażanie 5 Skrzydelnik i ludzie 6 Zwyczaje 7 Czy wiesz, że... 8 Bibliografia

[edytuj] Podstawowe dane

Wielkość

• Długość muszli - 15-35 cm.
• Waga - nawet ponad 2 kg.

Rozmnażanie

• Dojrzałość płciowa - W trzecim miesiącu życia
• Okres godowy - od lutego do października
• Jaja - 180 000-460 000
• Rozwój jajeczka w ciele - kilka tygodni

Tryb życia

• Zwyczaje - dorosły osobnik aktywny jest w dzień, a młode w nocy
• Pożywienie - najczęściej glony
• Długość życia - 10-25 lat

Blisko spokrewnione gatunki

Do rodzaju Strombus należy np. skrzydelnik karaibski (S. pugilis), skrzydelnik żabi (S. raninus) lub skrzydelnik jednopalczasty (S. gallus), który ma na muszli elegancki, duży wyrostek.

[edytuj] Środowisko

Skrzydelniki występują w strefie przypływów i głębiej poniżej niej. Dobrze się czują wyłącznie w czystej, nagrzanej wodzie przy amerykańskim brzegu Oceanu Atlantyckiego. Dorosłe osobniki żyją na głębokości od 0,3 m do 20 m, pojawiają się też na rafach koralowych i wokół wysp, lub skał oraz na plażach. Larwy skrzydelników nie są związane z jednym miejscem. Prądy morskie mogą je zanieść setki kilometrów od miejsca ich wyklucia. Przez około dwa miesiące unoszą się w wodzie w formie planktonu. Później opadają na dno, gdzie kończą swój rozwój.

[edytuj] Pożywienie

Skrzydelnik żywi się glonami, które obrastają pędy traw morskich, kamienie i wszystkie znajdujące się pod wodą przedmioty. Dorosłe osobniki żerują w dzień. Najpierw wydzielają lepki śluz, który mieszają z pożywieniem w drodze do żołądka. Oskubują glony z kamieni, lub roślin za pomocą działającej, jak pilnik raduli. Następnie skrzydelnik wciąga do środka język i przesuwa pokarm do żołądka.

[edytuj] Rozmnażanie

Mięczak ten może się rozmnażać przez większą część roku. Jajeczka mają długość 5-7 mm i składane są w wielkiej ilości na piaszczyste dno, lub w trawy morskie. Sznury mogą mieć długość 2 m i zawierają nawet pół miliona jajeczek. Po trzech dniach z jajeczek wylęgają się kremowobiałe larwy zwane weliger. Mogą natychmiast pływać, mają już też muszle, choć na razie miękkie, jak papier. Na skorupach larw, które najpierw swobodnie unoszą się w wodzie, rozwijają się wkrótce pierwsze, niewielkie skrzydełka. Dzień po wykluciu w przejrzystym ciele widać wyraźnie serce. Larwy żywią się planktonem. Pozostałe organy rozwijają się po dwóch miesiącach życia w formie planktonu, kiedy małe skrzydelniki osadzają się na dnie. W tym czasie skrzydelnik ma długość kilku centymetrów i bardzo cienką skorupę. Dlatego prowadzi nocne życie aż do czasu, gdy muszla jest dość mocna, by obronić go przed wieloma drapieżnikami, takimi jak kraby, pustelniki i raje.

[edytuj] Skrzydelnik i ludzie

Już od dawna ludzie żyjący w pobliżu morza żywili się mięsistymi częściami tego ślimaka. W płytkiej wodzie, w zaroślach trawy morskiej łatwo było zbierać mięczaki rękoma lub prostym dwuzębem, którym wrzucano je do małej łodzi. Na dobrych łowiskach dwóch mężczyzn mogło w ciągu dnia złowić 500-600 skrzydelników. Mięso tego ślimaka jest też świetną przynętą przy łowieniu ryb na wędkę, co spowodowało na Jamajce, we Florida Keys i Bahamach wielki spadek populacji skrzydelników. Góry pustych muszli świadczą o poziomie odłowów tego mięczaka. Niegdyś zbierano atrakcyjne muszle i wykonywano z nich kamee. Dziś sprzedawane są najczęściej w naturalnym stanie.

[edytuj] Zwyczaje

W odróżnieniu od większości ślimaków skrzydelnik wyposażony jest w znakomity wzrok. Szczególnie dobrze ma rozwinięte widzenie kierunkowe. Podczas żerowania prawe oko pozostaje schowane w miękkim wcięciu zewnętrznego fałdu skorupy. Drugim okiem wysuniętym na czułku ślimak, jak przez peryskop, obserwuje uważnie okolicę, ale spłoszony może je szybko wciągnąć. W razie niebezpieczeństwa skrzydelnik szybko chowa się w muszli i zamyka za sobą rogowe "wieczko". Skrzydelnik jest bardzo ruchliwym stworzeniem. Potrafi nawet przeskoczyć kawałek na swej mięsistej nodze. Noga jest długa i kończy się łukowatą, ostrą krawędzią, na której umieszczone jest zębate wieczko (operculum). Ta ząbkowata i zakrzywiona płytka jest nie tylko skuteczną bronią, pomaga także ślimakowi, przy przemieszczaniu się. Za pomocą ząbkowatego wieczka, które wbija w piasek skrzydelnik porusza się skokami po dnie morza. Przy każdym skoku przebywa odległość równą połowie długości ciała.

[edytuj] Czy wiesz, że...

• Skrzydelnik jest często gospodarzem dla rodzaju ryb Apogonichthys. Wewnątrz skorupy ślimaka może mieszkać nawet pięć takich rybek.
• Zanim indiańscy mieszkańcy Karaibów poznali żelazo, sporządzali noże, ostrza, a nawet siekiery z ostrych skrajów małych muszli skrzydelników.
• W mitologii greckiej Trytoni - bóstwa z orszaku Posejdona grali na pustych muszlach ślimaków morskich. W czasach antycznych były to głównie muszle trytonów (Charonia). Mieszkańcy mórz tropikalnych nadal często wykorzystują muszle w tym celu.
• Przed wiekami muszle skrzydelników były środkiem płatniczym w zachodnich regionach Pacyfiku.

[edytuj] Bibliografia

• "Encyklopedia zwierząt od A do Z" Warszawa 1999