Skrzypy
Z Wikipedii
Skrzypy | |
Systematyka | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Gromada | skrzypy |
Nazwa systematyczna | |
Equisetophyta | |
Systematyka Wikispecies | |
Galeria zdjęć i grafik |
Skrzypy (Equisetophyta B. Boivin, Sphenophyta) - typ (gromada) roślin naczyniowych. Większość gromady stanowią rośliny kopalne, żyjące skrzypy zebrane są w jednym rodzaju - skrzyp (Equisetum), który obejmuje ok. 30 gatunków.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
Charakteryzują się okółkowym umieszczeniem liści i gałęzi na pędzie. Zarodnie są umieszczone terminalnie na trzoneczkach u form prymitywnych, a u form ewolucyjnie zaawansowanych zarodnie tworzą parasolikowaty twór zwany tarczowatym liściem zarodnionośnym. Główną formą rośliny jest sporofit, gametofit zaś jest drobny i plechowaty. Plemniki opatrzone są wieloma niciami.
[edytuj] Liście
- Zróżnicowane na liście asymilacyjne i zarodnionośne (sporofile, zwane także sporangioforami). Ze względu na genezę i prostą budowę zaliczane do mikrofili. Wyrastają w okółkach z węzłów w postaci łusek. Często zrośnięte ze sobą tworzą pochwy osłaniające węzły. Pochwy te przebijane są przez wyrastające powyżej nasady liści pędy boczne. Liście tylko początkowo pełnią funkcje asymilacyjne, później funcje te pełnią tylko łodygi. U przedstawicieli wymarłych liście asymilacyjne były widlasto podzielone (rząd praskrzypy Hyeniales), u klinolistów Sphenophyllales liście były na szczycie rozszerzone (czasem także podzielone), z dychotomiczną nerwacją.
[edytuj] Rozmnażanie
Ważną rolę w rozmnażaniu i rozprzestrzenianiu się skrzypów odgrywały i odgrywają kłącza umożliwiające rozmnażanie wegetatywne sporofitów. Na nadziemnych ich częściach, na sporofilach przekształconych w sporangiofory skupione w kłos zarodniowy powstają zarodniki. Zarodniki są jednakowe i wydają obupłciowy gametofit, przy czym na podłożu bardziej zasobnym w składniki pokarmowe wykształcają się zazwyczaj gametofity żeńskie, w miejscach uboższych powstają gametofity męskie. Plemniki wielowiciowe zapładniają rodnie. Rozwija się zwykle tylko jeden zarodek sporofitu, który bez okresu spoczynkowego wyrasta w młodociany sporofit.
[edytuj] Systematyka
- Podgromada: Equisetophytina Reveal, Sphenophytina
- Klasa: skrzypowe (Equisetopsida C. Agardh, Sphenopsida)
- Podklasa: Equisetidae Engl. & Gilg
- Rząd: skrzypowce (Equisetales Dumort.)
- Podrząd: Equisetineae Rabenh.
- Rodzina: skrzypowate (Equisetaceae Michx. ex DC.)
- Rodzaj: skrzyp (Equisetum L.)
- Rodzina: skrzypowate (Equisetaceae Michx. ex DC.)
- Podrząd: Equisetineae Rabenh.
- Rząd: † praskrzypy, praskrzypowce (Hyeniales) - łączą w sobie cechy psylofitów i prymitywnych skrzypowych.
-
- Rodzina: † Hyeniaceae
-
- Rząd: † klinolisty (Sphenophyllales)
-
- Rodzina: † Sphenophyllaceae
- Rodzina: † Cheirostrobaceae
-
- Rząd: † kalamity, kalamitowce (Calamitales)
-
- Rodzina: † Calamitaceae
-
- Rząd: skrzypowce (Equisetales Dumort.)
- Podklasa: Equisetidae Engl. & Gilg
- Klasa: skrzypowe (Equisetopsida C. Agardh, Sphenopsida)
[edytuj] Bibliografia
- I. Rejment-Grochowska: Cykle rozwojowe Roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, ss. 176-178.
- Podbielkowski Z., Rejment-Grochowska I., Skirgiełło A. 1986. Rośliny zarodnikowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. ISBN 83-01-04394-6.