Sosna długowieczna

Sosna długowieczna (Pinus longaeva D. K. Bailey) – gatunek drzewa iglastego z rodzaju sosna (Pinus) należącego do rodziny sosnowate. Sosna długowieczna jest silnie spokrewniona z sosną ościstą (P. aristata) oraz z P. balfouriana. Niektórzy botanicy zaliczają je do tego samego gatunku, inni uznają, że mają jedynie wspólnego przodka. Gatunki te odróżniają się głównie obszarem występowania. Sosna długowieczna występuje na zachodnich obszarach Ameryki Północnej na terenie stanów Utah, Nevada i w Górach Białych we wschodniej Kalifornii.

Sosny tego gatunku uważane są za nabardziej długowieczne drzewa na świecie. Szacuje się, że niektóre okazy znalezione w Górach Białych osiągnęły wiek 3000–4600 lat.

[edytuj] Charakterystyka

Sosna długowieczna

Pokrój: Drzewo średnich rozmiarów, wolno rosnące, o nieregularnej koronie.
Pień: Osiąga wysokość 5–15 metrów i średnicę do 2,5 a nawet 3,6 m. Kora jasna, pomarańczowo-żółta, cienka, u podstawy pnia łuszcząca się.
Drewno: Ze względu na powolny wzrost w trudnych warunkach drewno jest twarde i żywiczne, przez co odporne na szkodniki.
Liście: Igły zebrane w pęczki po 5, sztywne i grube, długości 2–4 cm, ciemnozielone do niebiesko-zielonych po zewnętrznej stronie. Igły posiadają dwa kanały żywiczne, które nie są ani przerwane, ani złamane, przez co nie posiadają białych plamek żywicy, takich jak igły sosny ościstej.
Szyszki: Cylindryczno-jajowate, o długości 5–10 cm, zamknięte, szerokości 3–4 cm, początkowo zielone lub purpurowe. Dojrzałe stają się pomarańczowo-płowe z licznymi delikatnymi tarczkami. Tarczki zakończone 2–5 mm kolcem. Otwarte szyszki osiągają szerokość 4–6 cm. Nasiona uwalniane bezpośrednio po otwarciu, długości 5 mm, każde opatrzone skrzydełkiem długości 12–22 mm. Rozsiewane przez wiatr, częściowo rozrzucane przez orzechówkę popielatą (Nucifraga columbiana). Orzechówka gromadzi nasiona sosny jako zapas pożywienia, z niezużytych zapasów mogą wyrosnąć nowe drzewa.
Biotop: Gatunek wysokogórski, rośnie w strefie górnej granicy lasu, na silnie nasłonecznionych i odsłoniętych zboczach, o skalistym, jałowym podłożu. Drzewo odporne na niskie temperatury oraz susze.

[edytuj] Zastosowanie

Drzewo ozdobne, w Polsce sadzone w parkach i ogrodach botanicznych. Cenione ze względu na powolny wzrost i dużą odporność na skrajne warunki.
Najstarsze okazy tego gatunku, jako najdłużej żyjące rośliny, są przedmiotem badań botaników. Wyniki analiz wykorzystywane są do kalibrowania metody datowania radiowęglowego.

Sosna długowieczna, Park Narodowy Great Basin, Nevada

[edytuj] Ciekawostki

Są to najstarsze znane na świecie żyjące sosny. Często określa się je mianem najstarszych roślin na Ziemi, jednak żyją znacznie krócej od wegetatywnie rozmnażających się okazów topoli osikowych i niektórych krzewów. Najbardziej sędziwy okaz pochodzi ze stanowiska w Górach Białych i osiągnął wiek ponad 4800 lat. Drzewo nosi nazwę "Methuselah". Dokładna lokalizacja drzewa jest znana tylko leśnikom i nie jest ujawniana publicznie, w celu jego ochrony.

Okaz starszy niż "Methuselah" został ścięty w 1964 roku przez studenta geografii przeprowadzającego badania na tamtym obszarze (obecnie tereny Parku Narodowego Wielkiej Kotliny w stanie Nevada). Drzewo, nazwane "Prometheus", rosło 4900 lat. Wiek wyznaczono przez zliczanie pierścieni.