Stopnie harcerskie
Z Wikipedii
Stopnie harcerskie - stopnie zdobywane w harcerstwie poprzez wykazanie się określonym zasobem wiedzy i umiejętności.
Stopnie są elementem metody harcerskiej, dzięki któremu harcerze mają motywację do samorozwoju. W poszczególnych organizacjach harcerskich są różne systemy stopni.
Spis treści |
[edytuj] Stopnie w ZHP
W ZHP funkcjonuje 6 stopni harcerskich wprowadzonych Uchwałą nr 40/XXXII Rady Naczelnej ZHP z dnia 15 czerwca 2003 r.
Chłopcy - Dziewczęta
| grupa metodyczna: harcerze | grupa metodyczna: harcerze starsi | grupa metodyczna: wędrownicy | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Dziewczęta | ochotniczka (och.) | tropicielka (trop.) | pionierka (pion.) | samarytanka (sam.) | Harcerka Orla (HO) | Harcerka Rzeczypospolitej (HR) |
| Chłopcy | młodzik (mł.) | wywiadowca (wyw.) | odkrywca (odkr.) | ćwik (ćw.) | Harcerz Orli (HO) | Harcerz Rzeczypospolitej (HR) |
[edytuj] Stopnie w ZHR
W ZHR funkcjonuje 5 stopni harcerskich (system 5 stopni harcerskich używany jest też przez: HROŚ, NDH "Bądź Gotów", NKIH "Leśna Szkółka", OH "Rodło", Szczep "Czerwone Maki" oraz przez Stowarzyszenie Harcerskie gdzie stopnie mają takie same nazwy jak w ZHR, tylko zamiast samarytanki jest pionierka). Nowy regulamin stopni w organizacji harcerzy wprowadzono rozkazem Naczelnika Harcerzy Ls 03/2006 z dnia 26 marca 2006 roku.
Chłopcy - Dziewczęta
- młodzik (mł.) - ochotniczka (och.)
- wywiadowca (wyw.) - tropicielka (trop.)
- ćwik (ćw.) - samarytanka (sam.)
- Harcerz Orli (HO) - wędrowniczka (wędr.)
- Harcerz Rzeczypospolitej (HR) - Harcerka Rzeczypospolitej (HR)
[edytuj] Stopnie w SHK Zawisza - FSE
SHK Zawisza - FSE używa jeszcze innego systemu stopni:
- organizacja męska: ochotnik, wywiadowca, ćwik, Harcerz Orli,
- organizacja żeńska: ochotniczka, tropicielka, pionierka, samarytanka, wędrowniczka, Harcerka Rzeczypospolitej
[edytuj] Stopnie harcerskie w przeszłości, nazwy i oznaczenia
Większość nazw stopni harcerskich stosowanych jest niemal od początków harcerstwa. Nazwy młodzik użył jako jednej z propozycji na nazwę pierwszego stopnia Andrzej Małkowski. Określeń pierwszych 3 stopni: młodzik, wywiadowca, ćwik użyli już w 1912 w swoim podręczniku skautowym Harce młodzieży polskiej Mieczysław Schreiber i Eugeniusz Piasecki. Nieco później pojawiło się określenie skaut Orła Białego (dzisiejszy harcerz orli).
[edytuj] System 5 stopni i oznaczenia na krzyżu harcerskim
W okresie międzywojennym używano systemu 5 stopni: młodzik, wywiadowca, ćwik, harcerz orli i harcerz Rzeczypospolitej, podobnie jak nadal w ZHR i kilku innych mniejszych organizacjach. Harcerki zdobywały stopnie: ochotniczki (przed I wojną światową nazywanej też młódką), pionierki, samarytanki, przewodniczki (od 1936 wędrowniczki) i harcerki Rzeczypospolitej. W latach 40. po ochotniczce dodano tropicielkę, a zrezygnowano z harcerki Rzeczypospolitej.
Z systemem tym jest związany tradycyjny sposób oznaczania stopni na krzyżu harcerskim - zdobycie pierwszego stopnia potwierdzane jest dopuszczeniem do złożenia przyrzeczenia harcerskiego i wręczeniem krzyża. Kolejne stopnie oznacza się przez nabijanie na krzyżu srebrnych i złotych elementów: lilijki, kręgu i wieńca.
System ten stosowany był także w Szarych Szeregach, a po II wojnie światowej do 1949 oraz w krótkim okresie 1957-1962 (po reaktywowaniu ZHP; w niektórych środowiskach nieformalnie - dużo dłużej). Używano go też w latach 80. w drużynach i szczepach skupionych w KIHAM. System 5 stopni obowiązywał ponownie w całym ZHP w latach 1993-2003.
Dla starszych harcerzy nowo wstępujących do drużyny wprowadzano okresowo stopnie wyrównawcze: starszego ochotnika i włóczęgi, dla starszych harcerek - starszej ochotniczki. Stopnie wyrównawcze stosowane były w ZHP w okresie międzywojennym, w Szarych Szeregach i w ZHR w latach 90.
[edytuj] System 6 stopni i oznaczenia na naramiennikach
W 1949 w ZHP ujednolicono męskie i żeńskie nazwy stopni: ochotnik - ochotniczka, pionier - pionierka, przodownik - przodowniczka, organizator - organizatorka. Do pomysłu tego powrócono także w 1962[1] - dodano wtedy do wymienionych stopnie tropiciel - tropicielka, odkrywca, wędrownik - wędrowniczka i (od 1968) sprawny (później, od 1978 - organizator). Od tego czasu, tj. w okresie 1962-1993 w ZHP obowiązywał system 6 stopni (okresowo 7 stopni). Oprócz nazw ujednoliconych (podobnie brzmiących męskich i żeńskich), ale odbiegających od tradycyjnych z początków harcerstwa (młodzik, wywiadowca, ćwik), charakterystyczne dla tego systemu są oznaczenia na naramiennikach (stosowane zamiast oznaczeń na krzyżu lub równocześnie z nimi) oraz powiązanie stopni z grupami wiekowymi.
Od 1957 do 1993 dzielono stopnie na harcerskie (pierwsze trzy lub cztery) i starszoharcerskie (pozostałe - zdobywane w drużynach starszoharcerskich-specjalnościowych). W 2003 powrócono w ZHP do systemu 6 stopni, obowiązkowych oznaczeń na pagonach oraz ponownie powiązano go ściśle z grupami wiekowymi (harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników). Zachowano przy tym tradycyjne nazwy stopni.
[edytuj] Ciekawostki
- Andrzej Małkowski wśród propozycji nazwy pierwszego stopnia harcerskiego przedstawiał dosłowne tłumaczenie z angielskiego tenderfoot - delikatna nóżka, a także żółtodziób, fryc i ostatecznie przyjęte młodzik.
- Harcerza bez stopnia nazywano kiedyś ciurą, a w drużynach związanych z KIHAM - biszkoptem (nazwę tę stosują nadal niektóre drużyny).
Przypisy
- ↑ Biuletyn Historyczny Chorągwi Stołecznej ZHP im. Bohaterów Warszawy. Nr 1 (47), Warszawa 2003. ISSN 1462-9104
