Andrzej Małkowski

Z Wikipedii

Andrzej Małkowski
Założyciel i współtwórca polskiego skautingu i harcerstwa
Urodzony	31 października, 1888 Trębki k. Kutna
Zmarł	w nocy, 15/16 stycznia 1919 u brzegów Sycylii
Kolekcja cytatów w Wikicytatach

Andrzej Juliusz Małkowski (ur. 31 października 1888 w Trębkach k. Kutna, zm. 15/16 stycznia 1919) - jeden z twórców polskiego skautingu, wybitny instruktor i teoretyk harcerstwa, działacz polskich organizacji młodzieżowych i niepodległościowych.

Spis treści 1 Życiorys 2 Rok Małkowskich 3 Miejsca upamiętniające Andrzeja i Olgę Małkowskich 4 Przypisy 5 Źródła 6 Zobacz też

[edytuj] Życiorys

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej o tradycjach patriotycznych i żołnierskich. Uczył się w Warszawie, Tarnowie, Krakowie i Lwowie, gdzie w 1906 roku w VI Szkole Realnej uzyskał świadectwo dojrzałości. Był współzałożycielem abstynenckiej organizacji uczniów krakowskich "Młodzież". W 1908 roku rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. W kwietniu 1910 roku przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza, którego nie ukończył. Był członkiem Zarządu Głównego "Eleuterii" - federacji związków abstynenckich. Należał do "Eleusis", "Zarzewia", "Sokoła".

W listopadzie 1909 roku otrzymał do przetłumaczenia (za karę) klasyczny podręcznik twórcy skautingu Roberta Baden-Powella "Scouting for Boys" ("Skauting dla chłopców"). Po zapoznaniu się z jego treścią Małkowski stał się entuzjastą i propagatorem skautingu na ziemiach polskich.

W czasie pierwszego kursu skautowego 20 marca-21 maja 1911 omawiał poszczególne rozdziały przygotowywanego przez siebie podręcznika. W okresie od kwietnia do lipca 1911 ukazywała się arkuszami jego praca "Scouting jako system wychowania młodzieży" - pierwsza polska książka o skautingu. Małkowski wszedł w skład pierwszej Komendy Skautowej, następnie Naczelnej Komendy Skautowej we Lwowie. W październiku 1911 rozpoczął wydawanie "Skauta", który wkrótce zdobył niezwykłą poczytność. Małkowski traktował skauting jako nowy styl życia i metodę odrodzenia młodzieży. W marcu 1912 roku wyjechał do Londynu w celu zebrania materiału do nowego wydania swej książki. Po powrocie został odsunięty od pracy w "Skaucie" i Naczelnej Komendzie Skautowej. W 1913 roku zorganizował wycieczkę skautową na III Wszechbrytyjski Zlot Skautów w Birmingham w Anglii, gdzie nad polskim obozem powiewała flaga z białym orłem na amarantowym tle i używano nazwy kraju wymazanego z mapy świata. Za wybitne zasługi Małkowski otrzymał od Roberta Baden Powella skautowy medal "Za zasługi".

W czerwcu 1913 roku Małkowski przeniósł się do Zakopanego, gdzie wziął ślub z Olgą Drahonowską. Rozwijał tam ożywioną działalność, tworząc silny, niezależny ośrodek harcerski. Wraz z wybuchem wojny wstąpił na krótko do Legionów Polskich. Brał udział w pierwszych walkach, lecz zależność tych formacji od zaborcy austriackiego spowodowała jego wystąpienie. W wyniku próby utworzenia niepodległej Rzeczypospolitej Podhalańskiej musiał opuścić Zakopane. Udał się do Anglii, a potem do Stanów Zjednoczonych, gdzie zakładał polskie drużyny skautowe wśród wychodźstwa. Od września 1915 do września 1916 roku pełnił funkcję skautmistrza związkowego w Związku Sokołów Polskich w Ameryce. Próbował zorganizować z "Sokołów" Legion Polski do walki z Niemcami. Wobec braku poparcia ze strony władz związku przybył do Kanady, gdzie wstąpił w grudniu 1916 roku do wojska. W styczniu 1917 roku wraz z grupą "Sokołów" został przyjęty do Wojskowej Szkoły Piechoty, którą ukończył w kwietniu tego samego roku. Następnie służył w armii kanadyjskiej, walczył na froncie we Francji. W listopadzie 1918 roku został przeniesiony do armii gen. Józefa Hallera. Wysłany w misji wojskowej do polskich oddziałów w Odessie do generała Lucjana Żeligowskiego, zginął w nocy 15/16 stycznia 1919 roku w wyniku zatonięcia statku, którym płynął.

[edytuj] Rok Małkowskich

W dniu 7 lutego 2008 Senat RP ogłosił rok 2008 Rokiem Andrzeja i Olgi Małkowskich^[1].

[edytuj] Miejsca upamiętniające Andrzeja i Olgę Małkowskich

• Kraków:
  • tablica na budynku przy ul. Grabowskiego 4, gdzie w latach 1905-1906 mieszkał Andrzej Małkowski
  • ulica Andrzeja Małkowskiego
• Lwów: tablica w katedrze łacińskiej odsłonięta i poświęcona w 1991 z okazji 80-lecia powstania pierwszych drużyn skautowych
• Szczecin: ulica Andrzeja Małkowskiego
• Trębki:
  • pomnik Andrzeja Małkowskiego przy skrzyżowaniu dróg Gąbin-Kutno i Gostynin-Żychlin (odsłonięty w 1988)
  • tablica pamiątkowa w kościele parafialnym św. Stanisława Kostki (odsłonięta i poświęcona w 1988)
  • medalion i napis na ścianie budynku starego dworu, gdzie urodził się Andrzej Małkowski (odsłonięte w 1991)
  • tablica pamiątkowa na budynku Szkoły Podstawowej im. Andrzeja Małkowskiego (odsłonięta w 1991)
• Warszawa:
  • tablica na ścianie Młodzieżowego Domu Kultury przy ul. Łazienkowskiej 7 (dawnego "Domu Harcerza", odsłonięta w 1986)
  • Skwer im. Olgi i Andrzeja Małkowskich - skwer na Mokotowie, między ul. Puławską, Okolską i skarpą warszawską, na skwerze głaz pamiątkowy z repliką tablicy z ul. Łazienkowskiej (osłoniętą w 1988)
• Wrocław: ulice Olgi Drahonowskiej i Andrzeja Małkowskiego w dzielnicy Krzyki
• Zakopane: pomnik Olgi i Andrzeja Małkowskich na Nowym Cmentarzu (odsłonięty w 1981)

Andrzej Małkowski z laską skautową

Tablica pamiątkowa w katedrze łacińskiej we Lwowie

[edytuj] Przypisy

1. ↑ http://www.senat.gov.pl/k7/dok/uch/005/027uch.pdf

[edytuj] Źródła

• Aleksander Kamiński "Andrzej Małkowski", (Wyd. 1934) ISBN 83-211-0076-7;
• Barbara Wachowicz z cyklu Wierna Rzeka Harcerstwa "Druhno Oleńko!, Druhu Andrzeju!: gawęda o twórcach Harcerstwa Polskiego Oldze i Andrzeju Małkowskich" Wydawnictwo Rytm 1995, 2000, 2003 ISBN 83-85249-95-8

[edytuj] Zobacz też

• harcerstwo
• historia harcerstwa
• Muzeum Harcerskie im. Olgi i Andrzeja Małkowskich w Zakopanem