Symeon (biskup połocki)

Z Wikipedii

Symeon Połocki właściwie Samuił O. Piotrowski-Sitanowicz (ur. 1629, Połocku, zm. 25 sierpnia 1680 w Moskwie), białoruski mnich, wychowanek Kolegium Kijowskiego i szkół polskich.

Pierwszy na gruncie rosyjskim poeta i dramaturg pisujący w czasach pobytu w Kijowie i Połocku po polsku, łacinie i „słowiańsku”, a później w Moskwie w języku „słowiańskoruskim”.

Do końca życia jako pisarz, Symeon Połocki pozostał ściśle związany z literaturą polską. Pozostawiło to znakomity ślad w zasobach jego bogatej biblioteki jak i w dwóch olbrzymich zbiorach wierszy: Rymologion (Rifmologion) oraz Ogród wielu kwiatów (Wertograd mnogotzwietnyj). Najcenniejszym przejawem związków twórczości Symeona z polszczyzną jest jego poetycka parafraza cerkiewnosłowiańskiej wersji Psałterza, dla którego wzorem był Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego, dzieło o zasięgu europejskim. Psałterz rymowany jest pierwszą w historii literatury rosyjskiej antologią poetycką, świadectwem dojrzewania elementów nowoczesności. Dzieło to dało początek wersyfikacji sylabicznej (głównie 11- i 13- zgłoskowiec), analogicznie pokrewnej literackim zjawiskom polskim.

Symeon Połocki szerzył ugruntowane przeświadczenie ustosunkowania się do polskiej tradycji i w kulturze rosyjskiej polszczyźnie zapewniał zaszczytne miejsce. Poglądy te były dość popularne w tamtym okresie szczególnie, że polszczyzna stanowiła dla oświeconych warstw społeczeństwa rosyjskiego jeden z głównych obok łaciny języków obcych. Ponadto była przecież językiem nowożytnym, ciągle ewoluującym i praktycznie używany. W 1685 roku uczeń Symeona Połockiego i kontynuator jego dzieła, mnich Sylwester Miedwiediew przedstawił regentce Zofii tekst traktatu a zarazem planu powołania pierwszej na terenie Rusi uczelni, Akademii Słowiańsko-Grecko-Łacińskiej (autorem projektu był sam Połocki). Tekst ten uwzględniał konieczność usytuowania języka polskiego na równi z językiem łacińskim i greckim w szkole. Co ciekawe projektowana uczelnia miała stać na straży tradycji prawosławno-greckiej, przeciwstawiając się wpływom łacińskim.

Od 1656 wykładał w prawosławnej szkole brackiej w Połocku, następnie przebywał na dworze moskiewskim jako wychowawca dzieci carskich, założył tu też drukarnię. Czerpał z barokowego bogactwa gatunków i form wersyfikacyjnych, bliski też polskim poetom XVII-wiecznym sensualizmem i ornamentacyjnością stylu. W swych dramatach (m.in. Комедия об Набуходонозоре) wzorował się na jezuickim dramacie szkolnym. Pozostawił obszerne zbiory wierszy dydaktycznych oraz okolicznościowych.

[edytuj] Źródła

• Historia Literatury rosyjskiej. Red M. Jakóbiec. Warszawa 1976
• Literatura Polska. Przewodnik Encyklopedyczny. Red. Julian Krzyżanowski, od 1976 Czesław Hernas. Warszawa 1985