Synagoga Hurwa w Jerozolimie
Z Wikipedii
Synagoga Hurwa w Jerozolimie (hebr. בית הכנסת החורבה) – synagoga, obecnie w fazie odbudowy znajdująca się w Jerozolimie, w Dzielnicy Żydowskiej Starego Miasta. Od XVI wieku do 1948 była główną synagogą Jerozolimy.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] XVIII wiek
W 1700 roku z Polski do Jerozolimy przybyło około tysiąc osób z rabinem Judą Chasydem na czele. Wówczas zakupili obszerną działkę obok synagogi Ramban pod budowę aszkenazejskiej synagogi.
Po dwudziestu latach, po śmierci rabina Judy Chasyda okazało się jednak, że społeczność przybyłych z Polski Żydów nie jest w stanie wypłacić się administracji osmańskiej ani arabskim posiadaczom.
W 1721 roku spalono kilka synagog, w tym niedokończoną konstrukcję synagogi aszkenazejskiej z ponad 40 wewnątrz zwojami Tory oraz skonfiskowano na rzecz Arabów całe mienie i posiadłości należące do Żydów. Od tego czasu plac na którym miała stanąć synagoga nazwano Hurbat Rab Jehudah HaHasid, czyli Ruiny Rabina Judy Chasyda, w skrócie Hurba, czyli Ruina.
[edytuj] Budowa
Po stu latach umorzono zapisane w księgach długi i Żydzi aszkenazyjscy znów mogli się osiedlać w Jerozolimie. Pomiędzy 1809 a 1812 rokiem do Safedu przybyła grupa ascetycznych Żydów z Litwy, zwanych Peruszim, którzy po trzęsieniach ziemi oraz licznych epidemiach z 1837 roku uciekli do Jerozolimy i tam odbudowali gminę aszkenazejską.
W 1855 roku rozpoczęto budowę nowej synagogi, którą ukończono w 1864 roku. Wówczas była największą budowlą w mieście, a jej wysokość wynosiła 82 stopy. Mimo iż oficjalnie została nazwana Beit Jaakow, to przez większość tradycyjnie zwana była Hurwa.
Przez następne 84 lata synagoga była uważana za najpiękniejszą i najważniejszą synagogę w Jerozolimie. O jej pozycji świadczyła również, znajdująca się obok Jesziwa Etz Haim, największa i najbardziej wpływowa szkoła religijna w mieście. Przez wiele lat synagoga była również centrum życia religijnego i duchowego aszkenazejskich Żydów w Jerozolimie, która była pod kontrolą muzułmanów. Urzędowali w niej główni rabini Palestyny.
[edytuj] Zniszczenie i stan dzisiejszy
Podczas I wojny izraelsko-arabskiej synagoga została wysadzona w powietrze przez Jordańczyków z Legionu Arabskiego. Od tego czasu synagoga przez wiele lat stała w stanie trwałej ruiny. Od 2005 roku synagoga jest odbudowywana. Jej ukończenie jest planowane na 2009 rok.