Tabletka antykoncepcyjna

Z Wikipedii

Tabletka antykoncepcyjna, pigułka antykoncepcyjna - doustny środek antykoncepcyjny zawierający syntetyczne odpowiedniki hormonów. Działanie jej polega na blokowaniu owulacji oraz zmianie konsystencji śluzu szyjki macicy w taki sposób, że nie przepuszcza on plemników.

Stosuje się preparaty jednoskładnikowe lub dwuskładnikowe. Pigułki jednoskładnikowe (tzw. minipigułki) zawierają niskie dawki jednego hormonu - syntetycznego odpowiednika progesteronu (gestagenu). Pigułki dwuskładnikowe zawierają syntetyczne gestageny i etynyloestradiol. Tabletki jednofazowe dostarczają taką samą dawkę estrogenu i progestagenu w ciągu całego cyklu, natomiast w pigułkach dwu- i trójfazowych zawartość hormonów zmienia się w czasie trwania cyklu.

Najczęściej stosowane w hormonalnych środkach antykonsepcyjnych gestageny to : Lewonorgestrel, Drospirenon, Norelgestromin, Gestoden, Dezogestrel

Spis treści 1 Mechanizm działania 2 Sposób użycia 3 Skuteczność 3.1 Inne działania na organizm 4 Historia 5 Zobacz też 6 Bibliografia 7 Przypisy

[edytuj] Mechanizm działania

• Preparaty dwuskładnikowe, (środki estragenowo-gestagenowe)

Zawarty w tych preparatach etynyloestradiol hamuje wydzielanie FSH uniemożliwiając dojrzewanie pęcherzyków Graffa i tym samym komórek jajowych. Natomiast gestageny (również obecne w tabletkach) hamują owulację, czyli uwolnienie komórki jajowej. Zmieniają też śluz szyjki macicy, utrudniając wnikanie plemników do dróg rodnych kobiety. W ten sposób hormonalne środki antykoncepcyjne uniemożliwiają zapłodnienie i powstanie zarodka. Dodatkowo składniki tabletek antykoncepcyjnych, działając razem, utrudniałyby zagnieżdżanie zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy, gdyby taka komórka się pojawiła.

• Preparaty jednoskładnikowe, zawierające tylko gestagen.

Działanie antykoncepcyjne tych środków polega głównie na zmienianiu właściwości śluzu w szyjce macicy i utrudnianiu wnikania plemników do dróg rodnych kobiety. Hormony te hamują również owulację, ale tylko u 70% kobiet. Tabletki tego typu są zatem mniej skuteczne od dwuskładnikowych. Jeśli jednak dojdzie do zapłodnienia, gestageny utrudniają zagnieżdżanie zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy, nie dopuszczając do ciąży.

[edytuj] Sposób użycia

Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, zwykle przyjmuje się codziennie, przez 21 dni, rozpoczynając od pierwszego dnia cyklu miesiączkowego (od pierwszego dnia miesiączki). Następnie robi się siedmiodniową przerwę, w trakcie której powinno wystąpić krwawienie. Kolejną serię tabletek rozpoczyna się ósmego dnia, od wzięcia ostatniej tabletki z poprzedniej serii. Maksymalny dopuszczalny czas opóźnienia w przyjęciu pigułki to 12 godzin^[1].
Na rynku dostępne są preparaty jednofazowe - w których wszystkie tabletki zawierają te same ilości hormonów, oraz dwu- i trójfazowe, zawierające mniej gestagenu w tabletkach przyjmowanych w pierwszej fazie cyklu, a więcej w tabletkach przyjmowanych później. Tabletki wielofazowe lepiej naśladują naturalne wahania stężenia hormonów w trakcie cyklu miesiączkowego.

Jednoskładnikowe środki antykoncepcyjne stosuje się ciągle, nawet w trakcie trwania krwawienia miesięcznego.

[edytuj] Skuteczność

Wskaźnik Pearla tabletki antykoncepcyjnej dwuskładnikowej E+P przy doskonałym stosowaniu się do zaleceń wynosi 0,1-1,25 (w zależności od typu, producenta oraz badania), a dla typowego stosowania zaleceń 6-8 (rzadziej podawane 2-8).

Metody hormonalne przeznaczone dla kobiet są bardzo skuteczne, natomiast niebezpieczeństwo wywołania skutków ubocznych, spowodowanych ingerencją w system hormonalny kobiety, zwłaszcza przez tabletki dwuskładnikowe jest minimalne. Warunkiem skuteczności jest ich systematyczne połykanie (zgodnie z instrukcją) w celu utrzymania potrzebnego stężenia hormonów. Skuteczność tych metod zależy ściśle od systematyczności w stosowaniu. Wymienione metody mogą być nieskuteczne w związku z niektórymi chorobami i zażywaniem specyficznych leków.

[edytuj] Inne działania na organizm

Hormonalne środki antykoncepcyjne mogą wywoływać u kobiet:

• stany zapalne pochwy oraz wzrost ryzyka zakażeń grzybiczych i bakteryjnych
• wzrost ryzyka powstania groźnych dla życia zakrzepów i zatorów (zobacz: zakrzep)
• wzrost ryzyka zachorowania na niektóre inne choroby^[2].

Jednocześnie środki te przynoszą też skutki pozytywne:

• zmniejszają prawdopodobieństwo zachorowania na raka jajnika i raka macicy^[3].

[edytuj] Historia

Badania nad skutecznymi metodami zapobiegania ciąży rozpoczęły się w latach 40. XX wieku. Wtedy to dokonano odkrycia, że zastrzyki progesteronu skutecznie hamują jajeczkowanie u zwierząt doświadczalnych. Jednak perspektywa robienia zastrzyków podskórnych w celu regulacji płodności nie była zachęcająca, a poza tym progesteron był wówczas drogim preparatem. Badania nad doustnym środkiem antykoncepcyjnym rozpoczął w 1950 r., prawdopodobnie za namową Margaret Sanger, założycielki Planned Parenthood, Gregory Goodwin Pincus – specjalista w dziedzinie rozmnażania się ssaków. Pinkus pozyskał sponsorów (m.in. Katharine McCormick), dobrał utalentowanych ludzi, (pracowali wraz z nim doktor Min-Chuh Chang, lekarz ginekolog John Rock, doktor Edris Rice-Wray, doktor Celso-Ramon Garcia) i osiągnął sukces. Początkowo uczeni stwierdzili, że progesteron podawany doustnie hamuje jajeczkowanie, podobnie jak zastrzyki, jednak ujawnili również wady preparatu: skuteczność w 85% i wielkość dawki. W tym samym czasie, w 1952 r. został zsyntetyzowany norethynodrel (noretyndron). Jego twórca Frank Colton nie zdawał sobie sprawy jakie znaczenie będzie miał ten związek w regulacji urodzin; ani on, ani firma w której pracował (G.D Searle and Company) nie mieli w planach syntezy środka antykoncepcyjnego. Pinkus włączył norethynodrel do badań i uzyskał lepsze wyniki niż w badaniach z progesteronem. Kolejnym etapem było dodanie niewielkiej ilości mestranolu. Uzyskana pigułka pod nazwą Enovid była gotowa do badań klinicznych w 1955 r. W 1960 uzyskała zezwolenie urzędu kontroli leków i żywności i po raz pierwszy pojawiła się w aptekach w USA. W Polsce pigułka została wprowadzona do sprzedaży w 1966 . Przez wielu naukowców oraz ruchy feministyczne uważana jest za największe odkrycie XX wieku.

[edytuj] Zobacz też

• Antykoncepcja
• Hormony

[edytuj] Bibliografia

• Michael H. Hart, 100 postaci, które miały największy wpływ na dzieje ludzkości, Świat Książki, Warszawa 1996, ISBN 83-7129-028-4
• Janiec Waldemar (red.), Kompendium farmakologii Wydanie II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3589-9

Przypisy

To jest tylko zalążek artykułu związanego z medycyną. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.