Taekwondo

Z Wikipedii

Taekwondo

Nazwa koreańska
Transkrypcja poprawiona	Taegwondo
Transkrypcja McCune'a-Reischauera	T'aegwŏndo
Transkrypcja polska
Hangyl	태권도
Hancha	跆拳道
Wymowa
IPA	?
Przybliżona polska	Tekłondo

Taekwondo ^[1](hangyl: 태권도; hancha: 跆拳道) – narodowa sztuka walki Korei. Początkowo stworzona do celów militarnych, następnie zaadaptowana do użytku cywilnego, jej twórcą jest gen. Choi Hong Hi.

Spis treści 1 Nazwa 2 Organizacje 3 Technika 3.1 Formy 3.1.1 Układy formalne WTF 3.1.2 Układy formalne ITF 4 Nadbudowa 5 Stopnie 6 Rywalizacja sportowa w taekwondo 6.1 Różnice w regułach walk 6.1.1 Różnice ITF-WTF 7 Taekwondo na igrzyskach olimpijskich 8 Linki zewnętrzne 9 Uwagi

[edytuj] Nazwa

Nazwa taekwondo składa się ze słów języka koreańskiego tae (태/跆) oznaczającego uderzenie stopą lub nogą , kwon (권/拳) oznaczającego uderzenie pięścią oraz do (도/ 道) oznaczającego drogę lub filozofię życia.

Nazwę taekwon-do przyjęto 11 kwietnia 1955 r., na spotkaniu koreańskich mistrzów sztuk walki, w celu połączenia wielu zróżnicowanych stylów (takich jak kongsudo, taekkyon, kwonbop, sobak, tangsudo) . Za twórcę taekwondo uważa się gen. Choi Hong Hi.

[edytuj] Organizacje

Największymi organizacjami taekwondo o zasięgu światowym są:

• International Taekwon-do Federation (ITF), założona 22 marca 1966 r. ^[2], w Polsce reprezentowana przez Polski Związek Taekwon-Do
• World Taekwondo Federation (WTF), założona w roku 1973, w Polsce reprezentowana przez Polski Związek Taekwondo Olimpijskiego

Po śmierci gen. Choi Hong Hi federacja ITF podzieliła się na kilka odłamów. Dyskusje dotyczące osoby nowego prezydenta i kierunków działania doprowadziły do powstania trzech organizacji używających tej samej nazwy:

• ITF tzw. "północnokoreański", z prezydentem Chang Ung, z którym współpracuje Ogólnopolska Organizacja Taekwon-do ITF;
• ITF tzw. "wiedeński", z prezydentem Tran Trieu Quan, z którym współpracuje Polski Związek Taekwon-do;
• ITF tzw. "kanadyjski", z prezydentem Choi Jung Hwa, skupiający obok organizacji krajowych pojedyncze kluby (najmniejszy z trzech odłamów);

Każda z tych organizacji prowadzi własny system rozgrywek sportowych, organizuje swoje mistrzostwa Europy i świata.

Wyrokiem Sądu w Wiedniu z 27 października 2005 r. potwierdzono, że legalnie działającymi władzami International Taekwon-Do Federation są:

• Prezydent Trân Triêu Quân
• Zastępca Prezydenta Pablo Trajtenberg
• Sekretarz Thomas MacCallum
• Skarbnik Wim Bos

Tym samym Sąd uznał przewodnictwo Chang Unga za niezgodne z prawem. Wyrok ten jednak został później uznany za błędny.

Wkrótce potem na stronie ITF "północnokoreańskiego" ukazał się dokument z przesłuchania sądowego 16 stycznia 2006, w którym wskazano na błędy związane z wydaniem wyżej przytoczonej decyzji. Tym samym należy się spodziewać dalszych rozstrzygnięć prawnych w bliskiej przyszłości.

Prezesem PUT czyli Polskiej Unii Taekwondo jest Zbigniew Pawlak. W Polsce ponadto działa jeszcze jedna organizacja, czyli Polska Federacja Taekwondo, zrzeszona pod międzynarodową federacją Taekwondo International. Prezesem PFT jest Piotr Gąsior.

[edytuj] Technika

Podstawę taekwondo stanowią: system założeń filozoficzno-moralnych, techniki podstawowe (przede wszystkim nożne), ściśle określone układy formalne - w organizacji WTF jest 17 (+ 8 starszych, nieuznawanych obecnie za oficjalne) układów zwanych poomse, w ITF 24 układy zwane tul, w GTF ćwiczy się układy z ITF jak również układy specyficzne dla GTF). Współzawodnictwo sportowe obejmuje przede wszystkim walkę i układy formalne. Rozgrywa się również inne konkurencje, np. w federacji ITF są to techniki specjalne i testy siły.

[edytuj] Formy

[edytuj] Układy formalne WTF

Początkowo formami w WTF były Palgue, zbliżone do form karate. Obowiązywały w wymaganiach na stopnie od 8 do 1 kup:

1. Palgue Il Jang
2. Palgue E Jang
3. Palgue Sam Jang
4. Palgue Sa Jang
5. Palgue O Jang
6. Palgue Yuk Jang
7. Palgue Chil Jang
8. Palgue Pal Jang

Poomse Taeguk (wymowa Te-gok) zastąpiły z czasem Palgue:

1. Taeguk Il Jang
2. Taeguk E Jang
3. Taeguk Sam Jang
4. Taeguk Sa Jang
5. Taeguk O Jang
6. Taeguk Yuk Jang
7. Taeguk Chil Jang
8. Taeguk Pal Jang

Poomse wymagane na poszczególne stopnie mistrzowskie noszą nazwy:

• Koryo
• Kumgang
• Taebek
• Pyongwon
• Sipjin
• Jitae
• Chonkwon
• Hansu
• Ilyo.

[edytuj] Układy formalne ITF

W ITF istnieją 24 układy formalne, mające symbolizować 24 godziny doby. Zdaniem gen. Choi Hong Hi nawet najdłuższe życie jest niczym jedna doba w obliczu wieczności. Ta grupa układów określana jest jako tul, Chang-Hon hyong lub Chon-ji (od nazwy pierwszego z nich), a ich autorstwo przypisuje się mistrzom Nam Tae Hi i Han Cha Kyo.

Układy wymagane na stopnie uczniowskie (10 – 1 Cup)

• Chon-ji Tul (19 ruchów) "niebo-ziemia" symbolizuje początek świata, punkt początkowy w nauce taekwondo
• Dan-Gun Tul (21 ruchów) nazwa pochodzi od świętego Dan Gun Wanggom, który uważany jest za legendarnego założyciela Korei w 2333r.p.n.e.
• Do-San Tul (24 ruchy) pseudonim patrioty Ahn Chang-Ho
• Won-Hyo Tul (28 ruchów) nazwisko antycznego mnicha, propagatora buddyzmu z dynastii Silla VII w.
• Yul-Gok Tul (38 ruchów) pseudonim XVI-wiecznego filozofa i nauczyciela Yi-I, "Konfucjusza Korei"
• Joong-Gun Tul (32 ruchy) nazwisko koreańskiego działacza politycznego An Jung-geun
• Toi-Gye Tul pseudonim średniowiecznego naukowca i filozofa Yi Huang żyjącego w XVI w.
• Hwa-Rang Tul (29 ruchów) [Hwarang] grupa młodych arystokratów w dawnej Korei wychowywanych do późniejszej służby państwu.
• Choong-Moo Tul (30 ruchów) pseudonim admirała Yi Soong-Si, wynalazcy antycznej łodzi podwodnej – kobukson

Podczas egzaminu na I Dan obowiązują te same układy co na 1 Cup.

Układy formalne na stopnie mistrzowskie (I-IX Dan):

• Kwang-Gae Tul (nazwisko XIX króla królestwa Koguryŏ Kwang-Gae-Toh-Wang, który odzyskał dla Korei dużą część dawnych terenów z Mandżurią włącznie). 39 ruchów odnosi się do dwu pierwszych cyfr daty 391 n.e., tj. roku jego wstąpienia na tron.
• Po-Eun Tul (pseudonim XIV-wiecznego poety i badacza natury Chong Mong-Chu), którego poemat: "nie będe służył obcemu władcy, choćbyście mnie ukrzyżowali tysiąc razy" jest znany każdemu Koreańczykowi. Diagram układu (--) symbolizuje jego wierność władcy, aż do końca dynastii Koryo.
• Ge-Baek Tul (nazwisko generała z czasów księstwa Pekdze)
• Eui-Am Tul (pseudonim Son Byong Hi, przywódcy w walce o niepodległość narodową)
• Choong-Jang Tul (pseudonim generała Kim Dung Ryang z czasów dynastii Lee (XIV w.))
• Ju-Che Tul (pojęcie filozoficzne określające człowieka jako byt w pełni władający sobą i naturą)
• Sam-Il Tul (ruch narodowo-wyzwoleńczy zawiązany 1 marca 1919 r.)
• Yoo-Sin Tul (nazwisko generała Kim Yoo Sin, naczelnego wodza z czasów dynastii Silla)
• Choi-Yong Tul (nazwisko naczelnego dowódcy armii Choi Yong z czasów dynastii Koryo)
• Yon-Gae Tul (nazwisko generała z czasów księstwa Koguryŏ Yon Gae Somoon)
• Ul-Ji Tul (nazwisko generała Ul-Ji Moon Dok, któremu powiodła się obrona kraju przed armią wroga liczącą ok. 1 miliona żołnierzy)
• Moon-Moo Tul (imię 30. króla z dynastii Silla)
• So-San Tul (pseudonim mnicha Choi Hyong Ung z czasów dynastii Lee, twórcy klasztornych sił zbrojnych dla wsparcia działań wojennych zmierzających do odparcia najazdu Japończyków na półwysep
• Se-Jong Tul (nazwisko największego koreańskiego króla, wynalazcy alfabetu koreańskiego w 1443 r.)
• Tong-Il Tul (dosłownie "zjednoczenie", wyraża pragnienie zjednoczenia Korei)

[edytuj] Nadbudowa

Zasady etyczne taekwondo wg mistrza Choi Hong Hi:

1. grzeczność, uprzejmość (koreańskie yeui)
2. rzetelność, uczciwość (koreańskie yomchi)
3. wytrwałość (koreańskie innae)
4. samokontrola, opanowanie (koreańskie gukgi)
5. nieugięty duch, odwaga (koreańskie baekjul boolgool).

Przysięga Taekwon-Do ITF:

1. Będę bezwzględnie przestrzegał obowiązujących zasad w Taekwon-do.
2. Będę szanował instruktora, wyższych stopniem i innych ćwiczących.
3. Nigdy nie będę nadużywał swoich umiejętności.
4. Będę bronił wolności i sprawiedliwości.
5. Będę uczestniczył w budowie pokojowego świata.

Taekwondo jest szeroko rozpowszechnioną na świecie sztuką walki. Styl ten charakteryzuje duża ilość kopnięć (w tym szczególnie widowiskowych technik z wyskoku). Opanowany na wysokim poziomie gwarantuje on pełne wykorzystanie siły i szybkości, na jakie stać ludzkie ciało.

[edytuj] Stopnie

Stopień zaawansowania oraz umiejętności zawodnika taekwondo odzwierciedla noszony przez niego pas. Wyróżnia się 10 stopni uczniowskich (Kup), które zdobywa się od 10 Kup (najniższy) do 1 Kup, oraz 10 stopni mistrzowskich (Dan), które przydzielane są od 1 do 10 (w ITF – do 9). Kolory pasów mają symboliczne znaczenie:

• biały (noszony przez początkujących) oznacza czystość i otwartość na wiedzę;
• biały z żółtą belką ^[3]
• żółty symbolizuje świeżą glebę, na której wyrasta wiedza;
• żółty z zieloną belką
• zielony oznacza roślinę, która pnie się w górę.
• zielony z niebieską belką
• niebieski symbolizuje niebo – granicę, do której adept powinien dążyć;
• niebieski czerwoną belką
• czerwony ostrzega potencjalnych przeciwników przed umiejętnościami adepta, których użycie w walce może być dla nich niebezpieczne, w przyrodzie kolor czerwony jest kolorem ostrzegawczym;
• czerwony z czarną belką
• czarny łączy wszystkie kolory i dlatego jest kolorem mistrzów. Jest przeciwieństwem białego, co oznacza wysoki poziom wyszkolenia i wiedzy w taekwondo. Symbolizuje także brak czułości na strach oraz ciemne moce.

[edytuj] Rywalizacja sportowa w taekwondo

Zobacz też: International Taekwon-Do Federation oraz Światowa Federacja Taekwondo.

[edytuj] Różnice w regułach walk

Najwidoczniejsza różnica między stylami walki reprezentowanymi przez trzy główne organizacje taekwondo jest taka, że regulaminy zawodów ITF i GTF pozwalają uderzać w twarz pięścią (w rękawicy), a regulamin WTF tylko nogą (pięścią można tylko w korpus – dlatego w WTF stosuje się głównie techniki nożne ). Poza tym na zawodach organizowanych przez ITF i GTF walczy się z lekkim kontaktem a przez WTF z pełnym kontaktem, rozumianym tutaj jako dopuszczalność zadawania ciosów z pełną siłą, w odróżnieniu od formuły full contact w kick-boxingu.

[edytuj] Różnice ITF-WTF

W regulaminie ITF walki eliminacyjne seniorów składają z dwóch dwuminutowych rund, w przypadku juniorów rundy trwają po 1,5 minuty. Według regulaminu WTF walki z trzech dwuminutowych rund. Przerwy między rundami w trwają po 1 minutę.

W walkach ITF powierzchnie uderzające stanowią: przednia i wierzchnia część pięści (apjuomuk, dungjoomuk) oraz każda część stopy do wysokości stawu skokowego. W WTF są to: przednia część pięści (pa-run ju-mok) -- niezależnie od kąta, toru ruchu czy umiejscowienia pięści -- i część nogi poniżej kostki. W obu regulaminach nie są dozwolone ataki golenią lub kolanem.

W ITF powierzchniami punktowanymi są przednie oraz boczne powierzchnie głowy i szyi, a także przednie oraz boczne powierzchnie tułowia od szyi do kolców biodrowych górnych przednich. Jeśli chodzi o WTF, to tam dozwolone powierzchnie stanowią powierzchnie 'haechyo, sygnalizowanie niecelności trafienia przeciwnika (np. kopnięcie w rękę), celowe przedłużanie przerw w walce (np. poprawianie sprzętu, ospałe (powolne) reagowanie na komendy sędziego), podawanie ręki po komendzie sijak.

Punktacja walki WTF:

1. Legalne powierzchnie punktowe: a) środkowa część tułowia: tułów pokryty ochraniaczem, b) twarz: jej cała część, włącznie z uszami.

2. Ważne punkty są podzielone następująco: a) jeden (1) punkt za atak na ochraniacz tułowia, b) dwa (2) punkty za atak na twarz, jeden (1) dodatkowy punkt powinien zostać przyznany w przypadku wykonania trudnej, obrotowej (więcej niż 180 stopni) techniki kopnięcia na twarz. c) jeden (1) dodatkowy punkt powinien zostać przyznany w przypadku powalenia (knock-down) i wyliczenia przez sędziego.

3. Punkty są przyznawane, gdy dozwolone techniki są zadawane stopą dokładnie i silnie w legalne, punktowane okolice (powierzchnie) ciała.

4. W przypadku użycia kluczy sygnalizacyjnych lub kart punktowych za ważne uznane są punkty przyznane przez trzech lub więcej sędziów punktowych.

5. O wyniku walki decyduje suma punktów z trzech rund.

6. Zwycięstwo w walce zależy od końcowej punktacji(nie liczone są połówki punktów) lub decyzji o przyznaniu przewagi: a) zwycięstwo na punkty po zakończeniu trzech rund walki, b) zwycięstwo przez różnicę punktową: jeśli wystąpi różnica 7 punktów to walka zostanie zatrzymana i wskazany zwycięzca. c) zwycięstwo poprzez punkt graniczny: jeśli jeden z zawodników uzyska maksymalną liczbę 12 punktów to należy przerwać walkę i wskazać zwycięzcę. d) zwycięstwo przez przewagę jeżeli zawodnik przeciwny uzyskał 4 punkty ujemne.

7. W przypadku remisu po zakończeniu trzeciej rundy po regulaminowej przerwie należy rozegrać rundę czwartą (poprzednie kary i punkty nie będą liczone- tablica punktowa zostaje wyzerowana)

8. W przypadku wystąpienia remisu po zakończeniu dogrywki (4 runda) zwycięzca jest wskazany na podstawie przewagi uzyskanej poprzez inicjatywę wykazaną w trakcie 4 rundy. Decyzję o przewadze podejmują wszyscy sędziowie.

9. Gdy zawodnik zdobywa punkty poprzez nieprzepisową akcję, punkty takie powinny być anulowane przez prowadzącego walkę.

10.Kary

a) kyong-go (odjęcie półpunktu) zawodnik może być ukarany za: chwytanie przeciwnika; pchanie przeciwnika barkiem, ciałem, ramionami lub dłońmi; wychodzenie za pole walki; unikanie walki; upadanie; atakowanie kolanem lub celowe blokowanie kolanem lub łokciem; atakowanie pięścią twarzy; gestykulacja w celu wymuszania na sędziach punktu lub kary poprzez podnoszenie rąki, itp.; niewłaściwe uwagi lub niestosowne zachowanie zawodnika lub jego sekundanta

b) gam-jeom (odjęcie całego punktu) zawodnik może być ukarany za: atakowanie leżacego przeciwnika; celowy atak po komendzie "kalyeo"(przerwać); groźne atakowanie twarzy przeciwnika ręką lub pięścią; uderzenie głową; rzucenie przeciwnika; brutalne i ekstremalne zachowanie lub uwagi ze strony zawodnika lub jego sekundanta

[edytuj] Taekwondo na igrzyskach olimpijskich

Taekwondo WTF, dzięki jasnym zasadom i dużej widowiskowości, zawitało na olimpiadzie w Seulu (1988) jako dyscyplina pokazowa. Obecnie, od igrzysk olimpijskich w Sydney (2000), Taekwondo WTF jest pełnoprawnym sportem olimpijskim. W Atenach (2004) Polska była reprezentowana przez Aleksandrę Uścińską.

Walki olimpijskie w Taekwondo WTF odbywają się w następujących kategoriach wagowych:
kobiety: do 49, do 57, do 67 i powyżej 67 kg.
mężczyźni: do 58, do 68, do 80 i powyżej 80 kg.

[edytuj] Linki zewnętrzne

Ta sekcja linków zewnętrznych wymaga weryfikacji. Aby pomóc, przeczytaj zasady wstawiania linków zewnętrznych i usuń niepotrzebne linki.

• Oficjalna strona ITF (Prof. Chang Ung)
• Oficjalna strona ITF (Trân Triêu Quân)
• World Taekwondo Federation (WTF)
• Oficjalna strona Euro Taekwondo Federation
• Ogólnopolski Organizacja Taekwon-Do (ITF - prof. Chang Ung)
• Polska Unia Taekwondo
• Polska Federacja Taekwondo
• Polski Związek Taekwon-do
• Polski Związek Taekwondo Olimpijskiego

[edytuj] Uwagi

1. ↑ Niektóre organizacje, stosują pisownię "Tae Kwon Do" lub, jak International Taekwon-do Federation "Taekwon-Do". Preferuje się jednak pisownię łączną, gdyż w języku polskim nie ma słów "tae" i "kwon"
2. ↑ Niekiedy przyjmuje się rok 1955 jako rok założenia ITF. Ta informacja nie znajduje jednak potwierdzenia w Encyclopedia of Taekwon-do, która podaje datę 22 marca 1966, oraz członków-założycieli: związki narodowe Wietnamu, Malezji, Singapuru, Federalnej Republiki Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Turcji, Włoch, Egiptu i Korei
3. ↑ Pas biały z żółtą belką w środowisku ćwiczących jest nieściśle określany jako "biało-żółty". Analogicznie inne pasy z pojedynczymi belkami.

WARTO DODAC, ZE W TAEKWON-DO ITF POLSKA JEST MISTRZEM SWIATA, EUROPY. pOLACY PRZODUJA W TEJ DYSCYPLINIE SPORTU I DOMINUJA NAD RESZTA KRAJOW, CO POTWEIRDZILY CHOCIARZBY OSTATNIE MISTRZOSTWA EUROPY, KTORE BYLY ROZEGRANE WE WROCLAWIU. NIEWIEDZIEC WIEC DLACZEGO, MIMO IZ ITF TRENUJE STATYSTYCZNIE W POLSCE I NAS SWIECIE 3 RAZY WIECEJ OSOB, TO WLASNIE TA DRUGA ODMIANA JEST NA OLIMPIADZIE?, MIMO IZ NAJWIEKSZE OSIAGNIECIE POLAKA W TAMTEJ FEDERACJI TO MISTRZOSTWO BODAJZE EUROPY...

JEST TO DLA MNIE NIEPOJETY PARADOKS, ZE MISTRZOWIE ITF SA NIEDOCENIANI, MIMO IZ TO TA ORGANIZACJA BYLA PIERWOTNA I NIESIE W SOBIE PROCZ SPORTU PRZESLANIE I FILOZOFIE, PODCZAS GDY POZOSTALE ODMIANY SA CZYSTYM SPORTEM.

NIE WSPOMINAJAC JUZ O KONKURENCJACH, ICH SKUTECZNOSCI I WIDOWISKOWOSCI. WALKA W WTF SPROWADZA SIE JEDYNIE DO KOPNIEC..., WG. MNIE PARANOJA!..., NIEDOSC ZE JEST TO PRAKTYCZNIE NIESKUTECZNE, TO JESZCZE ZABIERA WIDOWISKOWOSC, KTORA BY BYLA, GDYBY DOLACZYC RECE.