Tien-szan
Z Wikipedii
Tien-szan (chin. 天山 - tiān shān: "niebiańskie góry") – wielkie pasmo górskie w Azji Środkowej, na pograniczu Kazachstanu, Kirgistanu i Chin.
Tien-szan ma przebieg równoleżnikowy. Na zachodzie opada w Nizinę Turańską, na północy graniczy z Pogórzem Kazachskim i z Kotliną Dżungarską, która dzieli go od od gór Ałtaj. Na wschodzie zbiega się z pasmem Kunlun i przechodzi stopniowo w Wyżynę Mongolską. Na południowym wschodzie Kotlina Kaszgarska oddziela go od Kunlunu. Na południowym zachodzie Tien-szan łączy się z górami Pamir, a dalej Kotlina Fergańska oddziela do od Ałaju.
Tien-szan dzieli się na Zachodni i Wschodni. Obejmuje szereg pasm górskich: Karatau, Góry Kirgiskie, Góry Fergańskie, Kokszał-tau, Ałatau Zailijski, Kungej Ałatau, Góry Czatkalskie, Ałatau Tałaski, Terskej Ałatou. Pasma te są rozdzielone licznymi dolinami i kotlinami tektonicznymi (najgłębsza – Turfańska, 154 m p.p.m.). Charakterystyczne są wysoko położone powierzchnie zrównania zwane syrtami. Najwyższym szczytem tego pasma jest leżący na granicy Kirgistanu i Chin Szczyt Zwycięstwa (ros. pik Pobiedy, 7439 m n.p.m.).
Powyżej 3600–4450 m n.p.m. występują wieczne śniegi i lodowce. Współczesne zlodowacenie zajmuje łącznie około 16,5 tys. km² (największy lodowiec – Południowy Inylczek, 61 km długości, 567 km² powierzchni). W górach Tien-Szan mają obszar źródłowy Syr-Daria, Czu, liczne dopływy Tarymu i Ili. Wiele jezior (największe – Issyk-kul, 6200 km²).
Tien-Szan jest zasobny w bogactwa mineralne, występują: węgiel, ropa naftowa, rudy metali, fosforyty. Niewielkie zaludnienie skupia się w dolinach i u podnóża. Wyższe partie gór odwiedzają tylko sezonowi pasterze i alpiniści.
