Ałtaj

Z Wikipedii

Ałtaj – łańcuch górski w azjatyckiej części Rosji oraz w części Kazachstanu, Mongolii i Chin.

Długość wynosi około 2000 km. Nazwa gór pochodzi z języka tureckiego od słów Al (złoty), tau (wejdź); w mongolskim języku oznacza to "Góry Złota".

Powstałe w fałdowaniu kaledońskim i hercyńskim, odmłodzony w alpejskim (zręby). Zbudowane z różnorodnych skał paleozoicznych (granity, łupki, piaskowce), miejscami przykrytych utworami trzeciorzędowymi (gliny, piaski) i czwartorzędowymi (lessy na przedgórzu).

Pasmo Ałtaj dzieli się na trzy pasma:

• Ałtaj Właściwy – część północno-zachodnia, jest rozczłonkowana na nieregularne pasma o układzie palczastym. Wysokość średnio 3,5-4 tys. m n.p.m. Najwyższy szczyt – Biełucha, o wysokości 4506 m n.p.m.
• Ałtaj Mongolski – część środkowa, złożona z równoległych pasm, obniżających się ku południowemu wschodowi i przechodzących w słabo rozczłonkowany i na ogół niski Ałtaj Gobijski. Wysokość średnio 2-4 tys m n.p.m. Najwyższy szczyt – Chujten o wysokości 4356 m n.p.m.
• Ałtaj Gobijski – najwyższe partie posiadają rzeźbę alpejską, w niższym przeważają niewysokie, płaskie grzbiety o stromych stokach, pociętych wąwozami. Występują liczne kotliny tektoniczne: Czujska, Kurajska, Kańska i inne.

Klimat górski i wysokogórski, około 800 lodowców o łącznej powierzchni około 600 km². Jest tu ponad 3000 jezior, a także liczne rzeki (obszar źródłowy Obu i Irtysza) o poważnych zasobach energii wodnej (ok. 13 mln kW). Część wysokogórska (powyżej 1700-2500 m n.p.m.) pokryta łąkami i górską tundrą, niżej występują bogate lasy (około 70% powierzchni Ałtaju) przechodzące w stepy, a na wschodzie w półpustynie. Występują tu znaczne zasoby surowców mineralnych, zwłaszcza na obszarze Rudnego Ałtaja: cynk, ołów, miedź, złoto, żelazo, rtęć. W Ałtaju Właściwym występują złoża węgla kamiennego w Kuźnieckim Zagłębiu Węglowym. W 1998 roku pasmo Ałtaj zostało wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Przyrody UNESCO.