Tomasz Szarota
Z Wikipedii
Tomasz Marceli Szarota (ur. 2 stycznia 1940 r. w Warszawie), polski historyk (prof.) i publicysta.
Syn Rafała Marcelego Blütha (1891-1939), rusycysty, krytyka, publicysty katolickiego i historyka literatury, związanego z czasopismem "Verbum", rozstrzelanego przez hitlerowców (urodzony kilka tygodni po jego śmierci) oraz Elidy Marii Szaroty (1904-1994), romanistki i germanistki.
Badacz historii XX w., zwłaszcza dziejów okupacji hitlerowskiej i ruchu oporu w Polsce podczas II wojny światowej oraz życia codziennego w okupowanej Warszawie i innych stolicach Europy. W latach 1957-1962 studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim (praca magisterska o Powstaniu styczniowym, pod kierunkiem prof. Stefana Kieniewicza). Od 1962 r. pracownik Instytutu Historii PAN. W 1991 r., po uzyskaniu tytułu profesora zwyczajnego kieruje tam Pracownią Dziejów Polski po 1945 r. W 1998 r. wykładowca ("Visiting Fellow") w Institut für die Wissenschaften vom Menschen (Instytucie Nauk o Człowieku) w Wiedniu. Przebywał na stypendiach naukowych w Niemczech (m.in. stypendium Fundacji Humboldta), Francji i Belgii.
Redaktor naczelny wydawnictwa ciągłego Polska 1944/45-1989. Studia i materiały (Instytut Historii PAN), zastępca redaktora naczelnego czasopisma "Acta Poloniae Historica" (od 1992 r.). Publikował m.in. w "Kwartalniku Historycznym", "Dziejach Najnowszych", "Rzeczpospolitej" ("Plus-Minus"), "Tygodniku Powszechnym" i "Polityce".
Przewodniczący Rady Ośrodka "Karta", członek Rady Programowej czasopisma "Pamięć i Sprawiedliwość", członek Rady Naukowej Polskiego Słownika Biograficznego, członek Rady Naukowej Centrum Badań Historycznych /pan w Berlinie, przewodniczący jury Nagrody "Klio" Wydawców Książki Historycznej. Członek ZAiKS-u (od 1968 r.), Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 1990 r.). Członek prestiżowych gremiów naukowych m.in. Nagroda Naukowa KLIO (przewodniczący JURY od 1996).
Wyróżnienia i nagrody: nagrody tygodnika "Polityka" za publikacje (1970, 1972, 1975, 1979, 2001); Nagroda im. Wincentego Rzymowskiego (1970); Nagroda Sekretarza Naukowego PAN (1975 i 1989); dyplom Towarzystwa Miłośników Historii (1974 i 1984); wyróżnienie Instytutu Józefa Piłsudskiego w Stanach Zjednoczonych (1984; za książkę Stefan Rowecki "Grot"); Nagroda Ministra Edukacji Narodowej i Dyrektora Instytutu Zachodniego w Poznaniu (1989; za książkę Stefan Rowecki "Grot"); Nagroda Sekretarza Naukowego PAN (1989; za książkę Niemiecki Michel. Dzieje narodowego symbolu i autostereotypu); nagroda Klio (przyznawana przez Porozumienie Wydawców Książki Historycznej, za książkę Życie codzienne w stolicach okupowanej Europy 1995); nominacja do Nagrody Literackiej Nike (2000; za książkę U progu zagłady. Zajścia antyżydowskie i pogromy w okupowanej Europie). Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2006).
Żonaty z Anną Manteuffel-Szarotą (córką prof. Tadeusza Manteuffla), syn Piotr (ur. 1966) jest psychologiem, profesorem w Instytucie Psychologii PAN i Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie.
Mieszka w Warszawie.
[edytuj] Twórczość
- Osadnictwo miejskie na Dolnym Śląsku w latach 1945-1948 (Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo PAN 1969)
- Okupowanej Warszawy dzień powszedni (Czytelnik 1973, 1978, 1988, ISBN 83-07012-24-4; przekład niemiecki: Warschau unter dem Hakenkreuz. Leben und Alltag im besetzten Warschau 1.10.1939 bis 31.7.1944, Schöningh Verlag 1985, ISBN 3-506-77472-7)
- Stefan Rowecki "Grot" (Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1983, 1985, ISBN 83-01-04578-7)
- Niemiecki Michel. Dzieje narodowego symbolu i stereotypu (Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1988, ISBN 83-01083-52-2; przekład niemiecki: Der deutsche Michel. Die Geschichte eines nationalen Symbols und Autostereotyps, przekł. Kordula Zentgraf-Zubrzycka, Fibre 1998, ISBN 3-929759-38-1)
- V - jak zwycięstwo. Symbole, znaki, demonstracje patriotyczne walczącej Europy 1939-1945 (Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1994, ISBN 83-02053-56-2)
- Życie codzienne w stolicach okupowanej Europy. Szkice historyczne. Kronika wydarzeń (Państwowy Instytut Wydawniczy 1995, ISBN 83-06024-10-9)
- Niemcy i Polacy. Wzajemne postrzeganie i stereotypy (Wydawnictwo Naukowe PWN 1996)
- U progu Zagłady. Zajścia antyżydowskie i pogromy w okupowanej Europie (Sic! 2000, ISBN 83-86056-74-6; 2001, ISBN 83-86056-91-6)
- Karuzela na placu Krasińskich, Studia i szkice z lat wojny i okupacji (Oficyna Wydawnicza "Rytm" - Fundacja "Historia i Kultura" 2007, ISBN 978-83-7399-259-7)
- Naloty na Warszawę i Drezno - względy wojskowe czy zbrodnia wojenna? (w przygotowaniu)
[edytuj] Opracowania i inne prace redakcyjne
- Wieś polska 1939-1948: materiały konkursowe [t. I-IV] (współautor opracowania; wespół z Krystyną Kersten; Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. Zakład Historii Polski Ludowej - Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1967 - 1971)
- Telesfor Szpadkowski, Zapiski warszawskie: dziennik gimnazjalisty 1836-1839; Wspomnienia o Radzie Miejskiej 1861-1863 (współautor opracowania; wespół z Anną Szarotą; Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1969)
- Franz Blättler (właśc. Franz Mawick), Warszawa 1942: zapiski szofera szwajcarskiej misji lekarskiej (autor opracowania; przekł. Krzysztof Bartos; Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1982, ISBN 83-01020-46-6)
- Emanuel Ringelblum, Kronika getta warszawskiego: wrzesień 1939 - styczeń 1943 (konsultant historyczny; wstęp i red. Artur Eisenbach; przekł. z jidisz Adam Rutkowski, fragmenty "Sylwetek" przekł. Michał Friedman; Czytelnik 1983, 1988, ISBN 83-07008-79-4)
- Kazimierz Gorzkowski, Kroniki Andrzeja. Zapiski z podziemia 1939-1940 (przygotowanie do druku, wstęp i przypisy; Państwowy Wydawnictwo Naukowe 1989, ISBN 83-01064-38-2)
- Kazimierz Leski, Życie niewłaściwie urozmaicone: wspomnienia oficera wywiadu i kontrwywiadu AK (autor przedmowy; Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1989, ISBN 83-01083-51-4)
- Komunizm: ideologia, system, ludzie. Księga ofiarowana prof. Krystynie Kersten (autor opracowania; Neriton - Instytut Historii PAN 2001, ISBN 83-86842-87-3)
- Generał Stefan Rowecki "Grot" w relacjach i w pamięci zbiorowej (współautor przygotowania do druku; wespół z Andrzejem K. Kunertem; Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej - Oficyna Wydawnicza "Rytm" 2003, ISBN 83-73990-33-X; 2004, ISBN 37-39903-3-X)
- Krystyna Kersten, Pisma rozproszone (współautor wyboru i przygotowania do druku; wespół z Dariuszem Libionką; Wydawnictwo Adam Marszałek 2005, ISBN 83-74412-27-5)
- Edward Kossoy, Na marginesie... (autor wstępu; Słowo/Obraz Terytoria 2006, ISBN 83-74536-77-2)
- Antoni Sobański, Cywil w Berlinie (autor opracowania, wstępu i przypisów; Sic! 2006, ISBN 83-88807-91-9; przekład niemiecki: Nachrichten aus Berlin 1933-1936; przekł. Barbara Kulińska-Krautmann; Parthas, Berlin 2007, ISBN 978-3-86601-7)
