Trybecz
Z Wikipedii
| Trybecz | |
| Megaregion | Region Karpacki |
| Prowincja | Karpaty Zachodnie |
| Podprowincja | Centralne Karpaty Zachodnie |
| Makroregion | Łańcuch Wielkofatrzański |
| Mezoregion | Trybecz |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
Słowacja: - kraj trenczyński - kraj nitrzański - kraj bańskobystrzycki |
Trybecz (514.81, słow. Tríbeč) - pasmo górskie w zachodniej Słowacji. Należy do Łańcucha Wielkofatrzańskiego w Centralnych Karpatach Zachodnich.
Pasmo Trybecza ma około 50 km długości i około 18 km szerokości. Zaczyna się w okolicach miasta Nitry, która leży na siedmiu wzgórzach, stanowiących forpocztę tych gór. Rozciąga się wzdłuż doliny rzeki Nitry na osi południowy wschód - północny zachód. Południowa część pasma wcina się w Nizinę Naddunajską, z którą łączą się wyloty dolin Nitry (na zachód od pasma) i Žitavy (na wschód od pasma). Na północnym zachodzie Kotlina Górnonitrzańska oddziela Trybecz od Gór Strażowskich. Na północnym wschodzie Trybecz łączy się z pasmem Ptacznika. Ten skraj pasma, na północ od Przełęczy Skicowskiej (Skýcovské sedlo) nosi nazwę Rázdiel.
Zasadniczy zrąb Trybecza tworzą skały krystaliczne, zaś na skrajach spotyka się wapienie, dolomity i kwarcyty. Charakterystyczne są kwarcytowe pagórki, spotykane w niższych partiach gór. Najwyższe szczyty Trybecza to Wielki Trybecz (Veľký Tribeč, 829 m n.p.m.), Vojšín (819 m n.p.m.), Mały Trybecz (Malý Tribeč, 769 m n.p.m.), Velká Ostrá (745 m n.p.m.), Javorový vrch (731 m n.p.m.), Medvedí vrch (710 m n.p.m.), Žibrica (617 m n.p.m.), Velký Lysec (547 m n.p.m.) i górujący nad Nitrą-miastem Zobor (588 m n.p.m.).
Klimat gór jest umiarkowanie ciepły. Południowo-wschodnie stoki należą nawet do najcieplejszych miejsc Słowacji. Liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi 60-100 w roku. Wody z północnych stoków Trybecza zbiera Nitra, z południowych - Žitava.
Trybecz jest w większości porośnięty lasami liściastymi, wśród których dominują lasy dębowo-grabowe przy lokalnym udziale buka. Występują tu także rośliny ciepłolubne. We wsi Hodňany rośnie sekwoja o obwodzie pnia 4 m. We wsi Jelenec znajduje się Jelenská Gaštanica - założony już w połowie XIII wieku przez hrabiego Forgacza zagajnik kasztanowy. Na powierzchni 10 ha rośnie tu około 1500 kasztanów jadalnych w wieku 300-500 lat. Na południowo-wschodnich stokach Zoboru leży płat lasostepu, od 1952 r. chroniony w rezerwacie Zoborská lesostep. W rezerwacie Zubřía obora hoduje się żubry europejskie. Trybecz jest bogaty w zwierzynę łowną i stanowi miejsce polowań. Większość pasma leży w obrębie obszaru chronionego krajobrazu Chráněná krajinná oblasť Ponitrie (powierzchnia 37.665 ha, utworzony w 1985 r.).
Tereny Trybecza są wykorzystywane sportowo, turystycznie i wypoczynkowo. Ośrodki narciarskie znajdują się w miejscowościach Podhradí i Partizánské, ośrodki sportów wodnych - w miejscowościach Velké Uherce i Malé Bielice. Grzbietem Trybecza prowadzi czerwony szlak turystyczny (nadnitrzański), łączący go na północy z Ptacznikiem. Najbardziej znanymi atrakcjami turystycznymi Trybecza są ruiny zamków Gýmeš, Čierny hrad i Oponický hrad (z początku XIV wieku). We wsi Tesárske Mlyňany znajduje się arboretum Słowackiej Akademii Nauk z 300 gatunkami drzew.
