Władysław Müller
Z Wikipedii
Władysław Müller (ur. w 1910 r. Krakowie, zm. w 1992 tamże) – wieloletni współpracownik Polskiego Radia Krakowa, więzień hitlerowskich obozów Groß-Rosen Dyhernfurth i Dora-Nordhausen, inż. rolnik, pracownik naukowo-dydaktyczny Akademii Rolniczej w Krakowie.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] Kontekst rodzinny
Ojcem Müllera był Jan Nepomucen (1881-1925), syn Jana i Antoniny z d. Stormke (Farensbach Stormke), dr filologii polskiej i germańskiej (studia UJ i Wiedeń). Uczył w gimnazjach w Samborze, Zakopanem, Sandomierzu, Maczkach i w Tarnowie; jednym z jego uczniów był Adaś Żeromski. Korespondencja nauczyciela Jana Müllera z jego ojcem Stefanem znajduje się w Muzeum Żeromskiego w Kielcach. Matka Müllera to Helena z Durów (1881-1968), nauczycielka, córka sędziego w Wadowicach i w Ciężkowicach.
[edytuj] Edukacja
Władysław stracił ojca w wieku 15 lat. Wtedy zawiązała się braterska przyjaźń ze szkolnym kolegą Romanem Reinfussem, późniejszym prawnikiem i słynnym profesorem etnografii, którego ojciec też w tym czasie zmarł. Rodzice ich przyjaźnili się z Ignacym Daszyńskim i jego rodziną. Młodzieńcy byli komunistami. Roman w czasach szkolnych siedział za komunizm w więzieniu i musiał zmieniać szkoły. Wierny swoim młodzieńczym ideałom pozostał na zawsze, choć pełen krytycyzmu dla ich powojennej formy. Władysław należał przed wojną do Związku Młodzieży Komunistycznej (1927-1928), Związku Akademickiej Młodzieży Socjalistycznej "Życie" (1928-1937), PPR (1942-1948) i PZPR od 1948 r. Dotrwał w tej ideologii do lat sześćdziesiątych. Potem stał się prawicowcem i wiernym katolikiem, przeciwnikiem systemu, który kiedyś, przed wojną był jego młodzieńczym ideałem.
[edytuj] Początki kariery
Mgr inż. Władysław Müller ukończył Wydział Rolniczy na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1935 r. Po studiach był zatrudniony w przemyśle mleczarskim w Krakowie, w Związku Izb Przemysłowo-Handlowych w Warszawie i potem ponownie w Krakowie w centralach rolniczych. W latach 1935-39, a także po wojnie pracował dodatkowo w Polskim Radio Kraków wygłaszając cykliczne audycje biologiczne i rolnicze. Zachowały się wszystkie związane z tą działalnością dokumenty i konspekty. Rozpoczęty doktorat w Zakładzie Ekonomiki UJ pod kierunkiem doc. Stefana Schmidta przerwała wojna.
[edytuj] Wydarzenia wojenne
25 marca 1944 r. został aresztowany przez Niemców w mieszkaniu przy ul. Dietla 32 m 9. Był przekonany, że miało to związek z jego działalnością komunistyczną. Dopiero po wojnie dowiedział się, że zabrany został ze swojego mieszkania przypadkowo, wraz z komendantem krakowskiego okręgu AK płk. Józefem Spychalskim. Spychalski przebywał wtedy u sublokatora, któremu Müllerowie wynajmowali pokój. Niemcy wtedy aresztowali wszystkich mężczyzn. Mimo tej pomyłki, Władysław przeszedł śledztwo na Montelupich i do uwolnienia przez wojska amerykańskie w 1945 r., więziony był w obozie Groß-Rosen Dyhernfurth i Dora-Nordhausen.
[edytuj] Okres powojenny
Po wojnie pracował w różnych instytucjach handlowo-rolniczych w Warszawie i w Krakowie. Od 1953 r. do emerytury był wykładowcą w Akademii Rolniczej w Krakowie.
W związek małżeński wstąpił późno, w roku 1969. Jego żoną została urodzona w Chrzanowie nauczycielka Maria z d. Urbańczyk (1931-1998), córka Tadeusza Wincentego i Ireny Stefanii z d. Giżejewskiej. Maria przeszła do historii Krakowa dzięki psu Dżokowi, który w październiku 1992 r. wybrał ją sobie za nową panią po pół roku spędzonym na krakowskim Rondzie Grunwaldzkim. Razem z ciężko chorym Władysławem opiekowali się przygarniętym dawniej psem Kajtkiem i nowym – nazwanym już przez Krakowian – Dżokiem. Maria, owdowiała, dobra dla słabych ludzi i opuszczonych psów, towarzyszyła kundlowi w wyprawach do studia telewizyjnego, udzielała wywiadów, działała w Towarzystwie Opieki nad Zwierzętami. Zmarła nagle 8 kwietnia 1998 r. Dżok nie przeżył odejścia swojej pani. Po ucieczce ze schroniska dla zwierząt, jak twierdzą świadkowie, popełnił samobójstwo ginąc pod pociągiem w Swoszowicach. Stał się kolejną zwierzęcą legendą Krakowa - tym razem realną. Ten najsłynniejszy polski pies ma teraz pomnik pod Wawelem.
[edytuj] Bibliografia:
- Krzewicki J. „Władysław Müller (1910-1992)”, wspomnienie, Gazeta Wyborcza (Kraków, Kielce) 2003, 30 czerwca
- Zapała K. Dedykacja. Ikar, Kielce 1994,11, 5.
- Krzewicki J. zbiory prywatne
- Bniński W.H. W 52 rocznicę aresztowania dowódcy AK Okręgu Kraków-fragment wspomnień adiutanta. Zeszyt Historyczny, Fundacja Studium Okęgu AK Kraków, 1998, 3, 16-42.
