Włodzimierz Demetrykiewicz

Z Wikipedii

Włodzimierz Józef Demetrykiewicz (ur. 9 września 1859 w Złoczowie, zm. 13 kwietnia 1937 w Krakowie), archeolog polski, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Był synem Józefa (lekarza) i Antoniny z Kuszpecińskich. Uczęszczał do szkół powszechnych i średniej w Rzeszowie i Tarnowie, w latach 1878-1884 studiował prawo, a 1884-1887 historię sztuki na UJ; w 1884 obronił doktorat praw na UJ po przedstawieniu pracy Konserwatorstwo dla zabytków archeologicznych. Rzecz ze stanowiska dziejów kultury i nauki porównawczej prawa. Uzupełniał studia z historii sztuki na uniwersytecie w Wiedniu (1890-1891), następnie podjął pracę konserwatora zabytków starożytnych w Urzędzie Konserwatorskim w Krakowie (1891-1912). W 1902 został docentem w Gabinecie Archeologicznym UJ; od 1907 był profesorem tytularnym i prowadził wykłady z archeologii pradziejowej Polski. W 1919 został profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Prehistorii, w 1921 profesorem zwyczajnym i dyrektorem Zakładu Prehistorii. Od 1921 kierował Muzeum Archeologicznym PAU (do 1928 kierownik, następnie dyrektor).

W 1903 został członkiem-korespondentem, w 1930 członkiem czynnym PAU (wcześniej AU); brał udział w pracach Komisji Archeologicznej AU, Komisji Historii Sztuki AU (sekretarz), Komisji Antropologicznej AU (sekretarz), Komisji Antropologii i Prehistorii PAU (przewodniczący). Był członkiem-korespondentem Komisji Centralnej w Wiedniu dla Badania i Konserwacji Zabytków (1887), sekretarzem Grona Konserwatorów z Galicji Zachodniej (1890-1895), członkiem-korespondentem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1916), członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Prehistorycznego (1924), członkiem Towarzystwa Antropologicznego w Wiedniu, członkiem Towarzystwa Starożytników w Królewcu, członkiem honorowym Sekcji Archeologicznej Muzeum Królewskiego w Pradze, członkiem honorowym Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury. Został uhonorowany m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (1928), Krzyżem Kawalerskim Orderu Franciszka Józefa, Złotym Krzyżem Zasługi.

W badaniach naukowych zajmował się archeologią pradziejową Małopolski, ochroną prawną zabytków sztuki, konserwacją zabytków, muzealnictwem i historią architektury Krakowa. Jako pierwszy dokonał gruntownych badań nad okresem lateńskim w Małopolsce; przedstawił próbę syntezy prahistorii Galicji; prowadził badania nad paleolitem polskim oraz tarnobrzeską grupą kultury łużyckiej. Przyczynił się do zachowania gotyckiej budowli kościelnej w Tarnowie; przeprowadził inwentaryzację zabytków prahistorycznych w Polsce, domagał się sprawowania opieki nad zabytkami sztuki wyłącznie przez wyspecjalizowane urzędy konserwatorskie. W latach 1896-1919 redagował "Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne AU w Krakowie". W gronie jego uczniów byli m.in. Włodzimierz Antoniewicz, Roman Grodecki i Leon Kozłowski.

Niektóre publikacje:

• Opis kościołów, Wawelu, Sukiennic i innych starożytnych gmachów Krakowa (1891)
• Doba przedhistoryczna w Galicji (1894)
• Cmentarzyska i osady przedhistoryczne w okolicach Tarnobrzega i Rozwadowa nad Sanem (1897)
• Kurhany w Przemyskiem i Drohobyckiem (1897)
• Vorgeschichte Galiziens (1898)
• Wykopaliska w Jadownikach Mokrych i Gorzowie oraz inne ślady epoki La Tene w Galicji zachodniej (1898)
• Korony bronzowe przedhistoryczne znalezione na obszarze ziem dawnej Polski (1900)
• Warunki pracy naukowej na polu archeologii przedhistorycznej w Polsce i kwestya ich zasadniczej poprawy (1900)
• Przedhistoryczna ceramika z półksiężycowatymi uchami (1901)
• Groty wykute w skałach Galicji Wschodniej pod względem archeologicznym (1903)
• Figury kamienne tzw. bab w Azji i Europie i stosunek ich do mitologii słowiańskiej (1910)
• Najstarszy paleolit na ziemiach polskich oraz inne wykopaliska odkryte w jaskini Okiennik koło wsi Skarzyce w powiecie będzińskim (1914, z Wiktorem Kuźniarem)
• Z rozważań nad potrzebami prehistorii w Polsce (1924)

Źródła:

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983