Wielkie Pytanie o Życie, Wszechświat i całą resztę
Z Wikipedii
Wielkie Pytanie o Życie, Wszechświat i całą resztę to jeden z motywów książek Douglasa Adamsa z tzw. trylogii (składającej się z pięciu części) – Autostopem przez galaktykę.
Spis treści |
[edytuj] Pytanie i odpowiedź
[edytuj] Historia pytania
Ultimate Question of Life, the Universe, and Everything (inne tłumaczenie to: Ostateczne Pytanie dotyczące Życia, Wszechświata i Całej Reszty) zostało zadane przez wybitnie inteligentne istoty z innego wymiaru (znane ludziom jako Myszy) wysoce wyrafinowanemu komputerowi, skonstruowanemu wyłącznie na tę okazję: Deep Thought (Głęboka Myśl). Po siedmiu i pół milionach lat skomplikowanych obliczeń Deep Thought udzielił odpowiedzi, dotyczącej Życia, Wszechświata i Całej Reszty.
Brzmiała ona: 
.
Odpowiedź ta oczywiście nie usatysfakcjonowała Myszy. Deep Thought poradził im wtedy, by znalazły Pytanie. Wymagało to skonstruowania kolejnej maszyny, o wiele bardziej skomplikowanej. I tak powstała Ziemia wraz z jej mieszkańcami.
W jednej z kolejnych części pięciotomowej trylogii Adamsa "The Restaurant at the End of the Universe" (Restauracja na Krańcu Wszechświata), Arthur Dent odkrywa w końcu "Pytanie O Życie, Wszechświat i Wszystko" brzmi ono:
- Co otrzymasz, gdy pomnożysz sześć przez dziewięć?
Odpowiedzią, jak już wiemy jest 42. Ale w związku z tym, że na co dzień 6 razy 9 daje 54, okazuje się, że Wszechświat jest po prostu nieracjonalny, co potwierdza sam Arthur, komentując Wielkie Pytanie: "Zawsze wiedziałem, że z tym wszechświatem jest coś całkiem nie w porządku". Nie mamy jednak dowodu, że pytanie znalezione przez Denta jest tym samym, na które odpowiedziała Deep Thought. Istnieją sugestie, że obliczenia zostały wykonane w niestandardowym systemie numerycznym.
Istota o imieniu Prak z tomu Life, the Universe and Everything, której przedawkowano serum prawdy (przez co poznała całą prawdę) twierdzi, że w istocie 42 jest odpowiedzią na Pytanie. Jest jednak niemożliwym poznanie, dla tego samego Wszechświata, jednocześnie Pytania i Odpowiedzi, ponieważ gdy to nastąpi, zostanie on zniszczony i zastąpiony czymś jeszcze bardziej nonsensownym i nieracjonalnym. Prak spekuluje, że możliwe, że już to nastąpiło. Nie sposób nie myśleć tutaj o twierdzeniu Gödela o niezupełności systemów wystarczająco skomplikowanych.
[edytuj] Tło filozoficzne
Pytanie to jest kpiną z tzw. pytań egzystencjalnych, z tajemnicy bytu. Martin Heidegger, niemiecki filozof i wieloletni członek NSDAP, zadawał je z wyjątkową finezją. Nie wahał się on poświęcić części swej kariery na zmaganie się z jedną z możliwych wersji Pytania Ostatecznego: "Dlaczego jest raczej coś niż nic?" (wersji leibnizowskiej); "42" jest odpowiedzią w tym kontekście zupełnie satysfakcjonującą.
Douglas Adams wydaje się natomiast sugerować, że nie istnieją wielkie generalne pytania, o treści tak głębokiej, że trudnej do sformułowania. Postawa ta jest bliska filozofii neo-pozytywistycznej, która odrzuca część problemów metafizycznych jako niemożliwe do sformułowania w terminach niemetaforycznych, i przez to nieistniejące. Ludwig Wittgenstein określił granice naszego świata jako granice naszego języka, twierdząc jednocześnie, że to, co nie może być powiedziane, nie może być również pomyślane. Wydaje się, że Douglas Adams zdołał zrobić to, co Wittgenstein jedynie zaprojektował.
[edytuj] Opinia Douglasa Adamsa
Jeśli uznamy Douglasa Adamsa za autorytet w sprawie znaczenia ostatecznej odpowiedzi, warto jemu właśnie zadać pytanie o jej genezę. Oto jego słowa:
- Odpowiedź jest bardzo prosta. To był żart. Chodziło o to, by była to jakaś liczba, zwykła, niewielka liczba, i tę właśnie wybrałem. […] Usiadłem przy biurku, pogapiłem się na ogród, pomyślałem "42 będzie w porządku". Wystukałem to na maszynie. Sprawa zakończona.
[edytuj] Bibliografia
- The Hitchhiker's Guide to the Galaxy (1979)
- The Restaurant at the End of the Universe (1980)
- Life, the Universe and Everything (1982)
- So Long, and Thanks For All the Fish (1984)
- Mostly Harmless (1992)
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Douglas Adams o tym, co znaczy 42.
- Odpowiedź kalkulatora Google na poszukiwanie frazy "the answer to life, the universe and everything".
