Wilhelm I Lew

Z Wikipedii

Wilhelm I Lew (William Leo, William Dunkeld lub William Canmore), (ur. 1142 / 1143 – zm. 4 grudnia 1214, król Szkocji (1165 - 1214), został królem 9 grudnia 1165 po śmierci Malcolma IV (1153 - 1165), który był jego starszym bratem. Koronacja odbyła się 24 grudnia 1165 roku.

Był drugim synem Henryka, hrabiego Northumberland, którego tytuł odziedziczył w roku 1152. Jego starania o odzyskanie Northumberland w efekcie doprowadziły do utraty tego tytułu na rzecz króla Anglii, Henryka II (1154 – 1189) w roku 1157.

Wilhelm był współtwórcą Auld Alliance – pierwszego układu obronnego pomiędzy narodami (dokument z 1295 wskazuje Wilhelma I na jego inicjatora oraz rok 1165 na datę podpisania). Układ ten miał być zabezpieczeniem przeciw najazdom angielskim na państwa członkowskie. Układ podpisały: Szkocja, Francja oraz Norwegia, która zresztą nigdy nie powoływała się na postanowienia tego układu, chociaż była zaangażowana w politykę francusko-szkocką. Układ odegrał istotną rolę w stosunkach szkocko-francusko-angielskich aż do roku 1746.

W roku 1173 Wilhelm udzielił poparcia żonie i synom Henryka II oraz był głównym przywódcą buntu wywołanego przez nich przeciwko Henrykowi. Bunt ten przerodził się w wojnę domową w Anglii (1173-1174). W 1174 podczas najazdu wspierającego bunt Wilhelm został schwytany przez oddziały Henryka w pobliżu Alnwick w Northumberland i w kajdanach przewieziony do Northampton, a następnie przetransportowany do Falaise w Normandii. Po zajęciu przez wojska Henryka II całej Szkocji nastąpiła jej okupacja.

Aby odzyskać swoje królestwo Wilhelm podpisał układ w Falaise, w którym uznał Henryka II za swojego seniora i zgodził się na opłacenie kosztów okupacji Szkocji przez wojska angielskie - co nastąpiło poprzez nałożenie podatku na Szkotów - oraz uznał wyższość kościoła angielskiego nad szkockim. Wtedy dopiero mógł powrócić do Szkocji. Układ z Falaise pozostał w mocy przez następne 16 lat.

Dla wzmocnienia swojego autorytetu w Szkocji Wilhelm wzorując się w znacznym stopniu na reformach Henryka II w Anglii, usprawnił administrację kraju. Między innymi ustanowił wiele głównych hrabstw (burghs) obecnej Szkocji.

Zaistniałe zbliżenie z Anglią zaowocowało małżeństwem Wilhelma z Ermengarde de Beaumont, wnuczką króla Anglii, Henryka I, którą poślubił on w roku 1186. Ermengarda była córką Ryszarda, wicehrabiego de Beaumont-le-Maine oraz Konstancji FitzRoy (nieślubnej córki Henryka I). Z małżeństwa tego narodziły się dzieci: Małgorzata (1193–1259), hrabina Kentu, Izabela (1195 - 1253), hrabina Norfolk, Aleksander II (1198-1249), król Szkocji oraz Marjorie (Marianna?) (1200 - 1244), hrabina Pembroke

Po śmierci Henryka II w 1189, nowy król Anglii, Ryszard I Lwie Serce (1189–1199) potrzebując pieniędzy na wzięcie udziału w III krucjacie, zgodził się anulować układ z Falaise w zamian za 10 000 srebrnych marek. W dodatku, mimo iż Wilhelm pokłócił się wcześniej mocno z papiestwem o mianowania kościelne, papież Celestyn III (1191–1198) zarządził w 1192 że kościół szkocki ma być posłuszny tylko Rzymowi, a nie Anglii.

Relacje pomiędzy Anglią i Szkocją, przez sprawę Northumberland, pogorszyły się podczas panowania w Anglii króla Jana bez Ziemi (1191 – 1198). W roku 1209 zmusił on ostatecznie Wilhelma do zrzeczenia się wszelkich roszczeń do Northumberland.

W roku 1178 Wilhelm ufundował dla grupy benedyktynów z Elso opactwo Arbroath, miejsce późniejszej „Deklaracji z Arbroath”. Opactwo konsekrowane było w roku 1197 i poświęcone zamordowanemu w 1170 a kanonizowanemu w 1173 Tomaszowi Becketowi, arcybiskupowi Canterbury, którego król znał z wcześniejszych spotkań na dworze angielskim

Wilhelm nie był znany jako "Lew" podczas życia, przydomek ten nie miał związku z jego nieustępliwym charakterem czy też siłą osobistą. Przydomek ten nadano mu ze względu na jego godło (chorągiew) - czerwonego lwa prezentującego się na żółtym tle. Chorągiew ta stała się królewskim sztandarem Szkocji. Brytyjski monarcha kiedy jest w Szkocji nadal go używa. Lew jest również częścią godła Zjednoczonego Królestwa.

Wilhelm I Lew zmarł 4 grudnia 1214 r. w Stirling i został pochowany w ufundowanym przez siebie opactwie Arbroath. Jego panowanie było najdłuższe w historii Szkocji. Następcą Wilhelma został jego syn Aleksander, jako Aleksander II (1214–1249).