Wincenty Danek
Z Wikipedii
Wincenty Danek (ur. 8 października 1907 w Krzeszowicach koło Krakowa, zm. 17 sierpnia 1976 w Krakowie) - profesor, polski polonista, pedagog, historyk literatury, w okresie II wojny światowej współorganizator tajnego nauczania w okolicach Krzeszowic, rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie (1956-1972), od 1960 redaktor naczelny "Ruchu Literackiego", w 1975 przewodniczący rady naukowej Instytutu Badań Literackich PAN, badacz życia i twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego (m.in. monografia Józef Ignacy Kraszewski. Zarys biografii, Powieści historyczne Kraszewskiego, Matejko i Kraszewski. Dwie koncepcje dziejów Polski) oraz Adolfa Dygasińskiego (wydał m.in. jego Pisma pedagogiczne).
Ojciec W. Danka - Władysław, pracował jako urzędnik w kopalni w Sierszy; matka, Paulina z domu Bogacka prowadziła dom. W Krzeszowicach nie było szkoły średniej, dlatego też gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza Danek ukończył w Krakowie. Studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego rozpoczął w 1926 r., ukończył je w 1930 r. Lewicowe przekonania, bliskie PPS, spowodowały, że nie znalazł zatrudnienia w szkołach państwowych. W latach 1931-1939 pracował w gimnazjach prywatnych w Kolbuszowej, Krakowie i Toruniu. W 1934 r., wraz z obroną pracy doktorskiej, przystąpił do egzaminu nauczycielskiego, upoważniającego do nauczania języka polskiego i łaciny. W czasie II wojny światowej pracował jako urzędnik w kamieniołomach w Miękini. W 1942 r. nawiązał kontakt z konspiracyjną komórką PPR. W grudniu 1944 r. został aresztowany podczas pisemnej matury i uwięziony. Po zakończeniu II wojny światowej organizował gimnazjum w Krzeszowicach (obecnie szkoła ta nosi jego imię). W 1947 r. został dyrektorem IV Gimnazjum w Krakowie, a potem w 1948 r. naczelnikiem wydziału szkół średnich i kuratorem okręgu szkolnego. Po usunięciu z urzędu rozpoczął w 1951 r. pracę w Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Był twórcą Studium Zaocznego dla Pracujących. W 1952 r. został dziekanem Wydziału Zaocznego, zaś praca Poglądy pedagogiczne Adolfa Dygasińskiego pozwoliła mu na uzyskanie w 1954 r. tytułu docenta. W roku 1956 r. został wybrany rektorem WSP i funkcję tę pełnił do 1972 r. Po złożeniu urzędu rektora był dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej, kierownikiem Katedry Metodyki Nauczania, przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich w Warszawie, redaktorem naczelnym "Ruchu Literackiego". Wchodził w skład Komitetów Wydawniczych dzieł Kraszewskiego w Ludowej Spółdzielni Wydawniczej i w Wydawnictwie Literackim. Zmarł w 1976 roku i został pochowany 22 sierpnia 1976 roku na krzeszowickim cmentarzu. Jedna z ulic w Krzeszowicach została przemianowana na ulicę jego imienia (dawna ul. Apteczna). Na fasadzie krzeszowickiego budynku, dawnego "Uzdrowiskowego Domu Gościnego" (obecnie siedziby Liceum Ogólnokształcącego) w 1987 roku wmurowano tablicę pamiątkową poświęconą Wincentowi Dankowi, m.in. założycielowi tego liceum.
[edytuj] Ważniejsze prace dr Wincentego Danka
- Publicystyka Józefa Ignacego Kraszewskiego w latach 1859-1872 (1957),
- Powieści historyczne Józefa Ignacego Kraszewskiego (1966),
- Józef Ignacy Kraszewski. Żywot i dzieła (1967),
- Matejko i Kraszewski. Dwie koncepcje dziejów Polski (1969),
- Pisarz wciąż żywy (1969),
- Józef Ignacy Kraszewski (1973),
- Józef Ignacy Kraszewski. Zarys biograficzny (1976).
[edytuj] Źródła
- Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, tom I: A-M, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1984 (artykuł redakcyjny)
