Wushu
Z Wikipedii
Wushu (trad.: 武術; upr.: 武术; pinyin: wǔshù wymowa *) – ogół chińskich sztuk walki przyjęło się na Zachodzie określać nazwą kung-fu. Kung-fu oznacza jednak, nie sztukę walki, a wysoki poziom umiejętności osiągnięty w wyniku ciężkiej, długotrwałej nauki. Może to dotyczyć wielu różnych dziedzin. Jeśli chodzi o chińskie sztuki walki, to bardziej prawidłowa jest nazwa używana w Chinach – wushu, czyli dosłownie: sztuki wojenne. Termin wushu odczytany zgodnie z japońską lekcją brzmi bu-jutsu.
Wushu dzieli się na xiandai wushu (współczesne wushu) lub jingsai wushu (sportowe wushu) oraz chuantong wushu (tradycyjne wushu), inaczej nazywane minjian wushu (ludowe wushu). Używany na Zachodzie termin kung-fu pokrywa się w zasadzie raczej z chuantong wushu/minjian wushu, nie obejmuje natomiast xiandai wushu/jingsai wushu.
Spis treści |
[edytuj] Wushu sportowe
Xiandai wushu/jingsai wushu to przede wszystkim dyscyplina sportowa o aspiracjach olimpijskich. W konkurencji form (taolu) stosuje się podział przede wszystkim na changquan (długa pięść - formy zwykle bardzo akrobatyczne, o ruchach stosunkowo płynnych i dużej dynamice), nanquan (południowa pięść - bardziej stabilne pozycje, mniej akrobacji, dużo fizycznej siły) i taijiquan (ruchy miękkie, pełne gracji, w większości wykonywane powoli). Uprawiana jest także konkurencja sanda/sanshou, czyli rodzaj walki w rękawicach i ochraniaczach (m.in. na korpus) zbliżona do kick-boxingu, ale z szerokim wykorzystaniem rzutów i zepchnięć z podestu na którym odbywają się walki. W wariancie zawodowym, stosuje się mniej ochraniaczy, natomiast wykorzystuje się uderzenia kolanami. Obecnie istnieje tendencja, w wariancie zawodowym, do dopuszczenia także uderzeń łokciami.
[edytuj] Kung-fu/Quan Fa
Chuantong wushu/minjian wushu-Quan Fa lub w terminologii bardziej popularnej na Zachodzie kung-fu, to nie jedna, określona sztuka walki, a ogromne bogactwo rozmaitych systemów, opartych na bardzo różnych koncepcjach i zasadach. Jest to bogactwo tak duże, że powszechnie stosowane klasyfikacje stanowią nadmierne uproszczenie. Jednak wspomnimy tu o nich ze względu na to że są dość rozpowszechnione.
[edytuj] Podział sztuk walki
Chińskie sztuki walki dzieli się zwykle na północne i południowe. Mówi się przy tym, że style północne opierają się na kopnięciach, a południowe na technikach ręcznych. Jednak zarówno na południu Chin spotyka się style zawierające dużo kopnięć, jak i na północy uprawia się wiele systemów nie przywiązujących do kopnięć dużej wagi.
Stosuje się też podział ze względu na związek danego systemu z jednym z głównych ośrodków które wpływały na rozwój sztuk walki, np.: Shaolin (funkcjonuje podział na Shaolin północny i południowy), Wudang, czy Emei. Wiele systemów nie mieści się w tej uproszczonej klasyfikacji.
Popularny jest podział na style zewnętrzne (waijia) i wewnętrzne (neijia). Do zewnętrznych zalicza się zdecydowaną większość, a tylko nieliczne do wewnętrznych. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że style zewnętrzne koncentrują się bardziej na typowym treningu fizycznym, i typowym wykorzystaniu siły, a wewnętrzne bardziej na pracy nad koordynacją pomiędzy umysłem i ciałem, i nad specyficznym sposobem generowania siły przy użyciu całego, stosunkowo rozluźnionego ciała. Podział ten jednak jest bardzo dyskusyjny i stosowany jest głównie z przyczyn historycznych - na początku XX wieku grono mistrzów xingyiquan, baguazhang i taijiquan w Pekinie uznało, że systemy te mają wiele cech wspólnych i w związku z tym zdecydowano o zaliczaniu ich do jednej rodziny neijia. Trzeba zwrócić uwagę, że podziału na systemy zewnętrzne (waijia) i wewnętrzne (neijia) nie należy mylić z podziałem na metody treningowe zewnętrzne (waigong) i wewnętrzne (neigong). W niemal wszystkich bowiem systemach klasyfikowanych jako zewnętrzne, wykorzystuje się w mniejszym lub większym stopniu trening neigong.
Określony styl kung-fu to nie tylko zestaw technik, czy form. To zawsze pewien system wzajemnie z sobą związanych metod treningowych (gongfa) i koncepcji (quanli). Wszystkie metody treningowe, łącznie z wykorzystywanymi w wielu stylach formami, stanowią ilustrację teorii danej szkoły służąc poznaniu i praktycznemu opanowaniu jego koncepcji i rozwinięciu charakterystycznych dla danego stylu umiejętności. To jest pewien wyróżnik szkół tradycyjnego kung-fu (chuantong wushu).
[edytuj] Idea
Organizowane są zawody sportowe w których startują przedstawiciele tradycyjnego kung-fu/wushu. Różnica w stosunku do jingsai wushu polega jednak na tym, że w chuantong wushu rywalizacja sportowa nie jest głównym celem, któremu całkowicie podporządkowany jest proces treningowy, a stanowi tylko pewien element znacznie szerszej całości. Kung-fu (chuantong wushu) nie jest zatem tylko dyscypliną sportową, w której liczą się wyniki na zawodach i odbywa się proces selekcji tych, którzy rokują w tym kierunku największe nadzieje. Kung-fu jest dla każdego i może być uprawiane przez całe życie. Odpowiedni system można dobrać w zależności od indywidualnych upodobań, predyspozycji i warunków fizycznych.
W kung-fu przywiązuje się wagę nie tylko do rozwinięcia umiejętności walki wręcz, czy z bronią, ale także do wszechstronnego rozwoju adepta. Wzorcem wojownika kung-fu jest ktoś, kto nie tylko potrafi walczyć, ale posiada szeroką wiedzę. Dla adeptów spoza Chin nauka kung-fu to często także poznawanie bogatej kultury Kraju Środka. W wielu szkołach naucza się, nie tylko sztuki walki, ale także tradycyjnych metod leczenia (akupresura, akupunktura, ziołolecznictwo) bądź ćwiczeń służących kultywowaniu zdrowia (neigong, qigong). Niektóre systemy kung-fu słyną z walorów zdrowotnych, np. taijiquan i yiquan, w których te same metody treningowe służą zarówno rozwojowi umiejętności walki jak i zdrowiu ćwiczącego. Wielki nacisk kładzie się także na postawę etyczną adepta – wude (dosłownie: cnoty wojownika). Mówi się: "Ucząc się sztuki walki, przede wszystkim uczysz się być dobrym człowiekiem".
[edytuj] Style wushu
Głównych odmian chińskich sztuk walki można wyróżnić kilkadziesiąt, a ze stylami mniej znanymi i podstylami, co najmniej kilkaset. Poniżej jest tylko niewielka część (nazwy podane zostały w transkrypcji pinyin w wymowie języka ogólnochińskiego; w nawiasach podano nazwy w innych transkrypcjach lub pochodzące z lokalnych dialektów):
- Baguazhang (Pakua Chang)
- Baihequan (Pak Hok Kuen)
- Baimeiquan (Pak Mei Kuen)
- Bajiquan (Pa Chi)
- Cailifoquan (Choy Lee Fut Kuen)
- Chuojiao
- Ditangquan
- Fanziquan
- Hongjiaquan (Hung gar Kuen)
- Houquan
- Jingangziranchui
- Liuhebafaquan (Liu ho pa fa ch'uan)
- Meihuazhuangquan
- Mizongquan
- Piguaquan
- Sanhuang Paochui
- Taijiquan (T'ai Chi Ch'uan, Tai Chi)
- Tanglangquan (styl modliszki)
- Tang long hu shi (styl modliszki i tygrysa )
- Tantui
- Tongbiquan
- Xiajiaquan (Hop-gar Kuen)
- Xingyiquan (Hsing-i ch'uan)
- Yanqingquan
- Yiquan (I-ch'uan), znany również jako Dachengquan (Ta Ch'eng Ch'uan)
- Yongchunquan (Wing Chun Kuen, Wing Tsun Kuen, Ving Tsun Kuen)
- Zhoujiaquan (Chow-gar Kuen)
- Ziranmen (Tzu jan men)
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Polski Związek Wushu (zajmuje się popularyzacją i rozwojem sportowego wushu)
- Polska Federacja Kung Fu (zajmuje się popularyzacją tradycyjnych chińskich i wietnamskich sztuk walki)
- Oficjalna Strona Międzynarodowej federacji Wushu
[edytuj] W języku angielskim
- kungfumagazine.com Artykuły o wushu
