Wykształcenie wyższe

Z Wikipedii

Uniwersytet w Cambridge w Anglii - jeden z wielu uniwersytetów gdzie uzyskuje się wykształcenie wyższe.

Wykształcenie wyższe jest wykształceniem uzyskanym w uniwersytecie, uniwersytecie technicznym (politechnika) i w innych ośrodkach szkolnictwa wyższego. Pojęcie wykształcenia wyższego obejmuje skończenie studiów wyższych (po szkole średniej), oraz dalsze studia lub badania prowadzące do uzyskania stopnia naukowego. Systemy szkolnictwa wyższego różnią się pomiędzy krajami, ale system nostryfikacji ^[1] dyplomów opisuje równoważność stopni i tytułów naukowych.

System wykształcenia wyższego i stopni naukowych w Europie jest obecnie (2006) harmonizowany na podstawie tzw. procesu bolońskiego ^[2], którego celem jest utworzenie europejskiego systemu stopni naukowych opartych na identycznych standardach i jakości. Deklaracja została podpisana w 1999 roku. System ten będzie oparty na trzech stopniach: bakałarz (licencjat lub inżynier, 3 lata nauki), magister (2 lata nauki) i doktor (3 lata nauki). System ten jest obecnie używany w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii i Nowej Zelandii. Polska podpisała deklarację bolońską i jest członkiem European Higher Education Area (EHEA).

[edytuj] Prestiż społeczny

W Polsce ^[3] od lat na czele rankingu profesji darzonych największym szacunkiem znajdują się zawody wymagające wyższego wykształcenia - w Polsce przyjęło się je określać "inteligenckie" (profesor uniwersytetu, lekarz, nauczyciel, sędzia). Zatem najwyższy prestiż ma praca twórcza, nosząca znamiona "służby społecznej". Według CBOS w polskich warunkach wykonywanie zawodów z wyższym wykształceniem, wiąże się z niskimi oficjalnymi zarobkami.

[edytuj] Socjoekonomia

[edytuj] Stany Zjednoczone

Wartość wyższego wykształcenia mierzy się w możliwościach zarobkowych. Według danych z marca 2005 z amerykańskiego biura spisu powszechnego (U.S. Census Bureau) osoby pomiędzy 25 a 34 rokiem życia, które ukończyły szkołę średnią zarabiają średnio rocznie 32 592 dolarów. Osoby z dyplomem ukończenia studiów wyższych zarabiały rocznie średnio 50700 dolarów, a z doktoratem 65 937 dolarów. Natomiast lekarze i prawnicy (wykształcenie wyższe profesjonalne) 87 732 dolarów. Należy jednak uwzględnić fakt, że osoby bez wyższego wykształcenia są szybciej na rynku pracy, mimo to osoba z dyplomem szkoły średniej zarobi w czasie całej swojej kariery 1,2 miliona dolarów, osoba z wykształceniem wyższym 2,1 miliona dolarów.

[edytuj] Wykształcenie wyższe w Stanach Zjednoczonych

Wykształcenie wyższe w USA jest rozwiązaniem zbliżonym do systemu proponowanego w deklaracji bolońskiej. W USA początkowy system wykształcenia wyższego opiera się na czteroletnich studiach "undergraduate" zakończonych tytułem bachelor (porównywanym do polskiego magistra, tj. 1. stopnia zawodowego) albo na program dwa letni na associate (licencjat). Następnie można studiować w szkole zaawansowanej "graduate" gdzie uzyskuje się tytuł Masters (podyplomowy) lub tytuł doktora (Phd lub Doctor of Science) - aby uzyskać tytuł doktora nie trzeba posiadać dyplom masters. Inaczej niż w większości krajów na świecie, zaawansowane ("graduate") szkolnictwo wyższe w USA opiera się na bardzo strukturalnym programie wykładów i ukończenie tych studiów jest jednym z wymagań uzyskania masters degree lub doktoratu. W USA nie ma tytułu naukowego doktora habilitowanego i profesora, które są charakterystyczne dla systemu niemieckiego, rosyjskiego i polskiego.

[edytuj] Wykształcenie wyższe w Polsce

W polskim systemie edukacji wykształcenie wyższe w przypadku studiów zawodowych kończy się nadaniem tytułu licencjata lub inżyniera, w przypadku studiów magisterskich - nadaniem tytułu magistra (magistra inżyniera) lub równorzędnego (lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, księdza).

Szkoły wyższe przyznają też stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego. W Polsce działa Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów ^[4] a podstawą jej działalności jest ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. ^[5]

Stopień doktora nadaje się osobie, która posiada:

• tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera, lekarza lub inny równorzędny
• zdała egzaminy doktorskie w zakresie określonym przez radę jednostki organizacyjnej
• przedstawiła i obroniła rozprawę doktorską.

W odróżnieniu od Stanów Zjednoczonych w Polsce nie są wymagane studia doktoranckie do otrzymania stopnia doktora. Natomiast do przewodu habilitacyjnego może być dopuszczona osoba, która posiada stopień doktora i uzyskała znaczny dorobek naukowy lub artystyczny, a ponadto przedstawiła rozprawę habilitacyjna, która powinna stanowić znaczny wkład autora w rozwój określonej dyscypliny naukowej lub artystycznej. Stopień doktora habilitowanego jest unikalny dla kilku krajów, m.in. Niemiec, Rosji, Polski i byłych krajów socjalistycznych, które przyjęły były system radziecki.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Deklaracja Bolońska (PDF). (en)

[edytuj] Zobacz też

• szkoła wyższa
• student
• stopień naukowy
• inteligencja (społeczeństwo)
• uczelnie publiczne w Polsce
• uczelnie niepubliczne w Polsce
• wyższe uczelnie w Polsce

[edytuj] Przypisy