Wymiar sprawiedliwości
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Wymiar sprawiedliwości jest funkcją działalności państwa polegającą na rozstrzyganiu sporów o prawo, w których przynajmniej jedną ze stron jest osoba fizyczna lub podmiot podobny (np. osoba prawna). Spory te rozstrzygane w trybie przepisanym przez prawo.
W Polsce, jak określa Konstytucja, wymiar sprawiedliwości sprawują sądy: Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Tym samym trybunały znajdują się poza strukturą polskiego wymiaru sprawiedliwości, jednak w szerokim ujęciu termin wymiar sprawiedliwości odnosi się również do nich.
Wśród sądów wyróżniamy:
- sądy powszechne:
- sądy rejonowe,
- sądy okręgowe,
- sądy apelacyjne,
- Sąd Najwyższy,
- sądy administracyjne (wojewódzkie sądy administracyjne i Naczelny Sąd Administracyjny),
- sądy wojskowe (wojskowe sądy garnizonowe i wojskowe sądy okręgowe)
Trybunały:
Ustawami które normują ustrój wymiaru sprawiedliwości w Polsce są:
- Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r.
- Prawo o ustroju sądów powszechnych z 21 lipca 2001 r.
- Prawo o ustroju sądów wojskowych z 21 sierpnia 1997 r.
- Prawo o ustroju sądów administracyjnych z 25 lipca 2002 r.
- Ustawa o Trybunale Stanu z 26 marca 1982 r.
- Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym z 1 sierpnia 1997 r.
Wymiar sprawiedliwości leży w obszarze działania nie tylko państwa ale także organizacji międzynarodowych (międzynarodowy wymiar sprawiedliwości) w tym zakresie obok osób fizycznych i prawnych, stronami mogą być również państwa jako podmioty prawnomiędzynarodowe. Organy wymiaru sprawiedliwości (pod których jurysdykcją może być Polska) utworzono w takich organizacjach międzynarodowych jak:
- Unia Europejska (Europejski Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji)
- ONZ (Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości)
- Rada Europy (Europejski Trybunał Praw Człowieka)
- Międzynarodowy Trybunał Karny
Należy zauważyć, że międzynarodowy wymiar sprawiedliwości działa subsydiarnie do sądownictwa państwowego co oznacza że sąd lub trybunał międzynarodowy działa wtedy, gdy nie ma możliwości rozstrzygnięcia danej sprawy w ramach prawa krajowego. Subsydiarność dotyczy w szczególności międzynarodowego prawa karnego.
