Unia Europejska

Z Wikipedii

Unia Europejska Европейски съюз Evropská unie Den Europæiske Union Europese Unie European Union Euroopa Liit Euroopan unioni Union européenne Europäische Union Ευρωπαϊκή Ένωση Európai Unió An tAontas Eorpach Unione Europea Eiropas Savienība Europos Sąjunga L-Unjoni Ewropea União Europeia Uniunea Europeană Európska únia Evropska unija Unión Europea Europeiska unionen
Flaga Unii Europejskiej Herb Unii Europejskiej
Dewiza: In varietate concordia (Jedność w różnorodności)
Hymn: Oda do radości (wersja instrumentalna)
Konstytucja	Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o Wspólnocie Europejskiej
Kraje członkowskie	27  Austria  Belgia  Bułgaria  Cypr  Czechy  Dania  Estonia  Finlandia  Francja  Grecja  Hiszpania  Holandia  Irlandia  Litwa  Luksemburg  Łotwa  Malta  Niemcy  Polska  Portugalia  Rumunia  Słowacja  Słowenia  Szwecja  Węgry  Wielka Brytania  Włochy 27  Austria  Belgia  Bułgaria  Cypr  Czechy  Dania  Estonia  Finlandia  Francja  Grecja  Hiszpania  Holandia  Irlandia  Litwa  Luksemburg  Łotwa  Malta  Niemcy  Polska  Portugalia  Rumunia  Słowacja  Słowenia  Szwecja  Węgry  Wielka Brytania  Włochy
Język urzędowy	23 angielski bułgarski czeski duński estoński fiński francuski grecki hiszpański irlandzki litewski łotewski maltański niderlandzki niemiecki polski portugalski rumuński słowacki słoweński szwedzki węgierski włoski 23 angielski bułgarski czeski duński estoński fiński francuski grecki hiszpański irlandzki litewski łotewski maltański niderlandzki niemiecki polski portugalski rumuński słowacki słoweński szwedzki węgierski włoski
Centra polityczne	Bruksela (egzekutywa i legislatywa), Strasburg (legislatywa), Luksemburg (trybunał sądowy, izba kontroli), Frankfurt (bank centralny)
Typ państwa	związek państw sui generis
Przewodniczący Rady	Janez Janša
Przewodniczący Komisji	José Barroso
Przewodniczący Parlamentu	Hans-Gert Pöttering
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	7. na świecie 4 324 782 km² 3.08%
Liczba ludności (2008)  • całkowita   • gęstość zaludnienia  • narodowości	3. na świecie 497,2 mln▲ 115 osob/km osób/km² 32 Niemcy Francuzi Włosi Anglicy Polacy Hiszpanie Rumuni Holendrzy Węgrzy Grecy Portugalczycy Czesi Szwedzi Austriacy Bułgarzy Flamandowie Irlandczycy Duńczycy Słowacy Szkoci Finowie Walonowie Katalończycy Walijczycy Baskowie Litwini Galisyjczycy Słoweńcy Łotysze Estończycy Maltańczycy Luksemburczycy Inni 32 Niemcy Francuzi Włosi Anglicy Polacy Hiszpanie Rumuni Holendrzy Węgrzy Grecy Portugalczycy Czesi Szwedzi Austriacy Bułgarzy Flamandowie Irlandczycy Duńczycy Słowacy Szkoci Finowie Walonowie Katalończycy Walijczycy Baskowie Litwini Galisyjczycy Słoweńcy Łotysze Estończycy Maltańczycy Luksemburczycy Inni
PKB (2007)  • całkowite   • na osobę	16,6 bilionów $▲ 26 800 $▲
Jednostka monetarna	13 euro¹ (€) (EUR) forint węgierski (HUF) funt brytyjski (GBP) korona czeska (CZK) korona duńska (DKK) korona estońska (EEK) korona słowacka (SKK) korona szwedzka (SEK) lej rumuński (RON) lew bułgarski (BGN) lit litewski (LTL) łat łotewski (LVL) złoty polski (PLN) 13 euro¹ (€) (EUR) forint węgierski (HUF) funt brytyjski (GBP) korona czeska (CZK) korona duńska (DKK) korona estońska (EEK) korona słowacka (SKK) korona szwedzka (SEK) lej rumuński (RON) lew bułgarski (BGN) lit litewski (LTL) łat łotewski (LVL) złoty polski (PLN)
Utworzona: Jako EWG  • podpisane  • powołana Jako UE  • podpisany  • powołana	traktaty rzymskie  • 25 marca 1957  • 1 stycznia 1958 traktat z Maastricht  • 7 lutego 1992  • 1 listopada 1993
Religia dominująca	chrześcijaństwo
Strefa czasowa	UTC - 4 do +4 0 do +2 (uwzględniając tylko kontynent europejski)
Domena internetowa	.eu
Kod samochodowy	27 A, B, BG, CY, CZ, D, DK, E, EST, F, FIN, GB, GR, H, I, IRL, L, LT, LV, M, NL, P, PL, RO, S, SK, SLO 27 A, B, BG, CY, CZ, D, DK, E, EST, F, FIN, GB, GR, H, I, IRL, L, LT, LV, M, NL, P, PL, RO, S, SK, SLO
Kod telefoniczny	+3 (proponowany)[potrzebne źródło]

Unia Europejska (oficjalny skrót w Polsce: UE) – gospodarczo-polityczny związek dwudziestu siedmiu^[1] demokratycznych krajów europejskich^[2], będący efektem wieloletniego procesu^[3] integracji politycznej, gospodarczej i społecznej, a zarazem największą, najprężniejszą i unikatową formą tego typu na świecie.

Stanowi przypadek sui generis^[4] w stosunkach międzynarodowych, tworem który nigdy wcześniej nie istniał w historii powszechnej i jest zupełnie nieznany historii stosunków międzynarodowych. Jest kombinacją struktur ponadnarodowych (ponadpaństwowych, uwspólnotowionych) oraz międzyrządowych (międzynarodowych)^[5]. Posiada cechy zarówno organizacji międzynarodowej, jak i konfederacji (najwięcej zwolenników)^[6] czy nawet państwa federalnego. Wśród teoretyków prawa, politologii i stosunków międzynarodowych trwa spór za co dokładnie można uznać Unię. Federaliści doszukują się w niej państwa. Zwolennicy teorii Europy Państw (Ojczyzn) wykazują, że jest to tylko współpraca między państwami^[7]. Ścierają się zarówno odrębne wizje poszczególnych państw członkowskich^[8] jak i doktryn politycznych^[9]. Unia ciągle pozostaje wspólnotą i kombinacja interesów narodów, państw, regionów, grup społecznych, grup zawodowych stąd często wykorzystywana jest w celu realizacji partykularnych interesów narodowych^[10] a nie ogólnoeuropejskich. W wielu sprawach jeden głos pozostaje w sferze deklaracji i życzeń a nie rzeczywistych działań^[11].

Unia wywiera silny wpływ na swoich członków - państwa (aspekt wertykalny - pionowy), jak również na codzienne życie swoich obywateli^[12] - obywateli państw członkowskich (aspekt horyzontalny- poziomy).

Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004.

Podstawę do funkcjonowania UE stanowi Traktat o Unii Europejskiej (wersja obowiązująca Traktat z Nicei z 2001 roku, uwzględniając traktaty akcesyjne z 2003 i 2006 roku), Traktat o Wspólnocie Europejskiej (wersja obowiązująca Traktat z Nicei z 2001 roku, uwzględniając traktaty akcesyjne z 2003 i 2006 roku)^[13] i Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.

Po ratyfikacji^[14] (planowo 1 stycznia 2009) Traktatu Reformującego, podstawę funkcjonowania stanowić będą: Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej^[15]. Duże znaczenie będzie też miała Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, choć do samego funkcjonowania nic nie wniesie. Traktat z Lizbony otwiera możliwość przyjęcia przez UE Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności^[16], jednak już teraz Trybunał Sprawiedliwości uznał ten dokument (ze względu na jego fundamentalne znaczenie dla prawodawstwa europejskiego, filozofii prawa i ponieważ wszystkie kraje członkowskie UE ratyfikowały tę Konwencję) za wiążący go i mający szczególne znaczenie^[17]. Osobną organizacją zostanie Euratom i podstawą jego funkcjonowania będzie Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej^[18].

Spis treści 1 Filary Unii Europejskiej i jej polityka 1.1 Pierwszy filar 1.2 Drugi filar 1.3 Trzeci filar 2 Cele Unii 3 Kompetencje Wspólnot 4 Suwerenność państw członkowskich 5 Instytucje, organy, agencje Unii 5.1 Polacy w unijnych instytucjach 6 Prawo wspólnotowe i prawo unijne 6.1 Traktat Lizboński 6.2 Kompetencje Unii po Traktacie Lizbońskim 6.3 Zasady prawa wspólnotowego i zasady funkcjonowania Unii Europejskiej 7 Podmiotowość i osobowość prawna 8 Geografia Unii Europejskiej 9 Krótka historia integracji europejskiej 9.1 Historyczne idee zjednoczenia Europy 9.2 Historyczne modele unitarno-autorytarne zjednoczenia Europy 9.3 Współczesne teorie integracji europejskiej 9.4 Aspekty integracji 9.5 Geneza tendencji zjednoczeniowych 9.6 Wspólnoty Europejskie 9.7 Unia 10 Gospodarka Unii Europejskiej 10.1 Europejski Obszar Gospodarczy 10.2 Euro 10.2.1 Utworzenie waluty euro 10.2.2 Znak graficzny euro 10.2.3 Emisja euro 10.2.4 Euro w Polsce 11 Społeczeństwo Unii Europejskiej 11.1 Obywatelstwo 11.2 Kultura 11.2.1 Media 11.3 Nauka i edukacja w Unii Europejskiej 11.4 Ochrona zdrowia 11.5 Polityka socjalna 11.6 Sport 12 Polska a Unia Europejska 12.1 Integracja i akcesja 12.2 Członkostwo 13 Krytyka Unii Europejskiej 14 Przypisy 15 Zobacz też 16 Linki zewnętrzne

[edytuj] Filary Unii Europejskiej i jej polityka

Unia Europejska = (Wspólnota Europejska+ Euratom^[19])^[20] + Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa^[21] + Współpraca Sądowa i Policyjna w Sprawach Karnych (Obszar Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości)^[22]

[edytuj] Pierwszy filar

W 2002 roku wygasł zawarty na 50 lat traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Obecnie obowiązujące traktaty to: Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Obowiązuje prawo wspólnotowe i współpraca ponadnarodowa.

• Unia Gospodarcza i Walutowa
• Układ z Schengen
• Euratom
• Europejska Polityka Kosmiczna^[23]

• Wspólnota Europejska:
  • unia celna
  • rynek wewnętrzny
    • swobodny przepływ osób
    • swobodny przepływ kapitału
    • swobodny przepływ towarów
    • swoboda świadczenia usług
    • można też dodać swobodę przedsiębiorczości
  • polityka gospodarcza
  • zatrudnienie i sprawy socjalne
  • prawo spółek, handlowe i przedsiębiorstw
  • polityka rolna
  • polityka przemysłowa
  • weterynaria i polityka fitosanitarna
  • budżet^[24]
  • polityka strukturalna
  • polityka handlowa
  • polityka konkurencji
  • polityka energetyczna
  • obywatelstwo UE
  • edukacja
  • kultura
  • polityka audiowizualna i media
  • społeczeństwo informacyjne
  • polityka młodzieżowa
  • polityka regionalna
  • ochrona własności intelektualnej
  • podatki
  • ochrona konsumenta
  • polityka zdrowia
  • badania naukowe i innowacja^[25]
  • ochrona środowiska
  • zwalczanie nadużyć finansowych
  • polityka socjalna
  • polityka azylowa
  • polityka imigracyjna i wizowa
  • polityka telekomunikacji
  • sieci transeuropejskie
  • bezpieczeństwo żywności

W 2002 roku wygasł Traktat paryski i kompetencje Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali przejmuje Wspólnota Europejska.

[edytuj] Drugi filar

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa^[26]. Obowiązuje prawo międzynarodowe publiczne i współpraca międzyrządowa.

• Polityka zagraniczna^[27]:
  • współpraca, wspólne stanowiska i działania – utrzymanie pokoju
  • prawa człowieka^[28]
  • demokracja
  • pomoc humanitarna^[29]
  • pomoc rozwojowa krajom trzecim
  • Wysoki Przedstawiciel ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

• Polityka bezpieczeństwa:
  • wspólna polityka obronna
  • współpraca w dziedzinie zbrojeń
  • rozbrojenie
  • ekonomiczne aspekty zbrojeń
  • długoterminowo: europejski system bezpieczeństwa

21 członków UE jest również członkiem Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Rodzi to pewne komplikacje w sprawie budowy wspólnej polityki bezpieczeństwa. Główny problem to czy budować obronę unijną w oparciu o USA i NATO (ESDI), czy też może w oparciu o UZE (misje petersberskie), czy też tworzyć zupełnie nowe struktury współpracy (Europejski Cel Operacyjny (Europejski Cel Zasadniczy)^[30] z 1999 roku oraz jego uelastycznioną formułę Nowy Europejski Cel Operacyjny 2010 (Nowy Europejski Cel Zasadniczy 2010)^[31] z 2004 roku^[32]).

[edytuj] Trzeci filar

Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych^[33]- do 1999 r. współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Obowiązuje prawo międzynarodowe publiczne i współpraca międzyrządowa.

• Obszar Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości^[34]:
  • swobodny przepływ osób
  • współpraca sądowa w materii karnej^[35]
  • współpraca sądowa w materii cywilnej^[36]
  • współpraca policyjna
  • walka z dyskryminacją
  • walka z rasizmem i ksenofobią
  • walka z narkomanią i przemytem broni^[37]
  • walka z przestępczością zorganizowaną
  • walka z terroryzmem
  • walka ze zbrodniami popełnianymi na dzieciach i z handlem żywym towarem^[38]
  • współdziałanie w ramach Europolu^[39]
  • współdziałanie w ramach Eurojustu^[40]
  • Europejskie Kolegium Policyjne^[41]
  • Europejska Sieć Sądowa ds. cywilnych i handlowych
  • Europejski Atlas Sądowniczy do spraw cywilnych
  • Europejska Sieć Sądowa ds. Karnych
  • Europejska Agencja ds. Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych
  • Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii
  • Europejska Agencja Praw Podstawowych

[edytuj] Cele Unii

Według podpisanego w 1992 roku Traktatu o Unii Europejskiej podstawowymi celami Unii są:

• promowanie ekonomicznego i społecznego postępu poprzez zacieśnianie współpracy gospodarczej i likwidowanie barier w obrocie handlowym między państwami członkowskimi,
• wzmacnianie obrazu Unii jako jednego ciała politycznego mówiącego jednym głosem na arenie międzynarodowej poprzez prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej,
• dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego i poczucia przynależności do jednej wspólnoty u zwykłych obywateli poprzez zapewnienie jednakowych norm prawnych i pełnej swobody przepływu ludzi w obrębie Unii,
• rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwego traktowania, którym ma być UE poprzez wprowadzanie wspólnych norm prawnych, socjalnych i stałą poprawę poziomu życia państw uboższych.

[edytuj] Kompetencje Wspólnot

Co do zasady Wspólnota działa w ramach wyznaczonych jej przez Traktaty. Jednak w celu realizacji swoich celów, na podstawie artykułu 308 TWE^[42] Rada UE (na wniosek KE, stanowiąc jednomyślnie, po konsultacji z PE) może podjąć działania także poza wyraźnie przyznanymi jej kompetencjami (tzw. kompetencje dodatkowe), pod warunkiem, że wszystkie państwa członkowskie wyrażą na to zgodę. W kompetencjach dzielonych i wspomagających bardzo ważną rolę odgrywa zasada subsydiarności^[43].

Dziedziny wyłączone z Traktatu: własność^[44], handel i produkcja broni, amunicji i materiałów wojennych^[45][46].

[edytuj] Suwerenność państw członkowskich

Państwa nie zrzekają się swojej suwerenności a jedynie przekazują kompetencję wykonywania suwerenności organom ponadnarodowym. Uprawnienia Wspólnot Europejskich względem ich państw członkowskich nie powodują utraty suwerenności przez te państwa. Wspólnota^[47] służy do realizacji wzmacniania suwerenności państw członkowskich i realizowaniu ich polityk poprzez możliwość udziału w procesie decyzyjnym i możliwość forsowania "swoich" celów i interesów na forum całej Unii- także przez małe państwa, przez co wzrasta rola, pozycja i prestiż każdego państwa członkowskiego na arenie międzynarodowej. Stanowisko sceptyków: Unia odchodzi od jednomyślności a nawet od consensusu. Pewne uzgodnienia mogą zapaść mimo jednoznacznego sprzeciwu państwa członkowskiego. Organy Unii nie pokazują pełnej reprezentacji obywateli i narodów UE (z jednej strony małe kraje są nadreprezentowane w Parlamencie i Radzie UE, z drugiej strony od Traktu Lizbońskiego niektóre małe kraje stracą reprezentację w Komisji Europejskiej).

[edytuj] Instytucje, organy, agencje Unii

Unia ma tylko jeden traktatowy organ instytucjonalny – Radę Europejską, która jednak nie ma żadnych formalnych możliwości decyzyjnych i prawotwórczych. Rada Unii, Komisja, Parlament, Trybunał i inne są instytucjami Wspólnoty Europejskiej, względnie Wspólnot Europejskich jeśli uwzględnimy Euratom^[48]. Jednakże, że Wspólnota jest częścią Unii, a Wspólnota Europejska jest kontynuatorem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, następuje wypożyczenie organów Wspólnoty przez Unię^[49]. Sytuację z prawnego punktu widzenia uporządkuje Traktat Lizboński – zniknie podział na Wspólnotę i Unię.

Przewodniczący Komisji (przyrównać można do Premiera) José Manuel Durão Barroso	Pierwszy Zastępca Przewodniczącego Komisji, komisarz ds. instytucjonalnych i strategii komunikacji społecznej (Wicepremier) Margot Wallström	Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. przemysłu i przedsiębiorczości Günter Verheugen	Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz transportu Antonio Tajani	Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (minister spraw wewnętrznych oraz minister sądownictwa) Jacques Barrot	wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. administracyjnych, audytu wewnętrznego i przeciwko deprawacji środków publicznych Siim Kallas	Komisarz ds. ekonomicznych i walutowych Joaquín Almunia
Komisarz rybołówstwa i gospodarki morskiej Joseph Borg	Komisarz środowiska Stavros Dimas	Komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług Charlie McCreevy	Komisarz rolnictwa i rozwoju wsi Mariann Fischer Boel	Komisarz prawa konkurencji Neelie Kroes	Komisarz ds Stosunków Zewnętrznych i Polityki Sąsiedztwa (Minister Spraw Zagranicznych w I filarze) Benita Ferrero-Waldner	Komisarz ds. edukacji, kształcenia, kultury Ján Figeľ
Komisarz ds. handlu Peter Mandelson	Komisarz ds. zdrowia Androulla Vassiliou	Komisarz ds. pomocy rozwojowej i humanitarnej Louis Michel	Komisarz ds. rozszerzenia Olli Rehn	Komisarz ds. zatrudnienia, spraw socjalnych i równości Vladimír Špidla	Komisarz ds. podatków i unii celnej László Kovács	Komisarz ds. budżetu i programów finansowych Dalia Grybauskaitė
Komisarz ds. polityki regionalnej Danuta Hübner	Komisarz ds. energii Andris Piebalgs	Komisarz ds. społeczeństwa informacyjnego i mediów Viviane Reding	Komisarz ds. badań i nauki Janez Potočnik	Komisarz ds. ochrony konsumenckiej Meglena Kuneva	Komisarz ds. wielojęzyczności Leonard Orban	Przewodniczący Parlamentu Europejskiego (Przewodniczący Izby Niższej reprezentującej Unię jako całość i jedność) Hans-Gert Pöttering
Przewodniczący Rady Europejskiej (Prezydent) Janez Janša	Przewodniczący Rady Unii Europejskiej (Przewodniczący Senatu, Izby Wyższej- bo faktycznie skupia całą moc legislacji i reprezentuje poszczególne części składowe Unii lub Prezydent- bo de iure Prezydencja jest ściśle związana z RUE) Dimitrij Rupel	Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej, Wysoki Przedstawiciel ds Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (Minister Spraw Zagranicznych w II filarze, Minister Obrony w II filarze) Javier Solana	Przewodniczący Trybunału Sprawiedliwości (Przewodniczący Trybunału Konstytucyjnego) Vassilios Skouris	Przewodniczący Europejskiego Banku Centralnego (Przewodniczący Banku Centralnego) Jean-Claude Trichet	Przewodniczący Trybunału Obrachunkowego (Przewodniczący Najwyższej Izby Kontroli) Vitor Manuel Da Silva Caldeira	Przewodniczący Sądu Pierwszej Instancji (Przewodniczący Sądu Najwyższego) Marc Jaeger
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich (Rzecznik Praw Obywatelskich) Nikiforos Diamanduros	Przewodniczący Sądu ds Służby Cywilnej (Przewodniczący Sądu Pracy) Paul J. Mahoney	Przewodniczący Europejskiego Banku Inwestycyjnego (Przewodniczący Instytucji Depozytowo-Kredytowej, odpowiednik Banku Gospodarstwa Krajowego) Philippe Maystadt	Głowa Państwa przyszłej Prezydencji, członek Troiki (Przyszły Prezydent) Nicolas Sarkozy

[edytuj] Polacy w unijnych instytucjach

Komisarz odpowiedzialna za politykę regionalną Danuta Hübner	Dyrektor generalny w Radzie Unii Europejskiej nominacja, 16 czerwca 2008 mają zgodzic się na jego kandydaturę ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich Jarosław Pietras	Reprezentat Komisji Europejskiej w Polsce Róża Thun	Wicedyrektor generalny w dyrekcji ds rolnictwa w KE Jerzy Plewa	Wicedyrektor generalny w dyrekcji ds rozszerzenia w KE Jan Truszczyński	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych), Członek Rady Europejskiej Radosław Sikorski	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych) Bogdan Klich
Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Gospodarczych i Finansowych) Jacek Rostowski	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Gospodarczych i Finansowych oraz ds. Konkurencyjności oraz ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów) Waldemar Pawlak	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury) Bogdan Zdrojewski	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury) Mirosław Drzewiecki	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury) Barbara Kudrycka	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury) Katarzyna Hall	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Rolnictwa i Rybołówstwa) Marek Sawicki
Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Środowiska) Maciej Nowicki	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych) Grzegorz Schetyna	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych) Zbigniew Ćwiąkalski	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii) Cezary Grabarczyk	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów) Jolanta Fedak	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów) Ewa Kopacz	Ambasador Polski w Komitecie Stałych Przedstawicieli Jan Tombiński
Zastępca ambasadora w Komitecie Stałych Przedstawicieli ? ?	Członek Rady Europejskiej Donald Tusk	Członek Rady Ogólnej Europejskiego Banku Centralnego Sławomir Skrzypek	Sędzia Trybunału Sprawiedliwości Jerzy Makarczyk	Sędzia Sądu Pierwszej Instancji Irena Wiszniewska-Białecka	Audytor w Trybunale Obrachunkowym Jacek Uczkiewicz	Sędzia Sądu ds Służby Cywilnej Irena Boruta
13 wiceprzewodniczący (wg kolejności rotacji) Marek Siwiec	14 wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego (wg kolejności rotacji) Adam Bielan	Przewodniczący Komisji ds zagranicznych w PE Jacek Saryusz-Wolski	Przewodniczący Komisji ds petycji w PE Marcin Libicki	Wiceprzewodniczący Komisji prawnej w PE Lidia Geringer de Oedenberg	Wiceprzewodniczący Komisji spraw zagranicznych w PE Janusz Onyszkiewicz	Wiceprzewodniczący Komisji kontroli budżetowej w PE Bogusław Liberadzki
Wiceprzewodniczący Komisji budżetowej w PE Janusz Lewandowski	Wiceprzewodniczący Komisji rozwoju regionalnego w PE Jan Olbrycht	Wiceprzewodniczący Komisji rolnictwa i rozwoju wsi w PE Janusz Wojciechowski	Wiceprzewodniczący Komisji praw człowieka w PE Józef Pinior

[edytuj] Prawo wspólnotowe i prawo unijne

14 listopada 1991 r. Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że TWE należy pojmować jako konstytucyjną kartę ustanawiającą podstawowe zasady prawa wspólnotowego^[50]. Prawo wspólnotowe można podzielić na prawo wspólnotowe pierwotne (traktaty założycielskie, traktaty modyfikujące, traktaty akcesyjne) i prawo wspólnotowe wtórne (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, opinie, zalecenia); pomiędzy pierwotnym a wtórnym należy umieścić umowy międzynarodowe zawierane przez Wspólnotę Europejską (po Traktacie lizbońskim przez Unię Europejską). Mimo mylnych stwierdzeń i błędnych sformułowań podawanych przez populistycznych polityków prawo pierwszego filaru jest ważniejsze niż jakiekolwiek akty prawa (reguły normatywne) państw członkowskich - nawet ich konstytucje. Związane jest to z zasadą iż kraj członkowski nie może powoływać się na przepisy wewnętrzne w celu nierealizowania prawa wspólnotowego^[51]. Nad realizacją i przestrzeganiem prawa wspólnotowego czuwa system sądownictwa i administracja państw członkowskich. Stąd jednym z wymogów członkostwa jest posiadanie odpowiedniego aparatu funkcjonowania państwa. Mimo, że prawo wspólnotowe stworzyły państwa członkowskie, podpisując i ratyfikując traktaty założycielskie, jak orzekł Trybunał Sprawiedliwości, jego podmiotami stały się również jednostki. Nie wszystkie normy prawa wspólnotowego mają bezpośredni skutek wobec jednostek, a i sama pozycja jednostek w prawie wspólnotowym nie jest jeszcze tak silna, jak państw członkowskich.

Prawo drugiego i trzeciego filaru to akty prawa międzynarodowego i wymagają ratyfikacji, implementacji, inkorporacji bądź transpozycji do porządków prawnych państw członkowskich.

Prawo pierwszego, drugiego i trzeciego filaru stanowi łącznie prawo unijne.

Terminologię uporządkuje Traktat lizboński – zniknie podział na Wspólnotę (prawo wspólnotowe) i Unię (prawo unijne).

[edytuj] Traktat Lizboński

Zwany też Traktatem Reformującym. Zawiera zmiany w Traktacie o Unii Europejskiej i Traktacie o Wspólnocie Europejskiej (zmienia nazwę na Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Planowo ma wejść w życie (o ile przejdzie proces ratyfikacji) 1 stycznia 2009. Powstał po fiasku Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy. Zniesie on podział na Wspólnotę Europejską i Unię Europejską oraz nada Unii Europejskiej osobowość prawną.

[edytuj] Kompetencje Unii po Traktacie Lizbońskim

Kryteria kompetencji Unii ze względu na sposób ich przekazania

Kompetencje wyłączne	Kompetencje dzielone	Kompetencje wspomagające
unia celna[52] funkcjonowanie rynku wewnętrznego polityka monetarna krajów, które przyjęły walutę euro[53] zasoby morskie i polityka rybołóstwa[54] wspólna polityka handlowa[55]	wspólny rynek[56] polityka społeczna (w zakresie spraw wymienionych w Traktacie)[57] spójność ekonomiczna, społeczna i terytorialna[58] rolnictwo[59] i połów ryb (wyłączając morskie zasoby) ochrona środowiska[60] ochrona konsumencka[61] transport sieci, drogi i połączenia transeuropejskie[62] energia[63] Obszar Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości ochrona zdrowia i bezpieczeństwo publiczne (w zakresie spraw wymienionych w Traktacie)[64]	ochrona i polepszanie ludzkiego zdrowia przemysł kultura[65] turystyka edukacja, młodzież, sport i doradztwo zawodowe[66] ochrona obywatelska współpraca administracyjna

[edytuj] Zasady prawa wspólnotowego i zasady funkcjonowania Unii Europejskiej

• Ogólne, wspólne zasady i wolności prawa wyprowadzone z porządków konstytucyjnych państw członkowskich oraz z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 roku, np:
  • pewność prawa
  • zasada państwa prawego
  • zasada pluralizmu politycznego
  • prawo do życia
  • zakaz tortur
  • zakaz karania bez ustawy
  • poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego
  • wolność myśli, sumienia i wyznania
  • wolność słowa
  • wolność zrzeszania się i stowarzyszania
  • prawo do zawarcia związku małżeńskiego
  • zakaz ponownego karania i sądzenia
  • wolność zrzeszania się i stowarzyszania
  • zakaz pozbawiania wolności za długi itd

• Ogólne zasady prawa międzynarodowego (z wyjątkami), ze szczególnym uwzględnieniem norm ius cogens np:
  • zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej
  • zakaz piractwa
  • zakaz ludobójstwa

• Ogólne zasady wynikające z Karty Narodów Zjednoczonych i członkostwa wszystkich państw członkowskich UE w Organizacji Narodów Zjednoczonych:
  • ze szczególnym naciskiem na utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (Traktat Lizboński nawet wprowadza – a w zasadzie potwierdza – ogólną klauzulę sojuszniczą KNZ)
  • Trybunał Sprawiedliwości w wyroku Yousef uznał, że Rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ - oprócz tego, że są wiążące dla państw członkowskich - również wiążą Wspólnotę i ta musi podjąć działania, by wypełnić zobowiązania wynikające z KNZ

• Zasady dotyczące systemu instytucjonalnego:
  • Zasada jednolitych ram instytucjonalnych,
  • Zasada lojalnej współpracy międzyinstytucjonalnej,
  • Zasada równowagi instytucjonalnej,
  • Zasada równowagi kompetencyjnej,

• Zasady dotyczące prawa wspólnotowego
  • Zasada bezpośredniego stosowania,
  • Zasada bezpośredniej skuteczności prawa wspólnotowego,
  • Zasada bezpośredniego obowiązywania prawa wspólnotowego,
  • Zasada skutku pośredniego,
  • Zasada wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem wspólnotowym,
  • Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego,
  • Zasada autonomii prawa wspólnotowego,
  • Zasada odpowiedzialności odszkodowawczej państw członkowskich wobec jednostek za naruszenie prawa wspólnotowego
  • Zasady odpowiedzialności prawnej Unii Europejskiej
  • Zasada nieretroaktywności prawa wspólnotowego,

• Zasady funkcjonowania UE:
  • Zasada poszanowania tożsamości narodowej państw członkowskich,
  • Zasada elastyczności (Unia Europejska),
  • Zasada jednolitej licencji,
  • Zasada proporcjonalności,
  • Zasada subsydiarności,
  • Zasada kompetencji powierzonych,
  • Zasada jednolitości,
  • Zasada solidarności (Unia Europejska),
  • Zasada demokratyzmu (Unia Europejska),
  • Zasada dobrej administracji (Unia Europejska),
  • Zasada równości (Unia Europejska),
  • Zasada niedyskryminacji (Unia Europejska) (=nakaz równego traktowania własnych obywateli i obywateli państw członkowskich)
  • Zasada ograniczonej kompetencji (Unia Europejska)

Zobacz też: Lista orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich

[edytuj] Podmiotowość i osobowość prawna

Obecna Unia Europejska nie ma osobowości prawnej i podmiotowości prawnomiędzynarodowej. Bezsprzeczny jest fakt, że Wspólnota Europejska^[67] taką osobowość i podmiotowość posiada. Stąd wnioskuje się, że Unia co najwyżej posiada tzw. podmiotowość wtórną. Niemniej istnieją teorie odmawiające podmiotowości Unii w zakresie stosunków zewnętrznych, a nawet w stosunkach wewnętrznych^[68]. Podmiotowość i osobowość prawną Unia Europejska ma zyskać dopiero po ratyfikacji Traktatu reformującego.

[edytuj] Geografia Unii Europejskiej

Unię zamieszkuje 498.8 mln obywateli co daje 3 miejsce na świecie (za Indiami, przed Stanami Zjednoczonymi). Zajmuje obszar 4 422 773 km². Suma terytoriów państw członkowskich daje 7 miejsce pod względem powierzchni (za Australią, przed Indiami).

[edytuj] Krótka historia integracji europejskiej

[edytuj] Historyczne idee zjednoczenia Europy

U podstaw europejskich tendencji zjednoczeniowych leży wspólna w znacznej części historia i kultura narodów zamieszkujących ten kontynent.

Od I wieku p.n.e. do V wieku n.e. większość zachodniej Europy i część wschodniej znajdowała się w Imperium Rzymskim. Wyparcie Rzymu z południowych wybrzeży Morza Śródziemnego przez islam i ekspansja cywilizacji rzymsko i grecko-chrześcijańskiej na północ połączona z upadkiem Zachodniego Cesarstwa doprowadziły do wytworzenia się kulturowej i gospodarczej wspólnoty europejskiej, która zastąpiła śródziemnomorską. Z tradycji Imperium Romanum w znacznej mierze czerpał natchnienie średniowieczny uniwersalizm europejski, który wyrażał się w ideach zwierzchnictwa cesarskiego (Karolingowie, Ottonowie) lub papieskiego nad światem chrześcijańskim.

Wraz z ekspansją zamorską poszczególnych państw, zniknięciem zagrożenia ze strony cywilizacji pozaeuropejskich i rozbiciem kulturowym Europy Zachodniej (reformacja i kontrreformacja) tendencje zjednoczeniowe w okresie nowożytnym osłabły. W wieku XVIII i XIX porządek europejski opierał się na systemie sojuszy monarchii (polityka równowagi sił), w którym pierwsze skrzypce odgrywały, w znacznej mierze samowystarczalne mocarstwa kolonialne (Wielka Brytania, Francja, Rosja, później Niemcy). Odstępstwem od tego stanu rzeczy był okres dominacji napoleońskiej na kontynencie na pocz. XIX wieku (charakteryzujący się centralizmem władzy, która roztaczała się od Kanału La Manche po wschodnie granice Polski właściwej).

• Res Publica Christiana
• Liga antyturecka Antonio Mariniego
• Idea zjednoczenia Europy Jerzego z Podiebradów
• Związek Federalny Państw Chrześcijańskich Karola de Saint Pierrea
• Nowy Cyneasz Emeryka de Crucéea
• Liga Narodów William Penna
• Organizacja Europejska Maksymiliana de Sullyego
• Organizacja Republik Europejskich Stanisława Leszczyńskiego
• Liga Państw Republikańskich Immanuela Kanta
• Federacja Republik Europejskich Giuseppe Mazziniego
• Idea zjednoczenia Europy Victora Hugo
• Stany Zjednoczone Europy Wojciecha Jastrzębskiego
• Paneuropa

[edytuj] Historyczne modele unitarno-autorytarne zjednoczenia Europy

• Napoleońska idea zjednoczenia Europy
• Nazistowski nowy ład europejski
• Bolszewizacja Europy

[edytuj] Współczesne teorie integracji europejskiej

Teorie integracji^[69][70]:

• Funkcjonalizm (europeistyka)

• Federalizm (Unia Europejska), Instytucjonalizm (europeistyka)

• Europa Ojczyzn, Europa Państw, Konfederalizm (europeistyka)

• Neofunkcjonalizm (europeistyka)^[71]
  • spill-over

• Teoria komunikacyjna

• Intergovernmentalizm

• Teorie ekonomiczne
  • 1. Strefa wolnego handlu
  • 2. Unia celna
  • 3. Jednolity rynek
  • 4. Unia gospodarczo-walutowa
  • 5. Unia totalna

• Europa o wielu prędkościach

• Modele europy o zmiennej geometrii

• Europa à la carte

[edytuj] Aspekty integracji

• integracja negatywna - proces znoszenia ograniczeń w wymianie handlowej
• integracja pozytywna - wprowadzanie nowych form integracji i stosowanie nowych instrumentów politycznych

[edytuj] Geneza tendencji zjednoczeniowych

W XX wieku wobec znacznego osłabienia państw zachodnioeuropejskich na arenie światowej (dekolonializm, wojny światowe) i opanowaniu Europy Wschodniej przez komunizm, na nowo wzmocnieniu uległy tendencje zjednoczeniowe Europy Zachodniej (w ramach wspólnoty atlantyckiej). Do ponownego zespolenia Europy Zachodniej i Wschodniej mogło dojść w latach 90. po upadku bloku sowieckiego.

Dużo wcześniej powstał ruch paneuropejski. Jego idee nie zostały jednak od razu zrealizowane. W 1949 r. powstała pierwsza organizacja międzyrządowa integrująca kraje zachodnioeuropejskie – Rada Europy.

[edytuj] Wspólnoty Europejskie

Zalążkiem Unii Europejskiej stała się powołana trzy lata później niż Rada Europy Europejska Wspólnota Węgla i Stali. Z inicjatywą jej powołania wystąpił jeden z ojców integracji europejskiej Robert Schuman. EWWiS powstała na mocy traktatu paryskiego z 18 kwietnia 1951 roku. W skład EWWiS weszło 6 państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec i Włochy. Celem było utrzymanie trwałego pokoju między krajami europejskimi poprzez międzynarodowe powiązanie przemysłu węglowego i stalowego, niezbędnych wówczas do prowadzenia wojny.

EWWiS zaspokajała potrzeby gospodarcze rządów europejskich w ograniczonym tylko zakresie. Dodatkowo, nie udało się pomimo czynionych prób, doprowadzić do integracji politycznej oraz militarnej. Wobec tego postanowiono zacieśnić współpracę gospodarczą i objąć nią dodatkowo:

• energetykę (zwłaszcza atomową),
• surowce,
• transport,
• rolnictwo.

Koncepcja ta stworzyła tzw. Plan Beyena, holenderskiego ministra spraw zagranicznych. Plan zakładał integrację horyzontalną, obejmującą całą gospodarkę, nie zaś tylko poszczególne jej gałęzie. W efekcie, w roku 1955, na konferencji w Messynie zebrali się ministrowie spraw zagranicznych państw "szóstki" tworzącej EWWiS i przyjęli tzw. rezolucję z Messyny. Zakładała ona:

• merytoryczną rozbudowę wspólnych instytucji europejskich,
• stopniową fuzję gospodarki narodowej,
• stworzenie wspólnego rynku,
• harmonizację polityki socjalnej.

Od powyższych pomysłów odcięła się Francja. Po konferencji messyńskiej powstała specjalna komisja do opracowania koncepcji wspólnoty gospodarczej i współpracy w dziedzinie energii atomowej. W wyniku jej prac, w roku 1956 powstał tzw. Raport Spaaka, pod którego przewodnictwem komisja pracowała. On to właśnie stanowił podstawę trwających bez mała rok rokowań, które doprowadziły do przyjęcia dwóch Traktatów Rzymskich podpisanych 25 marca 1957 r. W Rzymie. Pierwszy ustanawiał Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), a drugi Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM). Traktaty weszły w życie 1 stycznia 1958 r.

Trzy Wspólnoty Europejskie już od 1958 r. miały wspólne niektóre organy (Zgromadzenie Parlamentarne i Trybunał Sprawiedliwości). Pełne połączenie instytucjonalne nastąpiło w 1967 roku, gdy wszedł w życie Traktat Fuzyjny.

Liczba członków Wspólnot zwiększyła się w 1973 roku, gdy przyłączyły się do nich Wielka Brytania, Dania i Irlandia, co zostało nazwane pierwszą falą przyjęć. Kandydująca wówczas Norwegia nie przyłączyła się z powodu sprzeciwu swoich obywateli.
Druga fala nastąpiła w latach 80. kiedy to do EWG przystąpiła Grecja (w 1981 r.), Hiszpania i Portugalia (w 1986 r.).
W 1985 r. miał miejsce jedyny przypadek opuszczenia Wspólnot: wystąpiła z nich autonomiczna część Danii – Grenlandia.

NRD stała się częścią Unii w momencie przywrócenia jedności z RFN w 1990 roku.

Trzecia fala przyjęć (już do Unii Europejskiej) nastąpiła w 1995 roku, kiedy to przyjęto Austrię, Szwecję i Finlandię, zaś Norwegia ponownie odmówiła wstąpienia.

W 1985 roku uzgodniono w Układzie z Schengen utworzenie systemu wspólnej kontroli granic i zniesienie wizowych granic wewnętrznych w obrębie Hiszpanii, Francji, Włoch, krajów Beneluksu, Danii i Niemiec, a rok później ustalono utworzenie korpusu wspólnych sił wojskowych krajów Wspólnot.

W ramach Wspólnot stopniowo doszło do utworzenia Wspólnego Jednolitego Rynku poprzez likwidację barier celnych, wprowadzanie wspólnych norm prawnych i technicznych oraz prowadzenie wspólnej polityki rolnej.
Równolegle dochodziło też do zacieśniania więzi politycznych między krajami Wspólnot. W 1986 r. podpisano Jednolity Akt Europejski, zwiększający kompetencje EWG.

[edytuj] Unia

7 lutego 1992 r. został podpisany Traktat z Maastricht, na mocy którego 1 listopada 1993 r. powstała Unia Europejska.

Traktat nie likwidował Wspólnot Europejskich, zmienił jedynie nazwę EWG na Wspólnota Europejska. W Maastricht znacznie rozszerzono zakres wspólnej polityki i opracowano harmonogram wprowadzenia Unii Gospodarczo-Walutowej (jej efektem było wprowadzanie wspólnej waluty euro od 1999 roku).

Kolejnym ważnym traktatem był też Traktat amsterdamski z 1997 roku, który częściowo zmienił i jednocześnie rozszerzył wcześniejsze ustalenia z Maastricht. Pod koniec 2000 r. parafowano Traktat Nicejski reformujący instytucje unijne w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania po kolejnym rozszerzeniu UE. Na szczycie w Nicei proklamowano również Kartę Praw Podstawowych, mającą gwarantować prawa człowieka i swobody obywatelskie.

16 kwietnia 2003 roku przedstawiciele rządów 15 państw członkowskich i 10 kandydujących podpisali w Atenach traktat akcesyjny rozszerzający Unię. 1 maja 2004 roku nastąpiła czwarta fala, największe w historii rozszerzenie UE, wstąpiło do wspólnoty 10 krajów, czyli Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Malta oraz Cypr.

25 kwietnia 2005 roku Bułgaria i Rumunia podpisały traktat akcesyjny w Luksemburgu otwierający tym krajom drogę do wejścia do Unii Europejskiej 1 stycznia 2007 roku.

Obecnie trwa ratyfikacja Traktatu lizbońskiego. Państwami oficjalnie kandydującymi są Chorwacja, Turcja i Macedonia.

[edytuj] Gospodarka Unii Europejskiej

14 marca 2008 roku ekonomiści banku Goldman Sachs obliczyli, że gospodarka 15 państw strefy euro stała się największą gospodarką świata. Przyczyną jest osłabiający się dolar. W zeszłym roku PKB Stanów Zjednoczonych osiągnął ponad 13,84 bln dol., podczas gdy strefy euro prawie 8,85 bln euro. Przy kursie 1,5688 dol. za euro (według kursu z 14 marca), daje to ponad 13,88 bln dol. Euroland pobił więc USA o blisko 40 mld dol.

[edytuj] Europejski Obszar Gospodarczy

Kraje Unii mają zintegrowane rynki z Islandią, Liechtensteinem i Norwegią w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W teorii integracji ekonomicznej^[72] zaznacza się, że kraje te osiągnęły pierwszy (strefa wolnego handlu) i trzeci stopień integracji (jednolity rynek), z pominięciem stopnia drugiego (unia celna). Islandia ostatnio wyraziła chęć wprowadzenia waluty euro^[73]- tak więc osiągnięto by czwarty stopień ciągle z pominięciem unii celnej. Szereg umów liberalizacyjnych zawarto także ze Szwajcarią w 1999 roku, weszły w życie w 2002.
Zobacz też: Państwa nienależące do UE, ale będące stroną układów i porozumień z UE w Państwa członkowskie Unii Europejskiej

[edytuj] Euro

[edytuj] Utworzenie waluty euro

Decyzja o utworzeniu wspólnej waluty Unii Europejskiej została zapisana w traktacie z Maastricht. Jednak na skutek porażki Unii Monetarnej, zwanej popularnie "wężem walutowym", wprowadzenie wspólnej waluty zostało znacznie opóźnione. Dopiero utworzenie Europejskiego Banku Centralnego i systemu Eurosystem, będącego skutkiem traktatu amsterdamskiego, doprowadziło do faktycznego wdrożenia tej waluty.

[edytuj] Znak graficzny euro

O kształcie symbolu euro zadecydowała Komisja Europejska. Znak graficzny euro jest grecką literą ε (epsilon) przeciętą dwiema równoległymi liniami. Symbolizuje ona korzenie cywilizacji europejskiej, próby zintegrowania naszego kontynentu i zapewnienia stabilizacji wewnętrznej. Niektórzy dopatrują się również w symbolu euro wyzwania dla dolara amerykańskiego, dla którego charakterystyczną cechą są dwie pionowe linie.

[edytuj] Emisja euro

Banknoty euro są drukowane pod bezpośrednią kontrolą Europejskiego Banku Centralnego (w 12 różnych drukarniach) i mają jednolity wygląd we wszystkich krajach

Monety są produkowane przez mennice poszczególnych krajów. Monety mają jednakowy kształt, jednakowy materiał i jednakowy wygląd awersu.

 - Na awersach od 1 do 5 eurocentów przedstawiono Europę na mapie świata. Zaznaczono wszystkie kraje, również te, które nie należą do Unii.

 - Na awersach od 10 do 50 eurocentów przedstawiono poszczególne kraje członkowskie w pewnej odległości od siebie.

 - Na awersach monet o wartości 1 i 2 euro, kraje złączone są w jedną całość, co odzwierciedla dewizę Jedności w różnorodności.

Rewersy natomiast są, inne w każdym z krajów, które decydują jakie symbole są tam zamieszczone.

Dystrybucją banknotów i monet zajmują się poszczególne banki centralne krajów strefy euro pod ścisłą kontrolą Europejskiego Banku Centralnego.

[edytuj] Euro w Polsce

Jak wynika z informacji podanych przez ministerstwo finansów (8 lutego 2006), Polska będzie gotowa aby wejść do strefy euro w 2009 r. Przyjmując za obowiązujący zaktualizowany program konwergencji Polska nie spełni do 2008 roku wyznaczonych kryteriów – jednym z nich jest deficyt. Zgodnie z decyzją Eurostatu o klasyfikowaniu środków przekazywanych do OFE poza sektorem instytucji rządowych i samorządowych w 2008 roku przekroczy 3 proc. i wyniesie 3,7 proc. PKB. Obecne optymistyczne prognozy zakładają wprowadzenie w Polsce waluty Euro w 2012 roku.

Na mocy rozporządzenia ministra finansów z 15 kwietnia 2004 roku (Dz. U. nr 73 poz. 658) również w Polsce można używać euro do rozliczeń, w których jedną stroną jest konsument czy odbiorca usług – tzn. np. w sklepie czy u fryzjera.

[edytuj] Społeczeństwo Unii Europejskiej

Działania Unii mające bezpośrednie przełożenie na życie jej obywateli.

[edytuj] Obywatelstwo

Obywatelem Unii Europejskiej jest każdy kto posiada obywatelstwo jednego z krajów członkowskich. Obywatelstwo UE nie zastępuje obywatelstwa krajowego a jedynie je uzupełnia. Traktatowo przyznane uprawnienia:
1. Prawo do swobodnego poruszania się i pobytu na obszarze państw członkowskich (art.18 TWE). Zobacz też: Swobodny przepływ osób
2. Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach samorządowych i w wyborach do Parlamentu Europejskiego w państwie zamieszkania a nie obywatelstwa (art. 19 ust. 1 i ust.2 TWE).
3. Prawo petycji do Parlamentu Europejskiego (art. 21 i art. 194 TWE).
4. Prawo skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich (art. 21 i art. 195 TWE).
5. Ochrona dyplomatyczna i konsularna obywateli UE (art. 20 TWE).
6. Prawo nieskrępowanego dostępu do dokumentów Unii Europejskiej (art. 255 TWE).
7. Ubezpieczenia społeczne obywateli (art. 42 TWE).
8. Niepełnosprawny obywatel Unii Europejskiej (art. 13 TWE).
9. Inne prawa obywateli Unii Europejskiej.
Należeć do nich będą przede wszystkim regulacje zawarte w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Jest ona bowiem katalogiem podstawowych praw jednostki.

[edytuj] Kultura

Unia Europejska szanuje różnorodność kulturową krajów członkowskich. Wspiera się wymianę kulturową. Jednymi z ważniejszych projektów w tej dziedzinie są Europejskie miasta kultury. W Europie narodziła się sztuka i literatura, która wpłynęła na cały świat. Najwybitniejsi europejscy pisarze czytani są ciągle na całym świecie przez ludzi wykształconych, również autorzy polscy. W krajach Europy Zachodniej widoczne są wpływy kultur pozaeuropejskich. Spowodowane jest to imigracją Latynoamerykanów, Afrykanów i Azjatów do Europy. W Danii i Holandii na kulturę państwo przeznacza około 250 euro na głowę mieszkańca rocznie. Jest to jednocześnie najwyższy wskaźnik na świecie. Rok 2008 został uznany przez Parlament Europejski za Europejski Rok Dialogu Międzykulturowego^[74].

[edytuj] Media

[edytuj] Nauka i edukacja w Unii Europejskiej

Unia Europejska pozostawia swoim członkom znaczną swobodę w kreowaniu polityki edukacyjnej. Nie ma tym samym jednolitego modelu europejskiej edukacji, utworzonego przez ponadnarodową władzę. Są tylko wspólne działania zaplanowane przez instytucje Unii, a realizowane w ramach programów wspartych środkami finansowymi przeznaczonymi do wykorzystania przez poszczególne państwa. Unia wspiera edukację i naukę w swoich krajach członkowskich poprzez:

• politykę uznawania świadectw szkolnych i dyplomowych
• politykę uznawania dla celów akademickich okresów nauki za granicą
• programy wspierające wymianę uczniów i studentów (np: Erasmus)
• programy wspierające wymianę nauczycieli
• działania ułatwiające przepływ środków finansowych związanych z kształceniem za granicą (stypendiów, pożyczek)
• działania wymuszające przyznawanie zniżek (np: środki transportu, muzea, biblioteki) dla wszystkich studentów bez względu na kraj uczenia się
• programy wspierające doszkalanie pracowników
• programy wspierające naukę języków obcych
  • szczególnie programy nauki języka kraju zamieszkania, jeżeli język obowiązujący jest inny niż język ojczysty
  • wsparcie dla kultywowania i podtrzymywania języków mniejszości narodowych i etnicznych
• wsparcie dla nowych technologii
• swobodę wyboru miejsca nauki
• swobodę podróżowania

Zobacz też: Proces boloński

[edytuj] Ochrona zdrowia

[edytuj] Polityka socjalna

[edytuj] Sport

Zobacz też: Prawo Bosmana, Prawo Webstera, Europejska Stolica Sportu, Team Europe

[edytuj] Polska a Unia Europejska

[edytuj] Integracja i akcesja

Kraje, które stały się członkami Unii Europejskiej 1 maja 2004

Podpisanie przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego traktatu o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej

Polska do 1989 roku należała do konkurencyjnej w stosunku do EWG Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG). Jeszcze przed jej rozwiązaniem, we wrześniu 1988 r., nawiązała stosunki dyplomatyczne ze Wspólnotami. 19 września 1989 roku podpisano umowę Polska-EWG.

26 lutego 1990 roku pierwszym ambasadorem Polski przy Komisji Wspólnot Europejskich został Jan Kułakowski. Nieco później, 25 maja 1990 r. Polska złożyła oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi. Umowa taka, znana pod nazwą Układu Europejskiego, została podpisana 16 grudnia 1991 roku, a weszła w życie 1 lutego 1994 roku (część handlowa – 2 lata wcześniej).

W 1993 r. na szczycie Rady Europejskiej w Kopenhadze ustalono polityczno-ekonomiczne kryteria (kryteria kopenhaskie), jakie musiały spełnić państwa Europy Środkowo-Wschodniej, aby mogły ubiegać się o przystąpienie do Unii. Oficjalny wniosek o członkostwo Polska złożyła 8 kwietnia 1994 roku w Atenach.

8 sierpnia 1996 roku powołano Komitet Integracji Europejskiej. 28 stycznia 1997 roku uchwalono Narodową Strategię Integracji.

Podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Luksemburgu w grudniu 1997 r. zapadła decyzja o podjęciu negocjacji członkowskich z sześcioma państwami: Polską, Węgrami, Czechami, Słowenią, Estonią i Cyprem – tzw. grupa luksemburska. Polska rozpoczęła negocjacje 31 marca 1998 roku. Negocjacje poprzedził tzw. screening czyli przegląd zgodności prawa wewnętrznego z prawem wspólnotowym.

Wszystkie sprawy związane z integracją Polski z UE koordynował utworzony w październiku 1996 r. Komitet Integracji Europejskiej. Negocjacje w imieniu rządu prowadził Pełnomocnik Rządu do spraw Negocjacji o Członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Od marca 1998 r. był nim Jan Kułakowski. W październiku 2001 r. zastąpił go Jan Truszczyński. Na szczycie w Kopenhadze, zakończonym 13 grudnia 2002 r., ówczesny rząd Leszka Millera sfinalizował negocjacje. 16 kwietnia 2003 r. Polska podpisała traktat akcesyjny. Referendum w sprawie członkostwa odbyło się w dniach 7-8 czerwca 2003. W jego wyniku Polska, razem z pozostałymi z dziewięcioma innymi krajami, wstąpiła do Unii 1 maja 2004 roku.

[edytuj] Członkostwo

Polska jest jednym z najludniejszych i największych krajów Unii: zajmuje 6. miejsce pod obydwoma tymi względami.

Europie może zaoferować swoje bogactwo kulturowe m.in. dzieła Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Wisławy Szymborskiej, Stanisława Lema, Witolda Gombrowicza. Również Chopin uważany jest za jednego z najwybitniejszych w historii muzyki^[75].

Polski kapitał posiada kilka dużych w tym rejonie Europy koncernów, tzn. PKN Orlen, który posiada swoje stacje w Niemczech i na Litwie, Polsat, inwestujący także na Litwie, Grupa ITI. Polska ma jeszcze nieco słabą rozwiniętą sieć drogową, trzy pierwsze autostrady mają być gotowe w pełni dopiero około 2013 roku (główne odcinki w 2010 roku), ich budowa przez firmy prywatne jest finansowana częściowo przez Unię Europejską: odcinek autostrady A2 o długości 103 km od Strykowa do Konina został wybudowany w 82% za pieniądze unijne przy ogólnym koszcie 354 mln euro netto^[76], odcinek A4 od Krzywej do Wrocławia o długości 94 kilometrów został wybudowany w 75% za pieniądze unijne przy ogólnym koszcie 175 milionów euro^[77]. W najbliższych latach Polska ma dostać około 4,5 mld euro na modernizację kolei.

W najbliższych latach Polska ma być największym kwotowo odbiorcą unijnych dotacji spośród nowo przyjętych. Polska dostaje z europejskich funduszy więcej pieniędzy, niż wpłaca do budżetu Unii. Łącznie od 2007 roku będzie miała do wykorzystania około 60 miliardów euro, czyli około 240 miliardów złotych, to jest więcej niż roczne wydatki budżetowe w ostatnich latach.

Polska ma jeden z najwyższych wzrostów gospodarczych w Europie. Obecnie Polska jest pod względem wzrostu PKB na poziomie Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch z początku lat 80., a Hiszpanii z początku lat 90. Szczególnie atrakcyjną dziedziną polskiej gospodarki może być turystyka, z uwagi na naturalność polskiego krajobrazu i niskie uprzemysłowienie rejonów turystycznych oraz zabytki: stare miasta, jak Kraków, Poznań, Gdańsk, Warszawa czy Wrocław. Ruch turystyczny znacznie ułatwiło otwarcie polskich granic na mocy Układu z Schengen 21 grudnia 2007. Powstają także nowe zakłady przemysłowe: przemysłu spożywczego oraz wysokich technologii (pod Wrocławiem jedna z największych w Europie fabryk monitorów ciekłokrystalicznych mająca produkować rocznie docelowo 11 milionów telewizorów i monitorów^[78]). Pod Łodzią powstała fabryka komputerów Dell, która ma zapewnić pośrednio nawet 12 tysięcy miejsc pracy; koszt tej inwestycji to około 150 milionów euro: jest to jedna z największych tego typu inwestycji w tej części Europy. Polski producent samochodów FSO produkuje około 130 tys. samochodów rocznie, łącznie w Polsce FSO, Volkswagen i Opel produkują około 500 tys. samochodów rocznie, na mniejszą skalę produkuje się luksusowy samochód marki Leopard. Stocznia Gdańska jest jedną z największych w Europie.

Otwarcie kilku unijnych rynków pracy dla Polaków przyczyniło się też do spadku bezrobocia, które w niektórych powiatach sięga 30-40%^{[potrzebne źródło]}, chociaż w dalszej perspektywie może się przyczynić do spadku liczby ludności i wpływów podatkowych. Zmniejsza to kwoty wypłacanych bezrobotnym zasiłków. Obliczono, że Polacy pracujący za granicą przysłali do Polski około 22 miliardów złotych, przyczyniając się do 1,5% wzrostu gospodarczego.^{[potrzebne źródło]} Z programów unijnych finansowane są szkolenia dla polskich bezrobotnych: na przykład kursy obsługi komputera czy języków obcych. Rolnicy zobowiązani są sprostać wyższym normom jakościowym, a rybacy mają narzucone kwoty połowowe ze względu na ochronę mórz. Młodzi ludzie zdecydowanie łatwiej mogą podejmować studia wyższe w krajach Unii, ze względu na niższe opłaty za studia dla obywateli Unii.

Obawy budzi możliwość wykupu taniej polskiej ziemi przez Niemców. W Hiszpanii i Portugalii w wielu nadmorskich miejscowościach mieszka mnóstwo Niemców na emeryturze, czasem prawie tyle samo, ile ludności miejscowej. Zostawiają oni tam jednak bardzo dużo pieniędzy. Po prawdopodobnym wprowadzeniu euro Polska będzie miała prawo na monetach umieścić podobizny znanych Polaków, które będą krążyć na terytorium wszystkich krajów strefy euro.

[edytuj] Krytyka Unii Europejskiej

Unia Europejska jest przez swoich przeciwników krytykowana m.in. za przerost biurokracji oraz, według nich, nieprzemyślane decyzje. Co roku europoseł Mirosław Piotrowski organizuje konkurs na "największy absurd w przepisach UE"^[79]. W ciągu kilku lat edycji konkursu zwyciężyły:

• "Regulacja Komisji Europejskiej zakazująca gotowania dotowanego mleka" (która jest złą interpretacją regulacji dotyczącej dopłat do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych, czyli np. szkołach;^[80] zabrania się w tym przypadku wykorzystywania mleka do przygotowywania posiłków z wyjątkiem zup mlecznych^[81], aby spożycie mleka przez dzieci było jak największe, tj. aby dotowane mleko było spożywane a nie tracone w procesie gotowania innych dań)
• "Rezolucja^[82] Parlamentu Europejskiego w sprawie zakazu powiększania biustu osobom nieletnim" (ponieważ operacje plastyczne mogą być niebezpieczne dla osób młodych^[83][84])
• "Nakaz niszczenia niewykorzystanej żywności ze stołówek, restauracji i sklepów zamiast przekazywania jej ubogim i hodowcom trzody. Można jednak przekazywać ją hodowcom zwierząt futerkowych" (ponieważ niewykorzystana żywność może zawierać bakterie lub po prostu być popsuta, stąd nie można jej dać ubogim czy hodowcom trzody; w hodowlach zwierząt futerkowych pozyskuje się skórę, a więc produkt który nie zaszkodzi ludziom w przypadku potencjalnej szkodliwości niewykorzystanego jedzenia, w przeciwieństwie do hodowli trzody, skąd pozyskuje się mleko i mięso)
• "Dyrektywa Komisji Europejskiej zaliczająca ślimaka do ryb lądowych, dzięki czemu Francuzi mogą dotować hodowle ślimaków" (co niepoparte jest żadną istniejącą dyrektywą; Dyrektywa Siedliskowa wyraźnie zalicza ślimaki do mięczaków, gromady gastropoda^[85]; możliwe, iż jest to błędna interpretacja rozporządzenia nr 1638/2001^[86] zaliczająca ślimaka jak i inne mięczaki do wykazu gatunków, w odniesieniu których należy przekazywać dane dla każdego głównego obszaru połowowego - w wykazie tym również są ryby lądowe i morskie)
• "Marchewka jest uważana za owoc, ponieważ w Portugalii robi się z niej dżemy, ale tych przetworów w Unii nie można robić z warzyw" (co jest nadinterpretacją dyrektywy 2001/113/EC^[87], gdzie dla celów dyrektywy określa się marchew jako "owoc" (Załącznik III, Definicje), dyrektywa ta jednak nie stanowi, iż w Unii Europejskiej marchew jest owocem)
• Przepis dotyczący prowadzenia dokumentacji wymaganej podczas zmywania naczyń w placówkach żywienia zbiorowego, określające konieczność prowadzenia na specjalnym druku adnotacji o temperaturze wody, godziny mycia naczyń, czym i co się myło.
• Wymóg zlikwidowania kantów między ścianami a podłogą w szkolnych kuchniach.

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. Adnotacja: Poniższy fragment, choć się z nim zgadzam, należy przepisać i poprzeć faktami.

Zarzuty te jednak łatwo obalić, gdyż aby dyrektywa weszła w życie muszą się zgodzić na to państwa członkowskie, stąd wielokrotnie powinno się winić za dziwne prawo ministra danego kraju, a nie samą Komisję. Zarzut często przytaczany przez osoby, które nie rozumieją jak powstaje prawo wspólnotowe określając cały proces decyzyjny mianem "decyzja biurokratów", "wchodzi dziwaczna dyrektywa", "eurokraci narzucają nam prawo" itp, a przecież każda dyrektywa jest poddawana głosowaniu na poziomie Rady Unii Europejskiej (ministrowie) a ostatecznie musi zostać implementowana przez parlamenty narodowe. Nikt nie mówi, że nasz minister energetyki bądź minister rolnictwa zgodził się na coś, tylko cały proces decyzyjny zasłania się hasłem "eurokracja". Należy też nadmienić, że wiele z pozoru bzdurnych praw Unii ma potężny wpływ na gospodarkę - przykładowo regulacja o krzywiźnie banana bardzo utrudnia import bananów z krajów Ameryki Południowej, a przez to pomaga krajom afrykańskim (byłym koloniom państw europejskich). Bardzo szczegółowe regulacje pomagają w tym, aby dany produkt był możliwy do użycia na całym obszarze rynku wewnętrznego Unii (a ideą było stworzenie jednego organizmu gospodarczego, bez granic, także tych technologicznych) - przykładowo różne napięcie w gniazdkach może doprowadzić do zwarcia a nawet pożaru mieszkania. Zgodnie ze swobodą przepływu towaru i precedensowym orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Cassis de Dijon- towar dopuszczony do użytku w jednym kraju członkowskim, jest dopuszczony do użytku (sprzedaży) na terenie całej Wspólnoty, stąd określenie bardzo szczegółowych norm pozwala użytkować (w tym zachować bezpieczeństwo użytkowania) w różnym klimacie itp^[88].

Od początku krytyce poddany jest cały system dopłat bezpośrednich dla rolników^{[potrzebne źródło]}, który przyczynia się do paradoksów typu: raz wyeksportowany towar wraca na terytorium UE w postaci importu z kraju trzeciego. Głównym zarzutem jest jednak doprowadzenie do nieopłacalności rolnictwa w krajach afrykańskich (produkty eksportowane z UE są znacznie tańsze niż produkowane w Afryce poprzez wyjątkowo duże subwencje dla eksportu), co przyczynia się do zaniku uprawy w niektórych regionach, a długofalowo do klęski głodu. Szczególnie ostro krytykowane jest utajnienie listy beneficjentów. 18 października 2006 Unia zdecydowała się ujawnić listę beneficjentów pomocy, ale dopiero od 2009 roku^{[potrzebne źródło]}. Od 2012 planuje się ograniczyć dopłaty bezpośrednie, co po części związane jest z wymogami wynikającymi z członkostwa w Światowej Organizacji Handlu.

Unii Europejskiej sprzeciwiają się głównie konserwatyści, libertarianie, liberałowie, konserwatywni liberałowie oraz nacjonaliści^{[potrzebne źródło]}. Do głównych argumentów owych grup należą m.in. zbyt wysokie podatki, antychrześcijaństwo, narastający socjalizm oraz biurokracja. Niektóre stronnictwa uważają, że Unia Europejska dąży do stworzenia państwa, a to z kolei doprowadzi do utraty suwerenności obecnych państw członkowskich.

Przeciwnikami Unii Europejskiej są także komuniści i przedstawiciele środowisk radykalnie lewicowych argumentujący^{[potrzebne źródło]}, iż ta organizacja próbuje budować zachodnioeuropejski imperializm i nierówno traktuje wszystkie państwa członkowskie, a także kraje tzw. Starej Unii chcą podporządkować sobie nowe kraje członkowskie.

Eurosceptykami są również niektórzy antyglobaliści, gdyż uważają, iż stworzenie Unii Europejskiej jest pierwszym krokiem ku utworzeniu Rządu Światowego.^{[potrzebne źródło]}

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Zobacz też

Hasła związane z integracją państw:

• Rząd Światowy
• Ponadnarodowość

Procesy zachodzące wokół integracji europejskiej:

• Europeizacja - silny wpływ kultury europejskiej na sąsiednie regiony
• Unionizacja - silny wpływ Unii Europejskiej na proces demokratyzacji i stabilizacji (politycznej i gospodarczej) w sąsiednich regionach (Bałkany, Basen Morza Śródziemnego, kraje byłego ZSRR)
• Eurosfera - teoria stosunków międzynarodowych, nazywana też Imperium Europejskie, stworzona przez m.in.: Marka Leonarda, Jana Zielonkę, Roberta Coopera, José Barroso; obszary zainteresowań państw europejskich, a przez to UE (państwa AKP, Polityka Sąsiedztwa, Unia Śródziemnomorska, Wschodnie Partnerstwo, Bliski Wschód, obecne kolonie państw członkowskich) staną się obszarem, na który Unia Europejska wywrze największy wpływ; porównywalne z unionizacją; porównaj z Unia Europejska jako potencjalne supermocarstwo XXI wieku
• Wiek Europy - w teoriach stosunków międzynarodowych wiek XXI wiekiem dominacji Unii Europejskiej i stworzenia nowej jakości światowych stosunków międzypaństwowych
• Pax Europea - długi okres pokoju, stabilizacji, dobrobytu i rozwoju jaki istnieje miedzy państwami zachodniej i północnej Europy (włączając Grecję i Turcję) dzięki zastąpieniu rywalizacji- współpracą w ramach UE; najdłuższy okres bez wojen w Europie od czasów Pax Romana

Inne ugrupowania integracyjne:

• Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu - "alternatywa" dla UE, integracja tylko ekonomiczna
• Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu - środkowoeuropejska "wersja" EFTY, z tym, że członkowie CEFTY za główny cel wyznaczyli sobie członkostwo w UE
• Unia Afrykańska
• Unia Narodów Południowoamerykańskich - wzorowana na Unii Europejskiej

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Unii Europejskiej
• EU Tube – oficjalna strona (en)
• Szukaj Europa.eu
• Euro PAP
• Strona Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej
• Euroszansa
• Strona przeciwników Unii Europejskiej (en)
• EU Business (en)