Zagórzany (powiat gorlicki)

Z Wikipedii


Zagórzany
Województwo	małopolskie
Powiat	gorlicki
Gmina	Gorlice
Liczba mieszkańców • liczba ludności	2300
Strefa numeracyjna (do 2005)	18
Kod pocztowy	38-333
Tablice rejestracyjne	KGR
Grobowiec Skrzyńskich

Zagórzany – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Gorlice.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego.

Przypuszczalnie lokowana w XIII w., pierwsza wzmianka pochodzi z 1319 r. Stanowiły własność klasztoru tynieckiego. Po kasacji dóbr klasztornych Zagórzany zostały zakupione przez Wielopolskich z Kobylanki, następnie drogą koligacji rodzinnych przeszły w posiadanie Skrzyńskich. Nowy właściciel Tadeusz Skrzyński wybudował tutaj w latach 1834-1839 dwór w stylu neogotyckim według projektu Franciszka Lanciego. Zamek został odnowiony w roku 1900, a w 1928 rozbudowany (według projektu Juliusza Nagórskiego).

W zamku Tadeusz Skrzyński założył szkołę dla zubożałych szlachcianek, w której wykładał poeta i geograf, Wincenty Pol. Tam też pisał część swoich utworów. Przebywał tu także w czasach swojej młodości i malował Artur Grottger.

Po 1945 w zamku mieścił się Państwowy Dom Dziecka. Obecnie zamek jest malowniczą opustoszałą ruiną. W parku zachował się stary drzewostan. Niedaleko parku znajduje się mauzoleum Skrzyńskich projektowane przez Mariana Teodora Talowskiego.

W mauzoleum spoczywa m.in. hr. Aleksander Józef Skrzyński były właściciel Zagórzan, minister spraw zagranicznych w l. 1922-1923, delegat ówczesnego rządu polskiego przy Lidze Narodów oraz prezes Rady Ministrów w 1925-1926. Po przewrocie majowym wraz z W. Sikorskim usunął się z kół rządzących, zginął w wypadku samochodowym w 1931 r. Kościół w Zagórzanych wzniesiony w 1816 r.(w miejscu starego drewnianego) murowany bez wyraźnych cech stylowych, w ostatnich czasach rozbudowany.

Na terenie wsi znajduje się cmentarz nr 125 z I wojny światowej.