Zagon na Kowel

Z Wikipedii

Polski rajd siłami zmotoryzowanymi w trakcie wojny polsko-bolszewickiej na Kowel we wrześniu 1920.

[edytuj] Historia

Grupa pod dowództwem mjra Władysława Bochenka składała się z dwu batalionów piechoty z 26 pp z 7 DP pod dowództwem mjra Waniczki na ciężarówkach, ze wsparciem dwu baterii artylerii z 7 dap pod dowództwem mjra B. Pileckiego prowizorycznie zmotoryzowanych (razem około 1000 żołnierzy i 54 ciężarówki, marek Packard, Berliet i Fiat) oraz z osłoną 9 samochodów pancernych polskiej konstrukcji Ford FT-B.

Polska grupa obeszła pozycje 58 dywizji piechoty XII Armii.

Kolumna ruszyła ok południa 11 września 1920r. z Włodawy początkowo pod Brześć następnie skręciła na południe w kierunku Kowla, do którego dotarła ok. 2 po południu 12 września (do samego miasta wjechała dwie godziny później). Manewr miał za zadanie obejście prawego skrzydła sowieckiej XII Armii i wyjście na jej tyły. Po drodze naprawiano zniszczone mosty, stoczono kilka walk. Z mapy wynika, że długość przejechanej trasy wynosiła ok. 130 km. Kolumna poruszała się także nocą, jedyne postoje to konieczność dokonania przeglądu samochodów, naprawy mostów i walka. Kolumna poruszała się ze średnią prędkością 12 km/h.

Podobny rajd na Żytomierz miał wcześniej miejsce około 25 kwietnia.

[edytuj] Znaczenie

O ile z punktu widzenia militarnego był to drobny epizod pozbawiony większego wpływu na wynik wojny o tyle jest on wyjątkowo istotny z punktu widzenia sztuki wojennej w Polsce.

Był to jeden z niewielu przykładów Blitzkriegu w wykonaniu jednostek polskich.

Pokazywał potencjalne możliwości jednostek zmotoryzowanych. Doświadczeń tych nie wykorzystano, kierując się raczej wynikami Konnarmi i postawiono na jednostki kawalerii jako siły wykonujące manewr.

Do dzisiaj toczy się dyskusja czy wobec doświadczeń zagonów na Kowel i Żytomierz postawienie na kawalerię było błędem władz wojskowych. Doktrynę wojenną Polaków na okres XX-lecia międzywojennego przedstawił Stanisław Rostworowski w pracy "Kawaleria w armiach przyszłości"

Nie rozstrzygając tego sporu należy zauważyć, że władze podjęły próbę tworzenia jednostek motorowych. W 1930 sformowano doświadczalną grupę pancerno-motorową w sile batalionu. Była ona pierwowzorem późniejszych brygad. Należy też dodać, że istotną przeszkodą w motoryzacji armii był Wielki Kryzys, który dramtycznie zahamował rozwój motoryzacji.

Ponieważ w rajdzie brały udział samochody pancerne, często określa się ten zagon jako pancerno-motorowy. Jest to pewne nadużycie, gdyż w rajdzie nie brały udziału czołgi, które rzeczywiście tworzą broń pancerną. Dlatego właściwym określeniem jest zagon motorowy. Dodać należy, że pierwsze czołgi zdolne do zagonów skonstruowano znacznie później, np. czołgi oparte o zawieszenie Christiego czy też Vickers E.