Zakłady Wytwórcze Aparatury Wysokiego Napięcia
Z Wikipedii
ZWAR (Zakłady Wytwórcze Aparatury Wysokiego Napięcia) – fabryka aparatów elektrycznych założona przez Kazimierza Szpotańskiego, obecnie ABB.
[edytuj] Historia
W listopadzie 1918 Kazimierz Szpotański wrócił do Polski i założył w Warszawie, w dwupokojowym lokalu przy ul. Mirowskiej, Fabrykę Aparatów Elektrycznych K. Szpotański i Spółka i zaczął od produkcji włączników do światła. Warsztat ten, początkowo zatrudniający 2 ludzi, po przeniesieniu na Pragę (w kwadrat obecnych ulic Kałuszyńskiej, Rybnej, Drewnickiej i Gocławskiej) bardzo szybko się rozrósł i stał się największym w przedwojennej Polsce przedsiębiorstwem produkującym aparaturę elektryczną. Inżynier Szpotański mówił, że produkcja w jego fabryce musi odpowiadać systemowi IEEN (jakości, ekonomii, estetyce i nowoczesności).
W 1938 niektóre oddziały fabryki zostały przeniesione do Międzylesia, co możliwe było dzięki zamówieniom dla Centralnego Okręgu Przemysłowego. Przed wojną fabryka zatrudniała 1200 pracowników, w tym 100 inżynierów. Fabryka liczników funkcjonowała też w czasie okupacji, jednak 20 października 1944 została przejęta pod przymusowy zarząd tymczasowy.
Po II wojnie światowej pod naciskiem władz komunistycznych Kazimierz Szpotański opuścił założony przez siebie, znacjonalizowany zakład. Fabryka została przemianowana na Zakłady Wytwórcze Aparatury Wysokiego Napięcia, w skrócie ZWAR.
Po wojnie ZWAR składał się z kilku fabryk: w Międzylesiu, w Warszawie na ul. Gocławskiej i w Przasnyszu (w związku z polityką decentralizacji przemysłu). Fabryka ta zajmowała się głównie produkcją do byłego ZSRR i po roku 1990 została sprzedana firmie ABB pod nazwą ABB ZWAR.
W wyniku przekształceń wewnątrz firmy ABB fabryka na Gocławskiej została zlikwidowana w połowie lat 90., fabryka w Międzylesiu została ograniczona do biur konstrukcyjnych i śladowej produkcji, a ABB Przasnysz ograniczyło produkcję głównie do konstrukcji licencyjnych. Od lutego 1998 ABB Zwar S.A.
Obecnie firma ABB zatrudnia w Polsce 2000 pracowników w 3 spółkach z fabrykami w Łodzi, Przasnyszu, Krakowie, Elblągu i Wrocławiu. W dawnych zakładach ZWAR w Warszawie znajduje się siedziba spółki.
Budynki ZWAR-u wpisane są do rejestru zabytków jako: fabryka Aparatów Elektrycznych K. Szpotańskiego (4 sprzężone hale produkcyjne), ul. Żegańska 1, 1900-30, nr rej.: A-448 z 8.07.2005
