Zapiski historyka

Z Wikipedii

**Zapiski Historyka**
Nazwa chińska
Hanyu Pinyin	Shǐjì
Wade-Giles	Shih Chi
Spolszczenia	Szy-ki
Znaki trad.	史記
Znaki upr.	史记

Pierwsza strona Zapisków Historyka

Zapiski historyka lub Zapiski historyczne (chiń. 史記, wym. szy-dźi) – jedna z najważniejszych kronik historii Chin, uważana za czołowe osiągnięcie chińskiej historiografii i wzór dla pokoleń dziejopisarzy. Powstała w latach 109-91 p.n.e., a jej autorem był Sima Qian (Sy-ma Ts'ien), historyk na dworze dynastii Han. Zapiski sięgają czasów mitycznego Żółtego Cesarza, a kończą się na epoce autora. Ze względu na rolę, jaką pełnią w chińskiej tradycji, Sima Qian bywa nazywany chińskim Herodotem.

[edytuj] Zawartość

Zapiski historyka składają się ze 130 rozdziałów:

12 rozdziałów Benji (本紀, wym. pen-dżi, w polskim tłumaczeniu: Zapiski główne), zawierających biografie władców poczynając do mitycznego Żółtego Cesarza, przez monarchów z epok Xia, Shang i Zhou, aż po Pierwszego Cesarza Dynastii Qin. Benji obejmują również żywota czterech cesarzy i cesarzowej-regentki z czasów Zachodniej Dynastii Han, w których żył Sima Qian.
10 rozdziałów Biao (表, wym. piao), czyli tablic chronologicznych.
8 rozdziałów Shu (書, wym. szu), zapiski dotyczące gospodarki i kultury w omawianych epokach historycznych.
30 rozdziałów Shijia (世家, wym. szy-dźia), zawierających biografie władców, szlachty i urzędników z okresu Wiosen i Jesieni.
70 rozdziałów Liezhuan (列傳, wym. lie-czuan), zawierających biografie takich postaci, jak Laozi, Mozi, Sunzi czy Jing Ke.

[edytuj] Polskie tłumaczenie

Polskie tłumaczenie Zapisków autorstwa Mieczysława J. Künstlera - Syn Smoka, ukazało się dopiero w 2000 roku, chociaż tekst jest przedmiotem badań zachodniej sinologii od kilkudziesięciu lat. Tłumaczenie obejmuje zaledwie 11 rozdziałów księgi, m.in. Roczniki Pierwszego Cesarza Dynastii Ts'in (Qin).

Za wadę można uznać użytą w nim polską transkrypcję opartą na historycznej wymowie (por. język starochiński), która utrudnia laikom identyfikację nazw i porównanie tekstu tłumaczenia z innymi źródłami i przekładami na inne języki. Na przykład dynastia Xia (wym. śia), znana również jako Hsia, w przekładzie figuruje jako Hia, bo taka była historyczna wymowa.

Bibliografia: Sy-ma Ts'ien, Syn Smoka. Fragmenty Zapisków Historyka, Czytelnik, Warszawa, 2000