Zegar (czasomierz)
Z Wikipedii
Zegar to przyrząd do ciągłego pomiaru czasu. Zegary można podzielić na – wykorzystujące do wskazań tarczę i wskazówki oraz np. symbole faz księżyca oraz cyfrowe – wykorzystujące do wskazań wyświetlacze ciekłokrystaliczne lub diodowe. W zegarach powszechnego użytku wskazania obejmują najczęściej godziny, minuty i sekundy. W niektórych zegarach i zegarkach stosowany jest także system kalendarzowy do wskazywania dni tygodnia, dat, faz księżyca itp. W zegarach specjalistycznych stosuje się bardzo precyzyjne mechanizmy wskazywania i rejestracji czasu z dokładnością do ułamków sekundy.
Spis treści |
[edytuj] Rodzaje zegarów
Ze względu na metodę pomiaru czasu można podzielić zegary na
- oparte na zjawiskach naturalnych i prostych zjawiskach fizycznych:
- zegary słoneczne
- zegary księżycowe
- zegary wodne
- zegary piaskowe (klepsydra)
- zegary ogniowe (świeca)
- zegary oliwne
- oparte na bardziej skomplikowanych mechanizmach i zjawiskach fizycznych:
- zegary mechaniczne (wahadłowe, balansowe)
- zegary elektryczne i elektroniczne
- zegary kwarcowe
- zegary atomowe
Podział ze względu na sposób wskazywania czasu:
- tarczowy
- tarcza 12-godzinowa dwu- lub trójwskazówkowa
- tarcza 24-godzinowa jednowskazówkowa (ewentualnie z drugą tarczą minutową)
- diodowy (wyświetlacz z diodami LED)
- ciekłokrystaliczny (wyświetlacz ciekłokrystaliczny)
- kartkowy (posiada zazwyczaj plastikowe kartki, stosowany jest czasem np. na dworcach)
- projekcyjny (mały projektor wyświetla czas na. na ścianie lub suficie)
- dźwiękowy (po naciśnięciu przycisku godzina jest wypowiadana z głośnika)
- dotykowy (np. naręczny zegarek wskazówkowy dla niewidomych)
[edytuj] Zastosowanie
Zegary wykorzystywane są do mierzenia i wskazywania czasu w różnych celach:
- w astronomii (zegary astronomiczne i zegary atomowe)
- w ogólnym użyciu codziennym (zegary domowe, budziki, minutniki, zegarki, zegary dworcowe itp.)
- w sporcie (stopery, zegary szachowe)
- w nawigacji (chronometry)
- w urządzeniach samoczynnych (zegary systemowe komputerów, programatory pralek itp.)
- do ochrony sejfów (zamek czasowy)
[edytuj] Budowa
Podstawowa budowa zegara obejmuje cztery zasadnicze segmenty:
- źródła napędu (np. bateria wraz z silnikiem, sprężyna, obciążniki) powodujące działanie zegara
- regulatory chodu (np. wahadło, balans, generator kwarcowy) wywołujące okresowe impulsy
- liczniki cykli (przekładnie zębate, sumator) zliczające impulsy regulatora.
- wskaźniki i sygnalizatory (np. wyświetlacze, wskazówki, gongi i pozytywki) przekazujące użytkownikowi informacje o upływie czasu.
[edytuj] Historia
- zegar słoneczny
- 2700 p.n.e. - zegar wodny i piaskowy (Klepsydra)
- 724 - zegar mechaniczny Liang Ling-Son - Chiny
- 1335 - mechaniczny zegar wieżowy
- 1364 - data wydania pierwszego szczegółowego opisu mechanizmu zegarowego autorstwa Giovanni de Dondi
- 1502 - zegarek kieszonkowy - Peter Henlein
- 1657 - zegar wahadłowy - Ch. Huygens, A. A. Kochański
- 1676 - wskazówka minutowa - Daniel Quare
- 1680 - wskazówka sekundowa
- 1761 - chronometr okrętowy - John Harrison
- 1810 - zegarek naręczny - Breguet (zegarki)
- ok. 1860 - zegar elektromagnetyczny - Matthias Hipp
- 1927 - zegar kwarcowy
- 1949 - zegar atomowy.
