Zoran Đinđić

Z Wikipedii

Zoran Ðinđić Зоран Ђинђић ur. 1952, zm. 2003
Premier Serbii
Okres urzędowania	od 25 stycznia 2001 do 12 marca 2003
Przynależność polityczna	Demokratyczna Partia Serbii
Poprzednik	Mirko Marjanović
Następca	Zoran Živković

Zoran Ðinđić lub Зоран Ђинђић (ur. 1 sierpnia 1952 w Bosanskim Šamacu; Bośnia, zm. 12 marca 2003 w Belgradzie) – działacz polityczny, przeciwnik rządów Miloševicia, premier Serbii.

Syn oficera armii jugosłowiańskiej. W latach 70. wyrzucony z Uniwersytetu za protest wobec prawa przyznającego Josipowi Brozowi-Ticie dożywotnią prezydenturę. Uwięziony za próbę stworzenia niezależnej, niekomunistycznej organizacji studenckiej. Po wyjściu z więzienia wyjechał do Niemiec, gdzie w 1979 uzyskał doktorat z filozofii. Do Jugosławii powrócił w 1989 roku i nauczał filozofii na uniwersytecie w Nowym Sadzie.

W latach 90. był jednym z bardziej znaczących przywódców opozycyjnych, przeciwnikiem rządów Slobodana Miloševicia, był jednym z członków-założycieli centrowej opozycyjnej Partii Demokratycznej. W 1994 został wybrany na jej prezydenta.

W światowej polityce stał się znany jako jeden z trzech inspiratorów trzymiesięcznej fali demonstracji w 1996 skierowanych przeciwko Miloševiciowi pragnącemu anulować zwycięstwo bloku Zajedno (Razem) w wyborach municypalnych.

Zwycięstwo demonstracji dało Ðinđiciowi w 1997 możliwość objęcia (na krótko) urzędu burmistrza Belgradu – jako pierwszemu niekomuniście na tym urzędzie od czasów drugiej wojny światowej.

W trakcie trwania konfliktu w Kosowie, by uniknąć zamachów na swoje życie uciekł do Czarnogóry. Tam poznał przyszłego prezydenta Czarnogóry Milo Đukanovicia.

W 1999 opowiadając się za wcześniejszymi wyborami w Serbii, próbował zorganizować, bezskutecznie, kampanię ulicznych protestów. Niemniej Milošević rozpisał wcześniejsze wybory w lutym 2000. Ðinđić wspierał w nich kandydaturę przyszłego prezydenta Vojislava Koštunicy.

Po obaleniu Miloševicia, objął urząd premiera w styczniu 2001, jednak przez znaczną część swoich rządów pozostawał w opozycji do prezydenta Koštunicy. Dobre stosunki z prezydentem Czarnogóry Đukanoviciem pozwoliły na zawiązanie federacji Serbii i Czarnogóry. Presja Unii Europejskiej zmusiła Ðinđicia do polityki na rzecz zmian konsytucyjnych – Serbia i Czarnogóra poluźniła swój związek, a urząd prezydencki przestał być potrzebny.

Przez przeciwników był oskarżany o arogancję, podejrzane układy i autokratyczne rządy, przez zwolenników uznawany za pragmatyka. Determinacja Ðinđicia doprowadziła w październiku 2000 roku do wydania Miloševicia Trybunałowi Haskiemu ONZ ds. Zbrodni Wojennych w byłej Jugosławii. Serbia otrzymała w zamian od Unii Europejskiej pomoc finansową na kontynuowanie reform. Wzrost gospodarczy Serbii, utrzymujący się od 1999 na poziomie 2-3 procent rocznie, nie byłby możliwy gdyby nie rząd i skupiona wokół premiera grupa doradców nastawionych proreformatorsko.

W swojej polityce kładł nacisk na walkę z przemytem (głównie narkotyków) i handlem kobietami. Zabrakło jednak zdecydowanych kroków by zakazać działania służbom specjalnymi i paramilitarnym, pomocnym w trakcie obalania Miloševicia, a związanym obecnie z podziemiem gospodarczym.

Zginął 12 marca 2003 w Belgradzie w zamachu, zastrzelony przez snajpera – Zvezdana Jovanovicia, zastępcę dowódcy Jednostki Operacji Specjalnych nazywanej "czerwone berety". Podejrzewa się, że zamach zaplanował dowódca "czerwonych beretów", Milorad Luković ps. Legija.