Wikipedia for Schools in Portuguese is available here
CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
SITEMAP
Make a donation: IBAN: IT36M0708677020000000008016 - BIC/SWIFT:  ICRAITRRU60 - VALERIO DI STEFANO or
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Língua asturiana - Wikipédia

Língua asturiana

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Asturiano (bable, asturllionés)
Falado em: Espanha, Portugal
Região: Astúrias
Total de falantes: 450.000
Classificação genética: Indo-européia
 Itálica
  Românica
   Italo-oriental
    Oriental
     Galo-ibérica
      Ibero-romance
       Ibérica ocidental
        Astur-leonesa
         Asturiano
Regulado por: Academia da Língua Asturiana
Códigos de línguas
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ast
ISO/DIS 639-3: ast

Índice

[editar] Dados

  • Nome: asturiano, bable ou astur-leonês.
  • População: 100.000 falantes nativos, mais cerca de 450.000 que o usam como segunda língua, sendo capazes de fala-la e entendê-la.
  • Localização: é circunscrita ao principado de Astúrias, excepto a parte mais ocidental onde se fala galego, a parte ocidental de Cantábria e o norte de Castela-Leão. No século X o centro da Reconquista se deslocou das Astúrias para Leão e à medida que a reconquista se deslocava para o sul sua língua se distanciava do asturiano. O ramo mais meridional do asturiano-leonês é o extremenho (castúo). Na literatura se fala muitas vezes do asturiano como astur-leonês.

[editar] Dialetos

  • Asturiano ocidental, asturiano central (bable), asturiano oriental.

O grupo étnico vaqueros fala o asturiano ocidental cuja característica mais marcante é a pronúncia da fricativa surda ts no lugar da lateral palatal sonora ll; por exemplo, tsíngua ao invés de llíngua “língua”. Igualmente, no dialeto ocidental a ditongização de o em ou e de e em ei começa com as línguas romances do norte da Espanha e percorre toda a faixa ocidental até o galego e o português. Há uma pequena comunidade de falantes do asturiano da versão dialetal ocidental, no districto de Miranda, no norte de Portugal. Em 1.998 aprovou-se emenda constituição a torná-la optativa nas escolas districtais, passando-se a chamá-lo de "mirandês". A intelegibilidade entre os três dialetos existe, mas o asturiano ocidental poderia necessitar de adaptação ortográfica. O asturiano central é considerado como modelo e conta com o maior número de falantes.

Uma das variantes que a língua asturiana possui é a falada na região noroeste de Leão, especificamente no vale de Laciana. Este dialeto asturiano é conhecido como pachuezu ou nuesa l.língua e algumas de suas características são as seguintes: A letra x representa um som fricativo palatal surdo, como em caxa “caixa”, xatu “bezerro”; a l.l representa um som posalveolar fricativo surdo. É proveniente das letras l e ll latinas e se usa em palavras como l.luna “lua”, do latim lunam; el.la “ela”, do latim illa. A sílaba tônica é similar ao castelhano. O artigo el “o” é usado com apóstrofo diante de vogais ou do h seguido de vogal, como em l'amu “o amo”, l'home “o homem”, l'osu “o osso”, l'inviernu “o inverno”. O artigo la “a” é usado com apóstrofo diante de a ou ha como em l'agucha “a agulha”, l'harmana “a irmã”. Os possessivos neste dialeto são sempre precedidos de artigo, como la mia ficha “minha filha”, la nuesa xente “nossa gente”, el mieu l.libro “meu livro”.

A emigração leonesa marcou profundamente as províncias argentinas meridionais, onde os emigrantes actuavam sobretudo no comércio itinerante e como criadores de gado bovino. Isto explica algumas características dos dialectos espanhóis meridionais argentinos, que se diferenciam do espanhol portenho. Por exemplo, os rosarinos muitas vezes empregam o artigo definido diante de possessivos: la mi hija (a minha filha).

[editar] Comparação dialectal

O "Pai Nosso" nos três dialectos:

Ocidental

Pai nuesu que tás en cielu, sentificáu seya´l tou nome. Amiye´l tou reinu, fáigase la túa voluntá lu mesmu na tierra comu´n cielu. El nuesu pan de tolus días dánuslu guoi ya perdónamus las nuesas ofensas lu mesmu que nós facemus conus que mus faltoren. Ya nun mus deixes cayere na tentación ya llíbramus del mal. Amén.

Central

Padre nuesu que tas en cielu, santificáu seya'l to nome. Amiye'l to reinu, fáigase la to voluntá lo mesmo na tierra qu'en cielu. El nuesu pan de tolos díes dánoslo güei y perdónamos les nueses ofenses lo mesmo que nós facemos colos que mos faltaren. Y nun mos dexes cayer na tentación, y llíbramos del mal. Amén.

Oriental

Padre nuestru que tas en cielu, santificáu seya´l tu nome. Amiye´l tu reinu, h.ágase la tu voluntá lu mesmu ena tierra qu´en cielu. El nuestru pan de tolus días dánuslu güei y perdónanus las nuestras tentaciones lu mesmu que nosotros h.acemus colus que nus faltaren. Y nun nus dexes cayer ena tentación, y líbranus del mal. Amén.

[editar] Plurilinguismo

O asturiano é tão distinto do espanhol como o galego é do catalão. Há aproximadamente 80% de intelegibilidade com o espanhol; o suficiente para provocar uma ruptura na capacidade comunicativa. O espanhol é usado em ocasiões formais e com estrangeiros.

[editar] Alfabetização

De acordo com a Lei 1/1998, de 23 de março de 1998, de uso e promoção do bable/asturiano no exercício de suas competências, o Principado de Astúrias garantirá o ensino do bable/asturiano em todos os níveis e graus, respeitando não obstante a vontade de sua aprendizagem. Em todo caso, o bable/asturiano deverá ser inserido dentro do horário escolar e será considerado como matéria integrante do currículo. Em outras palavras, é voluntário para o alunos estudá-la, mas é obrigatório para a escola oferecê-la.

[editar] Fontes

[editar] Ligações externas

Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Sub-domains

CDRoms - Magnatune - Librivox - Liber Liber - Encyclopaedia Britannica - Project Gutenberg - Wikipedia 2008 - Wikipedia 2007 - Wikipedia 2006 -

Other Domains

https://www.classicistranieri.it - https://www.ebooksgratis.com - https://www.gutenbergaustralia.com - https://www.englishwikipedia.com - https://www.wikipediazim.com - https://www.wikisourcezim.com - https://www.projectgutenberg.net - https://www.projectgutenberg.es - https://www.radioascolto.com - https://www.debitoformtivo.it - https://www.wikipediaforschools.org - https://www.projectgutenbergzim.com