Bitwa pod Cecorą (1620)
Z Wikipedii
| Bitwa pod Cecorą Wojny magnatów mołdawskich |
|||||||||||||||||
 Śmierć hetmana Stanisława Żółkiewskiego pod Cecorą, obraz Walerego Eljasza Radzikowskiego |
|||||||||||||||||
| Data | 17 września-7 października 1620 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Cecora, rzeka Prut | ||||||||||||||||
| Wynik | Wygrana sił turecko-tatarskich | ||||||||||||||||
| Terytorium | Mołdawia | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa pod Cecorą rozegrała się we wrześniu 1620 roku między wojskami polskimi (komputowymi) i prywatnymi (magnackimi) dowodzonymi przez hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego a wojskami turecko-tatarskimi.
Rok później powstrzymano Turków dzięki obronie twierdzy Chocim.
Spis treści |
[edytuj] Przebieg bitwy
Właściwa bitwa miała miejsce w Mołdawii nad rzeką Prut. W walkach 19 września i 20 września mimo pięciokrotnej przewagi tureckiej polskie oddziały wytrzymały napór wroga. Wieczorem 20 września odbyła się rada wojenna, na której hetmani Stanisław Żółkiewski i Stanisław Koniecpolski zaproponowali stoczenie kolejnej bitwy rano. Spotkało się to z opozycją obecnych magnatów, którzy chcieli odwrotu. Magnaci zdecydowali się na odwrót na własną rękę. Aby to sobie ułatwić, rozgłosili w wojsku, że hetmani planują ucieczkę. Wybuchła panika, część wojska i dowódców zbiegła z obozu. Hetmani opanowali panikę, lecz wojsko utraciło 2000 żołnierzy, przez co zostało zmuszone do odwrotu. Polacy wycofywali się w szyku, który zapewniał osłonę jadącymi po bokach wozami - niestety, odwrót zamienił się w klęskę.
W nocy 21 września w trakcie tumultu doszło do licznych kradzieży. Pokrzywdzeni w trakcie marszu nie dochodzili swoich strat. Dopiero w pobliżu granicy Rzeczypospolitej zwrócili się do hetmana wielkiego koronnego o ściganie sprawców. Hetman zapowiedział ukaranie ich po powrocie do kraju. Wiadomość ta rozeszła się w wojsku wywołując niepokój wśród czeladzi obozowej, w większości sprawców kradzieży. 7 października wojsko było 10 km od granicy Rzeczypospolitej, gdy czeladź podjęła próbę ucieczki z obozu. Wybuchła powszechna panika, wskutek której od środka rozerwany został polski tabor. Na próżno hetmani i oficerowie próbowali przywrócić karność w oddziałach. Rozpoczęła się bezładna ucieczka większości żołnierzy do Polski.
Hetman Stanisław Żółkiewski wraz kilkuset żołnierzami kontynuował odwrót, jednak zmęczone wielodniowym marszem i głodem oddziały były już bardzo wyczerpane. Widząc ogólne zamieszanie, po raz kolejny na armię uderzyły czambuły tatarskie pod wodzą Kantymira Murzy. Większość uciekających dezerterów zginęła, jedynie ludzie pod komendą hetmana stawili opór. Ogromna przewaga liczebna przeciwnika doprowadziła do klęski obrońców i ich rzezi. Śmierć w walce poniósł hetman Żółkiewski. W obliczu nieuchronnej klęski jeden z polskich żołnierzy przyprowadził Żółkiewskiemu wierzchowca i radził hetmanowi ratowanie się ucieczką. Hetman Żółkiewski przebódł konia mieczem i powiedział: "Będę walczył do końca a po śmierci chociaż swoim ciałem utrudnię dostęp nieprzyjacielowi do Ojczyzny". Zginął w walce a jego głowa nadziana na pikę została wysłana sułtanowi.
Do niewoli trafił m.in. hetman polny koronny Stanisław Koniecpolski, Bohdan Chmielnicki, a także jeden z głównych winowajców klęski, książę Samuel Korecki.
[edytuj] Bibliografia
- Kacper Śledziński - Cecora 1620, seria: "Historyczne bitwy", Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2007.
- "Stanisław Żółkiewski" [w:] Szymon Starowolski, Wojownicy sarmaccy, s. 277-281, Wyd. MON, Warszawa 1978. (wyd. I)
