Bitwa pod Cheroneą
Z Wikipedii
| Bitwa pod Cheroneą II wojna Greków z Macedończykami |
|||||||||||||||||
 Schemat bitwy pod Cheroneą |
|||||||||||||||||
| Data | 338 p.n.e. | ||||||||||||||||
| Miejsce | Beocja | ||||||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo Macedonii | ||||||||||||||||
| Terytorium | Beocja, Starożytna Grecja | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Bitwy Aleksandra Macedońskiego |
|---|
Bitwa pod Cheroneą - bitwa, która miała miejsce 2 sierpnia 338 roku p.n.e. podczas drugiej wojny Greków z Macedończykami (340-338 p.n.e.).
Rozegrana została w Beocji (kraina w starożytnej Grecji), w pobliżu miasta Cheroneji. O dominację w całej Grecji walczyły armia macedońska Filipa II Macedońskiego ze sprzymierzonymi wojskami Ateńczyków i Tebańczyków.
Spis treści |
[edytuj] Siły i ustawienie przeciwników
Liczebność wojsk Filipa II ocenia się na 30 tys. piechoty i dwa tysiące jazdy. Greccy sojusznicy zgromadzili 35 tysięcy żołnierzy.
Filip osobiście dowodził swoją gwardią złożoną z hypaspistów i ustawioną na prawym skrzydle - jeszcze dalej na prawo znajdowały się już tylko oddziały lekkozbrojne. Centrum armii macedońskiej stanowiła falanga, którą tworzyli uzbrojeni w sarissy piechurzy. Na jej lewym końcu znajdowała się macedońska jazda (hetajrowie) pod wodzą Aleksandra, syna Filipa, wówczas 18-letniego. Lewe skrzydło armii sprzymierzonych tworzyli Ateńczycy (co najmniej 10 tysięcy hoplitów), a prawe Tebańczycy (około 12 tysięcy hoplitów). Na skraju ich skrzydła znajdował się elitarny Święty Zastęp złożony z najlepszych wojowników. W centrum stało 5 tysięcy hoplitów z mniejszych miast. Oddziały lekkozbrojne przedłużały szyk na lewym skrzydle aż do pobliskiego akropolu Cheronei, zaś jazda była ulokowana z tyłu. Falanga grecka miała 8 szeregów głębokości. Wyjątkiem był "Święty Zastęp" ustawiony jak zwykle w kolumnę.
[edytuj] Przebieg bitwy
Wojska macedońskie stały do Greków skosem. Najbliżej ich falangi znajdowali się królewscy hypaspiści i to oni rozpoczęli bitwę nacierając w zwartym szyku na stojące naprzeciw oddziały ateńskie. Po krótkim starciu królewska gwardia zaczęła się cofać. Ateńczycy jęli coraz śmielej nacierać na oddziały gwardii. Niedoświadczone (od 20 lat Ateny w zasadzie nie prowadziły wojen) wojska ateńskie nie zorientowały się, że gwardia celowo się cofa. W tym czasie równomiernie do przodu szło centrum macedońskich wojska i jazda na prawym skrzydle. Tymczasem idąc za cofającymi się miarowym krokiem hypaspistami ateńskie skrzydło coraz bardziej przesuwało się na lewo. Pozostałe oddziały greckie również zaczęły przesuwać się w lewo, by nie dopuścić do rozerwania szeregów. W miejscu stała tylko najbardziej zdyscyplinowana jednostka - Święty Zastęp
W końcu napór Ateńczyków na lewym skrzydle przekształcił się w dość chaotyczny pościg. Szyk rozluźnił się i między Świętym Zastępem a pozostałymi Beotami, którzy próbowali nadążyć za Ateńczykami, wytworzyła się luka. W tę lukę wpadł z jazdą Aleksander, zgodnie z zadaniem, które prawdopodobnie otrzymał przed bitwą.
Jazda odcięła Święty Zastęp od reszty armii i otoczyła go. Tymczasem Filip, którego gwardia podczas odwrotu weszła na niewielkie wzgórze, nakazał nagłe uderzenie. Atakujący z góry hypaspiści rozbili zdezorganizowane bezładnym pościgiem oddziały ateńskie. Poległo tam tysiąc ludzi, a dwa tysiące dostało się do niewoli. Reszty dopełniła straszliwa macedońska falanga, która od przodu i - wykorzystując lukę, którą przedarła się jazda Aleksandra - z boku runęła na centrum. Grecy złamali szyk i rzucili się do ucieczki, Filip jednak powstrzymał pościg jazdy.
[edytuj] Epilog
Na korynckim kongresie pokojowym, w roku 337 p.n.e. wszystkie greckie miasta-państwa, z wyjątkiem Sparty, uznały zwierzchnictwo króla macedońskiego. Strony zawiązały tzw. Związek Koryncki, po czym zaczęły się szykować do kampanii przeciwko Persji, która miała być rewanżem za spustoszenie Aten przez króla perskiego Kserksesa w roku 480 p.n.e. W trakcie przygotowań do kampanii został zamordowany król Filip, a władzę przejął jego syn Aleksander, który poprowadził macedońsko-greckie wojska na podbój Persji.
[edytuj] Bibliografia
- Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, str. 155, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.
