Data narodzin Jezusa Chrystusa
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Data narodzin Jezusa Chrystusa – wielowiekowa tradycja chrześcijańska wiąże narodziny Jezusa Chrystusa z dniem 25 grudnia roku 1 n.e.. Datacja ta jednak nie opiera się jednak na przesłankach historycznych i jest jedynie wynikiem późniejszej tradycji Kościoła. Historycy i badacze Nowego Testamentu nie są zgodni nawet co do roku narodzin Jezusa.
Spis treści |
[edytuj] Źródła
Jedyne źródła jakie pozwalają w przybliżeniu datować narodziny Jezusa to dwie spośród ewangelii Nowego Testamentu: Ewangelia Mateusza i Łukasza, które podają nieliczne informacje na temat narodzin Jezusa. Pozostałe ewangelie nowotestamentowe nie wspominają nic na ten temat, zaś pozakanoniczne ewangelie apokryficzne, zwłaszcza Ewangelie dzieciństwa uważane są przez historyków za niewiarygodne jako źródła dla rekonstrukcji historycznej. Problemami, na jaki napotykają historycy badający oba źródła, są rozbieżności w poszczególnych wersjach. Wedle Ewangelii Mateusza 2,1 Jezus urodził się jeszcze za życia króla Heroda, podczas gdy wedle Ewangelii Łukasza 2,1 Jezus urodził się w czasie trwania spisu ludności kiedy władcą Syrii był Kwiryniusz. Z pozostałych źródeł epoki wiemy, że Herod zmarł w 4 roku p.n.e., zaś Kwirynusz objął namiestnictwo Syrii w roku 6 n.e. czyli niemal 10 lat później, a spis ludności przeprowadził na przełomie roku 6 i 7 n.e.
[edytuj] Data narodzin zgodnie z Ewangelią Mateusza
Wedle Ewangelii Mateusza 2,1 Jezus urodził się "w Betlejem w Judei za panowania króla Heroda". Zgodnie z danymi historyka Józefa Flawiusza (por."Dawne dzieje Izraela" XVII,6,4 i 9,3) Herod Wielki zmarł przed świętem Paschy poprzedzonym zaćmieniem Księżyca (między 12 marca i 11 kwietnia 4 p.n.e. wedle wyliczeń Keplera). Dalej Ewangelista pisze, że Herod zmarł, kiedy Jezus jako niemowlę wraz z rodziną przebywał w Egipcie. Tak więc na podstawie tego świadectwa można przyjąć, iż narodziny Jezusa miały miejsce tuż przed bądź w roku 4 p.n.e.
[edytuj] Datowanie zgodnie z Ewangelią Łukasza
Autor Ewangelii Łukasza utrzymuje, że Jezus urodził się w Betlejem w czasie trwania spisu powszechnego zarządzonego przez Oktawiana Augusta kiedy zarządcą Syrii był Kwiryniusz. Za Augusta odbyły się 3 spisy ludności: w 28 p.n.e., 8 p.n.e. i 14 n.e.; żaden z nich jednak nie był, jak utrzymuje autor Ewangelii Łukasza, spisem obejmującym całe Imperium, podczas którego każdy miałby wrócić do miejsca pochodzenia swoich przodków.
O Kwiryniuszu wiadomo, że był konsulem w 12 r. p.n.e, a jako były konsul mógł po 5 latach zostać namiestnikiem prowincji (por. Kasjusz Dio Historia rzymska ks. 53). Józef Flawiusz podaje, że Kwiryniusz był legatem Syrii w latach 6 – 10 r. n.e., (por. Dawne dzieje Izraela XVII, 3,5 i XIX,1). Tak więc wedle autora Ewangelii Łukasza Jezus miałby się urodzić w roku 6 n.e. bądź 7 n.e., czyli 10-11 lat po dacie proponowanej przez Ewangelię Mateusza.
W 1769 r. odnaleziono w Tivoli inskrypcję, przechowywaną dziś w Muzeum Laterańskim, z której zdaje się wynikać, że Kwiryniusz dwa razy był legatem Syrii. Autor Encyklopedii (loc.cit. str.570) uważa, że po raz pierwszy w latach oznaczonych na liście cyfrą cztery, zaś sir William Ramsay (podręczna Encyklopedia Biblijna Poznań 1960 t. I str.232) na podstawie odkrytej przez siebie inskrypcji (w 1912 r. w Antiochii Pizydyjskiej) że w 10 – 8 p.n.e..
Chrześcijański autor Tertulian (160 – 230 n.e.) utrzymywał, że spisu dokonał Sentius Saturninus (8 – 6 p.n.e.). Ponieważ kolejny namiestnik Varus zastąpił go w 25 roku ery Augusta, liczonej od bitwy pod Akcjum, daje to jesień 6 p.n.e jako najpóźniejszy termin końca spisu. Możliwe jest również, że w zdaniu Łk 2,2; (grec. Aute he apographe prote egeneto hegemoneuontos tes Syrias Kyreniu) – greckie "prote" nie odnosi się do "apographe" ("pierwszy spis") lecz oznacza "proton" (odpowiednik łac. prius): "wpierw". Zdanie znaczyło by: "Spis ten odbył się zanim namiestnikiem Syrii był Kwiryniusz."
Kwiryniusz znany był z lokalnego spisu w 6 n.e., kiedy w Palestynie wybuchł na tym tle bunt; ewangelista Łukasz być może zaznaczał, że nie o ten spis chodzi. Taka interpretacja czyni zbędnymi poszukiwania okresu namiestnictwa Kwiryniusza za życia Heroda.
[edytuj] Tradycja chrześcijańska
Najstarsza identyfikacja dnia 25 grudnia z dniem Bożego Narodzenia zawarta jest we fragmencie dzieła przypisywanego Teofilowi z Antiochii (około 180 n.e.), być może interpolowanym (nieautentycznym), zachowanym w "Centuriach Magdeburskich" (XVI w.). Istnieją świadectwa, że w Rzymie po raz pierwszy obchodzono święto Bożego Narodzenia dopiero w roku 354 n.e., zaś na wschodzie Cesarstwa Rzymskiego za dzień narodzin Jezusa uznawano 6 stycznia.
Hipolit z Rzymu około 202 n.e. pisał w komentarzu do Ks. Daniela 4,23: "Chrystus narodził się w środę 25 grudnia, w 42 roku panowania Augusta". Nie wiadomo czy "panowanie" to liczyć należało od przyznania Oktawianowi tytułu Augusta (łac. "czcigodnego") co nastąpiło 13 stycznia 27 p.n.e., czy od zwycięskiej bitwy pod Akcjum (2 września 31 p.n.e.). W pierwszym wypadku byłoby to ok. roku 14 n.e., w drugim jeszcze wcześniej. 25 grudnia przypada w środę w latach: 9 p.n.e., 3 p.n.e. i 9 n.e. Trudno jednak ocenić, skąd Hipolit czerpał swoje informacje. Inny chrześcijański pisarz, Klemens z Aleksandrii, około 200 n.e. wskazywał, w ślad za wcześniejszymi autorami, datę 25 egipskiego miesiąca Pachon 28 roku panowania Augusta (20 maja 2 n.e.?) lub 24 czy 25 egipskiego miesiąca Pharmuti (19 lub 20 kwietnia tegoż roku). Sam opowiadał się za datą (według późniejszych przeliczeń) 17 listopada 3 p.n.e., środa.
Erę "od narodzenia Chrystusa" (Anno Domini), a co za tym idzie, rok 1 jako rok narodzin Jezusa z Nazaretu, ustalił w 532 r. ormiański zakonnik Dionysius Exiguus (Dionizjusz Mniejszy) na polecenie papieża Jana II, przyjmując 753 rok Auc (Ab urbe condita – od założenia Rzymu) za 1 n.e.
[edytuj] Bibliografia
- "Encyklopedia Kościelna" W – wa 1874, t. III i 1881 t. XIV; "Podręczna Encyklopedia Kościelna" W – wa 1906 t.7n i 1908 t. 15n
- "Podręczna Encyklopedia Biblijna" Poznań 1959 t.1;
- "Encyclopaedia Britannica "wydanie z lat 30., t.III (hasła "Christmas", "Chronology" i "Bible");
- Xavier Leon-Dufour SJ "Słownik Nowego Testamentu" Poznań 1986;
- Martin Bocian "Leksykon postaci Biblijnych" Kraków 1995;
- Anna Świderkówna "Rozmowy o Biblii. Nowy Testament" W – wa, 2000.
- Swetoniusz "Żywoty Cezarów" przekład z komentarzem J. Pliszczyńskiej-Niemirskiej, Wrocław 1972. * Informacje na temat cesarza Augusta i jego "pokojowej" propagandy zaczerpnięto z: Stanisław Stabryła "Owidiusz. Świat poetycki" Ossolineum 1989
- Jack Finegan, Handbook of Biblical Chronology (Revised Edition; Peabody, Mass.: Hendrickson Publishers, 1998)
- BIRTH OF CHRIST RECALCULATED http://www.versebyverse.org/doctrine/birthofchrist.html
- Dennis McCallum, Chronological Study of the Life of Christ
- E. Jerry Vardaman, Chronos, Kairos, Christos II, edited by (Macon: Mercer University Press, 1998)
- Harold W. Hoehner, Chronological Aspects of the Life of Christ (Grand Rapids: Academie Books, 1977)
- Ernest L. Martin, The Star That Astonished the World (Second Edition; Portland, Oregon: ASK Publications, 1996)
