Drapieżne
Z Wikipedii
| Drapieżne | |
 Tygrys |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ssaki |
| Podgromada | ssaki żyworodne |
| Szczep | łożyskowce |
| Rząd | drapieżne |
| Nazwa systematyczna | |
| Carnivora | |
| Bowdich, 1821 | |
 Systematyka w Wikispecies |
|
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Drapieżne (Carnivora) - rząd lądowych i wodnych ssaków łożyskowych.
Spis treści |
[edytuj] Zasięg występowania
Drapieżne występują na wszystkich kontynentach. Cechuje je duża zdolność przystosowawcza. Część przystosowała się do środowiska wodnego i skolonizowała większość mórz oraz niektóre słodkowodne akweny. Jest to jeden z najbardziej zróżnicowanych pod względem przystosowań ekologicznych rzędów ssaków. Zalicza się tutaj gatunki od rozmiarów łasicy (kilkaset gramów), do 700 kg w przypadku form lądowych (niedźwiedzie) i 2 ton u form wodnych (niektóre płetwonogie). W obrębie Carnivora występują zarówno gatunki typowo drapieżne i padlinożerne, odżywiające się niemal wyłącznie pokarmem zwierzęcym, jak i gatunki, dla których mięso stanowi jedynie część diety, aż do skrajnych przypadków całkowitej roślinożerności. Wiele mniejszych gatunków jest owadożerna, a formy wodne odżywiają się głównie rybami oraz mięczakami i skorupiakami.
[edytuj] Cechy charakterystyczne
Do charakterystycznych cech ssaków drapieżnych należy ich uzębienie, z pokaźnymi kłami, zredukowanymi siekaczami i zębami trzonowymi wyposażonymi w guzki służące do rozcierania pokarmu. Carnivora posiadają bardzo charakterystyczną cechę uzębienia trzonowego. Mianowicie ostatni górny przedtrzonowiec i pierwszy dolny trzonowiec tworzą ostrą i tnącą strukturę, tzw. łamacze służące do odcinania kawałków mięsa. Łamacze działają jak nożyce lub sekator odcinając duże kęsy pokarmu, który następnie jest połykany bez przeżuwania. Ta struktura u wielu grup uległa modyfikacjom. Zwłaszcza gatunki wszystkożerne i roślinożerne zatraciły ostrą, tnącą krawędź na rzecz bardziej spłaszczonych zębów do rozcierania pokarmu roślinnego. Gatunki wodne, takie jak foki, mają wtórnie uproszczone uzębienie trzonowe, ponieważ zęby służą im jedynie do chwytania śliskiego pokarmu, połykanego następnie w całości. Niektóre gatunki, jak np. niedźwiedź wargacz (Ursus (Melursus) ursinus), lis otocjon (Otocyon megalotis) lub protel (Proteles criststus) mają zredukowane uzębienie, ponieważ odżywiają się głównie owadami społecznymi, takimi jak termity.
[edytuj] Systematyka
Do niedawna wyróżniano dwa podrzędy: palconogie (Fissipedia) obejmujące drapieżniki lądowe i płetwonogie (Pinnipedia), do którego zaliczono foki, uchatki i morsy. Obecnie na podstawie analiz molekularnych i genetycznych drzewo rodowe Carnivora zostało mocno przebudowane. Płetwonogie w randze nadrodziny zostały przeniesione do psokształtnych (Caniformia). Wodne drapieżniki wyewoluowały z pierwotnych niedźwiedzi i umiejscowiono je najbliżej tej właśnie rodziny.
Do grupy Carnivoromorpha (drapieżnikokształtnych) zalicza się właściwe Carnivora oraz niewielkie wymarłe rodziny Viverravidae i Miacidae (miacydy) z paleocenu i eocenu. Prawdopodobnie były one przodkami właściwych drapieżnych lub były blisko spokrewnione z ich przodkiem. Nieoczekiwanie najnowsze badania molekularne i genetyczne dowiodły, że najbliżej spokrewnionym z drapieżnymi rzędem ssaków łożyskowych są łuskowce (Pholidota). Prawdopodobnie gałąź ta oddzieliła się we wczesnym paleocenie. Przypuszcza się również, że wymarłe pradrapieżne czyli kreodonty (Creodonta) są również blisko spokrewnione z Carnivora i wywodzą się od wspólnego przodka.
[edytuj] Rodziny
Podrząd: Caniformia - psokształtne
- Canidae - psowate
- Mephitidae - skunksowate
- Mustelidae - łasicowate
- Procyonidae - szopowate
- Ursidae - niedźwiedziowate
- Nadrodzina: Pinnipedia - płetwonogie
oraz wymarłe:
- Amphicyonidae - niedźwiedziopsy
Podrząd: Feliformia - kotokształtne
oraz wymarłe:
Wyróżniana niekiedy rodzina pandowatych (Ailuridae) została zaliczona do niedźwiedziowatych. Część naukowców jednak nie uznaje takiego wyróżnienia plasując pandy w rodzinie szopowatych.
[edytuj] Drzewo rodowe ssaków drapieżnych (kladogram)
Carnivora ├─ Caniformia │ ├─ ?Miacidae † │ ├─ Amphicyonidae † │ ├─ Canidae │ └─ Arctoidea │ ├─ Ursidae │ └─ + │ ├─ Pinnipedia │ │ ├─ Phocidae │ │ └─ + │ │ ├─ Otariidae │ │ └─ Odobenidae │ │ │ └─ Musteloidea │ ├─ Ailuridae │ └─ + │ ├─ Mephitidae │ └─ + │ ├─ Procyonidae │ └─ Mustelidae │ └─ Feliformia ├─ ?Viverravidae † ├─ ?Nimravidae † ├─ Nandiniidae └─ + ├─ + │ ├─ Prionodontidae │ └─ Felidae │ └─ + ├─ Viverridae └─ + ├─ Hyaenidae └─ + ├─ Herpestidae └─ Eupleridae
