Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie
Z Wikipedii
Współrzędne: 52°14'27" N 21°00'41" E
Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie nr rej. 511/2, 511/3 z 1 lipca 1965 |
|
 widok od frontu |
|
| Miejsce | Warszawa |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie - najbardziej znany Grób Nieznanego Żołnierza w Polsce znajduje się w Warszawie, na placu marszałka Józefa Piłsudskiego. Jest fragmentem trzech środkowych arkad zniszczonego w czasie II wojny światowej Pałacu Saskiego. Powstał w 1925 roku z inicjatywy gen. Juliusza Tarnawy Malczewskiego przy pełnej aprobacie Władysława Sikorskiego, ówczesnego ministra spraw wojskowych. Przewodniczącym Tymczasowego Komitetu Budowy Pomnika Nieznanego Żołnierza był gen. Józef Haller, w jego zastępstwie działał gen. Tadeusz Rozwadowski.
4 kwietnia 1925 w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie pod przewodnictwem ministra Spraw Wojskowych gen. Władysława Sikorskiego oraz szefa Biura Historycznego Wojska Polskiego - historyka wojskowości gen. Mariana Kukiela odbyło się losowanie 15 pobojowisk, z których miały zostać ekshumowane zwłoki Nieznanego Żołnierza. Do losowania gen. Kukiel przedstawił następujące pobojowiska:
- Pobojowisko lwowskie z listopada 1918 łącznie z pobojowiskiem nad Wereszycą, tj. Gródka Jagiellońskiego
- Lida, kwiecień 1919 i wrzesień 1920
- Chorupań pod Dubnem, 19 lipca 1919
- Chodaczków Wielki i Nastasów pod Tarnopolem, 31 lipca i 6 sierpnia 1920
- Borkowo pod Nasielskiem, 14 i 15 sierpnia 1920
- Wólka Radzymińska, 14 i 15 sierpnia 1920
- Sarnowa Góra między Sochocinem a Ciechanowem, 21 i 22 sierpnia 1920
- Przasnysz, 21 i 22 sierpnia 1920
- Komarów, 30 sierpnia 1920
- Hrubieszów, 1 września 1920
- Kobryń, 14 i 15 września 1920
- Dytiatyn pod Haliczem, 16 września 1920
- Brzostowica Murowana, 20 września 1920
- Obuchowe pod Grodnem, 26 września 1920
- Krwawy Bór pod Papiernią, 27 i 28 września 1920
Z tych właśnie pobojowisk, na których żołnierz polski przelewał krew, wybrano drogą losowania (wyboru dokonał ogniomistrz Józef Buczkowski, najmłodszy kawaler Orderu Virtuti Militari okręgu warszawskiego), szczątki jednego nieznanego z nazwiska żołnierza, którego zwłoki wydobyto w dniu 29 października 1925 z Cmentarza Obrońców Lwowa. Wyboru zwłok dokonała Jadwiga Zarugiewiczowa, polska Ormianka rodem z Kut nad Czeremoszem, matka dwóch poległych obrońców Lwowa, w tym jednego z bohaterów zabitych pod Zadwórzem, którego zwłok również nie można było zidentyfikować. W dniach 30-31 października zwłoki uroczyście przewieziono specjalnym pociągiem do Warszawy i 2 listopada uroczyście pochowano. Obok trumny ustawiono urny z ziemią z pozostałych pobojowisk. Po pogrzebie zapalono obok grobu wieczny znicz.
W dwa miesiące po upadku powstania warszawskiego, pomiędzy 27 a 29 grudnia 1944, Niemcy zburzyli Pałac Saski, zaś sam grób został uszkodzony i przysypany gruzem. Po wojnie po jego odgruzowaniu i wmurowaniu nowych tablic z nazwami miejsc bitew z okresu II wojny światowej w dniu 8 maja 1946 roku powtórnie zapalono wieczny znicz obok grobu i włożono urny z ziemią z 24 pól bitewnych. Ciekawostką jest, że widoczne obecnie fragmenty kolumn powstały po wojnie, w czasie prac nad grobem. W wyniku zniszczeń wojennych zawaliły się całe kolumny.
W dniu 18 kwietnia 1989 roku w grobie złożono ziemię pobraną z mogił oficerów polskich pomordowanych w Katyniu.
 Widok od tyłu |
 Tablice z nazwami bitew |
 Wieczny znicz |
