Hrubieszów

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°49' N 23°53' E50.8166667 23.8833333 (Hrubieszów)

Hrubieszów

Gmina
- rodzaj

Hrubieszów
miejska

Założono

XIII wiek

Prawa miejskie

1400

Burmistrz

Zbigniew Dolecki

Powierzchnia

33,03 km²

Położenie

50° 49' N
23° 53' E

Wysokość

200 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2007)
- liczba ludności
- gęstość

18 549
562 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

22-500

Tablice rejestracyjne

LHR

Położenie na mapie Polski

Hrubieszów

TERC10
(TERYT)

3060804011

SIMC10

0987800

Miasta partnerskie

Włodzimierz Wołyński

Urząd miejski³

ul. Dobrzańskiego 1
22-500 Hrubieszów
tel. 84 696-23-80; faks 84 696-25-04
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Centrum Hrubieszowa

Hrubieszów (do 1802 Rubieszów, ukr. Грубешів, łac. Rubesovia) – gmina miejska w Polsce w województwie lubelskim, siedziba powiatu hrubieszowskiego. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa zamojskiego.

Według danych z 31 grudnia 2005¹, miasto miało 18 885 mieszkańców.

Miasto jest położone w ramionach rzeki Huczwy, dopływu Bugu i znajduje się zaledwie 18 km od przejścia granicznego z Ukrainą w Zosinie (5 km w linii prostej przez Bug). Hrubieszów jest najdalej na wschód wysuniętym miastem Polski, leżącym w środku Kotliny Hrubieszowskiej (Wyżyna Wołyńska). Region głównie rolniczy w rejonie najżyźniejszych gleb Polski - czarnoziemu. Okolice Hrubieszowa leżą w obrębie dawnych Grodów Czerwieńskich. Stąd w okolicach miasta znajdują się liczne wczesnośredniowieczne cmentarzyska, kurhany i inne odkrycia archeologiczne. Powiat jak i miasto leżą na terenie Nadbużańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Obecnie Hrubieszów jest ważnym przystankiem na drodze krajowej nr 74 Piotrków Trybunalski - Kielce - Kraśnik - Zamość - Hrubieszów - Zosin, oraz na Linii Hutniczej Szerokotorowej, przy której pod miastem znajduje się kolejowe przejście graniczne. W mieście znajduje się również stacja kolejowa Hrubieszów Miasto, od której odchodzi linia normalnotorowa do Zawady. W przeszłości Hrubieszów leżał również przy Hrubieszowskiej Kolei Dojazdowej.

Spis treści

1 Geografia
2 Struktura powierzchni
3 Demografia
4 Historia
5 Zabytki
6 Kościoły
7 Gospodarka
8 Honorowi obywatele Hrubieszowa
9 Znani ludzie pochodzący z Hrubieszowa
10 Sport w Hrubieszowie
11 Wojsko
12 Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Hrubieszowskiej
13 Edukacja
14 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Hrubieszów jest najdalej wysuniętym na wschód miastem Polski (24°08'E) i leży w odległości 120 km od Lublina i 50 km od Zamościa. Miasto położone jest nad rzeką Huczwą (dopływ Bugu) w odległości 5 km od granicy z Ukrainą. Zanim w 1255 r. kronikarz wymienił Hrubieszów po raz pierwszy, ziemia hrubieszowska miała już za sobą rozległe wieki bujnego życia, którego dowodem są liczne wykopaliska w Gródku, Masłomęczu, Strzyżowie, Raciborowicach i Sahryniu.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2005 ¹, Hrubieszów ma obszar 32,79 km², w tym:

użytki rolne: 71,5%
użytki leśne : 0,2%

Miasto stanowi 2,58% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 31 grudnia 2005¹:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	18 885	100	9900	52,4	8985	47,6
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	572,3		300		272,3

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1301,49 zł.

Miasto jest podzielone na następujące dzielnice:

Śródmieście,
Sławęcin (w skład którego wchodzą również Nowe Osiedle i Osiedle Lipice),
Pobereżany (w skład którego wchodzą Michałówka, Teresówka i Antonówka, dawne wsie),
Podgórze (z Osiedlem Krasickiego),
Koszary (z Osiedlem Jagiellońskim).

[edytuj] Historia

Hrubieszów (aż do 1802 r. Rubieszów) to najdalej wysunięte na wschód miasto Polski. Położone jest nad Huczwą, dopływem Bugu, w odległości 5 km od granicy z Ukrainą. Przypuszcza się, że istniał tu, na wyspie oblanej wodami Huczwy, ruski gród obronny należący do Grodów Czerwieńskich. Pierwsza wzmianka o Hrubieszowie pochodzi z 1254, jako osadzie wśród lasów, posiadającej dwór myśliwski. Rolę stanicy myśliwskiej będzie pełnił jeszcze w czasach jagiellońskich, co zostało uwieńczone w jego herbie wyobrażającym jelenią głowę, między rogami której umieszczone są dwa krzyże z napisem wokoło, nadanym przez króla Zygmunta Augusta (w poł. XVI w.). W 1366 wraz z całą Rusią Czerwoną został przyłączony do Polski. Prawa miejskie magdeburskie Hrubieszów uzyskał w roku 1400 z rąk Władysława Jagiełły. Prawdopodobnie w końcu XIV w. wzniesiono drewniany zamek, będący siedzibą starosty. W latach 1411, 1413, 1430 gościł w nim fundator miasta - król Władysław Jagiełło. Duże znaczenie dla miasta miał przywilej wydany przez Kazimierza Jagiellończyka nakazujący zmierzającym z Rusi na Mazowsze, Śląsk i Wielkopolskę wybieranie drogi przez Hrubieszów. Pomyślny rozwój przerwały najazdy Tatarów, którzy w latach 1498 - 1626 wielokrotnie grabili i niszczyli miasto. Zamek został zniszczony w roku 1661. W wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej Hrubieszów znalazł się w zaborze austriackim. W 1800 r. wsie dawnego starostwa kupił Stanisław Staszic, który w 1816 r. na swoich dobrach założył fundację "Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie". Była to pierwsza w Europie organizacja przedspółdzielcza, działająca do 1945 r. W połowie XIX w. był drugim co do wielkości, po Lublinie, miastem guberni lubelskiej. Miasto rozwijało się szybko, w 1909 r. liczyło 15 tys. mieszkańców. Od początku swego istnienia było miastem wielokulturowym, obok Rusinów i Polaków, już od XV w., osiedlili się tutaj Żydzi. W 1915 r. w czasie zaborów Polski do Rosji przymusowo ewakuowano ludność prawosławną. W sierpniu 1920 roku toczyły się tu walki z sowieckim najeźdźcą. W październiku 1920 garnizon w Hrubieszowie został przydzielony do 2 Pułku Strzelców Konnych. W latach II wojny światowej istniało getto żydowskie (10 tys. osób).

[edytuj] Zabytki

I. Kościół rzymskokatolicki pw. św. Stanisława Kostki (Sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej) powstał w 1630 r. W skład zabytkowego zespołu wchodzi:

cerkiew murowana (obecnie kościół) zbudowana w latach 1795-1828
dzwonnica murowana 1868 r.
plebania drewniana, pocz. XX w.

Cerkiew Prawosławna

II. Cerkiew prawosławna pw. Wniebowzięcia NMP.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Cerkiew Wniebowzięcia NMP w Hrubieszowie.

III. Kościół rzymskokatolicki parafii pw. MB Nieustającej Pomocy

Zobacz więcej w osobnym artykule: Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Hrubieszowie.

Ważniejsze wydarzenia z życia nowo powstałej parafii:

Kościół został wybudowany przez władze rosyjskie razem z koszarami w latach 1903-1905. Początkowo był cerkwią prawosławną.
W 1918 r. przemianowano ją na kościół katolicki przeznaczony dla stacjonującego wówczas 2 Pułku Strzelców Konnych.
W 1939 r. w czasie okupacji Niemcy zamienili go na stajnię i magazyny dla broni.
W 1945 r. ponowna zamiana budynku na kościół katolicki.
W 1953 r. kościół został zamknięty przez władze PRL i zamieniony na magazyn dla wojska, lecz nie był remontowany i zaczął niszczeć.
W 1982 r. kościół został odbudowany i ponownie otwarty z inicjatywy ks. Stanisława Chomicza, który został proboszczem nowej parafii.

Dworek Du Chateau

IV. Zespół dworski Du Chateau (ul. 3 maja 11)

dwór (obecnie Muzeum im. St. Staszica) murowany w 1791 r., skrzydło zach. przed 1860 r., wsch. 1941 r.
ogród, pierwsza połowa XIX w.

Dworek Du Chateau to jeden z najciekawszych zabytków Hrubieszowa, nazwany tak od znanej hrubieszowskiej rodziny, wywodzącej się od żołnierza napoleońskiego, do której należał od 1850 r. Centralna część dworu została wzniesiona na miejscu dawnego hrubieszowskiego zamku w roku 1791.

Jest to budowla parterowa, nakryta mansardowym dachem. Z piętrową częścią centralną ozdobioną czterokolumnowym portykiem wgłębnym. Do pierwotnego dworu przylegają zbudowane później (prawe około 1860 r. a lewe w 1941 r.) prostokątne skrzydła.

Po wojnie mieściła się tutaj placówka NKWD. Ostatnią właścicielką dworku była Maria Julia z Mazarakich du Chateau, wdowa po Juliuszu du Chateau (obydwoje spoczywają na hrubieszowskim cmentarzu). Obecnie budynek mieści siedziby Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego oraz Muzeum Regionalnego im. Stanisława Staszica. W tym ostatnim znajdują się ekspozycje poświęcone archeologii, etnografii oraz Towarzystwu Rolniczemu Hrubieszowskiemu. Nieopodal Pałacu stoi budynek z 1920 r., obecnie siedziba Fundacji Kultury i Przyjaźni Polsko-Francuskiej, założona dzięki staraniom Stephane du Chateau.

V. Stary i Nowy cmentarz żydowski w Hrubieszowie

Stary cmentarz żydowski w Hrubieszowie został założony w XVI wieku. Ostatni znany pochówek odbył się w 1941 roku.
Nowy cmentarz żydowski w Hrubieszowie został założony pod koniec XIX wieku. Ostatni znany pochówek odbył się w 1941 roku.

VI. Synagogi w Hrubieszowie

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Zobacz więcej w następujących artykułach:

[edytuj] Kościoły

Kościół Rzymskokatolicki
- Parafia p.w. Św.Stanisława Kostki
- Parafia p.w. Ducha Świętego
Kościół Ewangelicznych Chrześcijan
- Zbór w Hrubieszowie
Kościół Boży w Chrystusie
- Centrum Chrześcijaństwa "Rebeka"

[edytuj] Gospodarka

Liczący ponad 18 tys. mieszkańców Hrubieszów jest jednym z ważniejszych ośrodków terenów nadgranicznych Lubelszczyzny. Stolica powiatu składającego się z 8 gmin spełnia funkcje lokalne i regionalne, w tym administracyjno-usługowe, gospodarcze, kulturalno-edukacyjne i ośrodka współpracy transgranicznej. Właśnie ta ostatnia funkcja ma potencjalne szanse wpływać na sytuację gospodarczą Hrubieszowa.

W czasach PRL miasto było zapleczem rolniczego regionu dysponującego najlepszym w Polsce kompleksem gleb pszenno-buraczanych (słynne hrubieszowskie czarnoziemy). Funkcjonowały tu zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego, w tym jedyna w kraju fabryka lnu "Hakon".

Zmiana ustroju polityczno-gospodarczego postawiła w niekorzystnej sytuacji rolnictwo, a w szczególności oparte o PGR-y rolnictwo hrubieszowskie. Odbiło się to na kondycji zakładów funkcjonujących w mieście, które po kolei ogłaszały upadłość. Mimo że w tym samym czasie powstawały niczym grzyby po deszczu firmy prywatne (w mieście zarejestrowanych jest blisko 1800 podmiotów gospodarczych) nie zdołały one wypełnić luki gospodarczej, zwłaszcza w kontekście bezrobocia i obsługi rolnictwa.

W wyniku kryzysu gospodarczego ZSRR, Hrubieszów, będący po otwarciu przejścia granicznego w pobliskim Zosinie, "małą bramą Europy na Wschód", przestał praktycznie korzystać z profitu nadgranicznego położenia.

W tej sytuacji jedyną nadzieją stało się wejście Polski do Unii Europejskiej i przeniesienie zewnętrznej granicy Unii na Bug. Obsługa ruchu granicznego z państw b. WNP do Unii Europejskiej przyniesie za sobą nowe miejsca pracy oraz szanse na wykorzystanie potencjału Hrubieszowa - przejść granicznych, węzła kolejowego, Linii Hutniczej Szerokotorowej, wolnych terenów inwestycyjnych i dobrego klimatu dla zewnętrznych inwestorów w samorządzie miejskim. Duże nadzieje można łączyć z przedłużeniem LHS do Bogumina w Czechach i uruchomienia na niej przewozów kontenerowych.

Hrubieszów ma wszelkie szanse^{[potrzebne źródło]}, by stać się już w niedalekiej przyszłości centrum usługowo-administracyjnym o znaczeniu regionalnym polskich kontaktów z rynkiem Ukrainy.

[edytuj] Honorowi obywatele Hrubieszowa

[edytuj] Znani ludzie pochodzący z Hrubieszowa

Ta sekcja wymaga określenia jasnych kryteriów wyboru. Kryteria powinny być poparte źródłami, nie mogą naruszać zasady neutralnego punktu widzenia, należy też unikać próżnych wyrażeń takich jak "znani", "najlepsi" itd. Kryteria możesz omówić w dyskusji artykułu.
Zobacz też: Zasady tworzenia list.

[edytuj] Sport w Hrubieszowie

W Hrubieszowie sport nie ma dużych tradycji, ale istnieje w nim kilka klubów, głównie są to zespoły młodzieżowe i amatorskie, jak np.:

MKS Unia Hrubieszów - piłka nożna (grający obecnie w Klasie okręgowej), lekkoatletyka, podnoszenie ciężarów, piłka ręczna
UKS Grześ Hrubieszów - unihokej

[edytuj] Wojsko

2. Hrubieszowski Pułk Rozpoznawczy im. mjr. Henryka Dobrzańskiego "Hubala" (Hubal służył w Hrubieszowie w latach 1934-1936), został powołany decyzją szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia 25 maja 1994 roku. Powstał na bazie 8. Ośrodka Materiałowego w Hrubieszowie. Jednostka obecnie podlega Dowództwu Wojsk Lądowych. Pułk składa się z 5 kompanii bojowych: cztery to kompanie rozpoznawcze, jedna z BWR-ami (8 szt.) i BRDM-ami, dwie z BRDM-ami i wozami dowodzenia R-5, czwarta kompania - kompania specjalna wyposażona jest w samochody osobowo-terenowe. Piąta kompania to pododdział radioelektroniczny, przeznaczony do prowadzenia namierzania i zakłóceń radiowych oraz rozpoznania radioelektronicznego. Oprócz tych pięciu kompanii w skład pułku wchodzi również pluton rozpoznania skażeń, a z pododdziałów logistycznych: kompania remontowa, zaopatrzenia i medyczna. 8 czerwca 1996 r. otrzymał sztandar ufundowany przez społeczeństwo ziemi hrubieszowskiej.

[edytuj] Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Hrubieszowskiej

Zasugerowano, aby ta sekcja została przeniesiona do nowego artykułu nazwanego Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Hrubieszowskiej. (dyskusja)

Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Hrubieszowskiej został założony w 1987 roku. Skupia dzieci i młodzież hrubieszowskich szkół, którym drogi jest folklor i kultura rodzima. Początkowo miał to być jedynie zespół dziecięcy. Jednak z roku na rok mali tancerze przeistoczyli się w dorodną młodzież, rozkochaną w pięknie^{[styl do poprawy]} polskiego folkloru i pragnącą kontynuować swoją wielką przygodę z tańcem. Dlatego aktualnie prowadzona jest praca w czterech grupach wiekowych z tancerzami w wieku od 6 do 20 lat, co stanowi ponad 100 osób. W okresie 18-letniej działalności zespół uzyskał szereg nagród i wyróżnień na przeglądach i festiwalach w kraju i za granicą. Już po dwóch latach wspólnej pracy Zespół zajął 1. miejsce na Wojewódzkim Przeglądzie Zespołów Dziecięcych w Tomaszowie Lub. Wśród osiągnięć w ostatnim okresie należy wymienić tytuł Laureata Międzywojewódzkiego Przeglądu Dziecięcych Zespołów Tańca Ludowego - Przemyśl 2000, oraz zajęcie 1. miejsca. Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Hrubieszowskiej posiada weryfikację Międzynarodowej Federacji Tańca C.I.O.F.F., które umożliwiają reprezentowanie Polski na festiwalach folklorystycznych na całym świecie. Swój dorobek artystyczny zespół prezentował w Grecji, Macedonii, Serbii, Chorwacji, Danii, Hiszpanii, Ukrainie, w Niemczech, Turcji, Czechach, Słowacji, Sardynii, Włoszech, Litwie, Białorusi, Portugalii i Francji. Niewątpliwie największym wydarzeniem w życiu zespołu jest fakt, iż w grudniu 2000 roku zatańczył dla Ojca Świętego w Watykanie. Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Hrubieszowskiej jest piękną wizytówką miasta i powiatu, która to z każdym rokiem nabiera wciąż pełniejszych barw.