John Churchill, 1. książę Marlborough

Z Wikipedii

John Churchill książę Marlborough, ang. John Churchill, 1st Duke of Marlborough (ur. 26 maja 1650, zm 16 czerwca 1722) – jeden z najwybitniejszych dowódców w historii świata, wódz naczelny wojsk brytyjskich. Praprzodek Winstona Churchilla.

Do armii wstąpił już w 1667 roku. Uczestniczył w wojnie francusko-holenderskiej 1672-78. W latach 1674-1675 służył w wojsku francuskim pod rozkazami Turenne'a.

W 1685 został generałem i zdławił rebelię pretendenta do tronu angielskiego księcia Monmoutha. W 1688 poparł księcia Wilhelma III Orańskiego i stał się jednym z jego najbliższych współpracowników. W 1690 dowodził ekspedycją wojskową do Irlandii. W 1701 był jednym z architektów powstającej koalicji antyfrancuskiej. W czasie wojny o sukcesję hiszpańską był od 1702 wodzem naczelnym (generalissimus) armii angielsko-holenderskiej. Manewrem na tyły francuskiej armii Ludwika Boufflersa, zmusił ją do wycofania się z obszaru Niderlandów.

Odniósł wiele zwycięstw nad Francuzami w Bawarii i Niderlandach m. in. wraz z Eugeniuszem Sabaudzkim w bitwie pod Blenheim i bitwie pod Donauwörth w 1704. Dla upamiętnienia zwycięstwa spod Blenheim nazwał swój dom w Woodstock – Blenheim Palace.

W 1705 przełamał linię fortyfikacyjną Brabantu, a w 1706 pobił Francuzów pod Ramillies. W latach 1706-1708 prowadził wojnę oblężniczą, w wyniku której opanował obszar całej dzisiejszej Belgii. W 1708 wspólnie z Eugeniuszem Sabaudzkim wygrał w 1708 pod Oudenaarde i w 1709 pod Malplaquet. W 1711 przełamał linię francuskich fortyfikacji, zwanych Nec Plus Ultra (czyli Nie dalej). W tym samym roku na skutek intryg dworskich pozbawiono go naczelnego dowództwa, a także wpływów politycznych.

Choć uważany jest za wybitnego przedstawiciela wojny manewrowej, zawsze dążył do zniszczenia głównych sił nieprzyjaciela. W czasie bitwy stosował taktykę linearną, potrafił jednak wykorzystać bierność przeciwnika lub przeszkody naturalne leżące przed frontem jego sił, by dokonać przegrupowania dla uzyskania przewagi liczebnej w decydującym punkcie.

Jego żona Sarah Jennings cieszyła się przyjaźnią królowej Anny, która polegała na niej przy podejmowaniu większości ważnych decyzji. To właśnie wpływy żony dały księciu Marlborough swobodę działania zarówno w sprawach polityki wewnętrznej (utrzymywanie nastrojów prowojennych w parlamencie) i zagranicznej (działania wojenne w Niemczech, Niderlandach i Francji).

Jego bliskim współpracownikiem był Sidney Godolphin.

[edytuj] Zobacz też

• portal:XVIII wiek
• Wielka Brytania w XVIII wieku

[edytuj] Literatura

• Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2

Poprzednik James Scott, 1. książę Monmouth

Naczelny dowódca brytyjskich sił zbrojnych 1690-1691

Następca Meinhardt Schomberg