Lwowska szkoła matematyczna
Z Wikipedii
Lwowska szkoła matematyczna to grupa polskich matematyków pod przewodnictwem Stefana Banacha i Hugona Steinhausa, zamieszkałych we Lwowie i pracujących na wyższych uczelniach Lwowa w okresie przed II wojną światową.
W odróżnieniu od warszawskiej szkoły matematycznej (wydającej czasopismo Fundamenta Mathematicae, zajmującej się głównie teorią mnogości, topologią i ich zastosowaniami), z która są wspólnie zaliczane do polskiej szkoły matematycznej, szkoła lwowska zajmowała się bardzo nowoczesną dziedziną matematyki, powstałą i rozwijaną w XX wieku, analizą funkcjonalną.
Spis treści |
[edytuj] Studia Mathematica
W 1929 r. grupa ta założyła we Lwowie czasopismo Studia Mathematica, poświęcone jednej tylko gałęzi matematyki - analizie funkcjonalnej. Wydawane ono było jedynie w językach powszechnie używanych w kontaktach międzynarodowych (francuski, niemiecki, angielski). W krótkim czasie stało się nie tylko organem lwowskiej szkoły matematycznej, ale też jednym z najpoważniejszych w skali światowej czasopism w dziedzinie analizy funkcjonalnej.
[edytuj] Kawiarnia Szkocka
W czasie licznych spotkań w Kawiarni Szkockiej - ulubionym miejscu dyskusji matematyków lwowskich - powstała ogromna liczba nowych problematów. W pewnym momencie zaczęto wpisywać je, zamiast na marmurowym blacie kawiarnianego stolika, do specjalnego zeszytu, przechowywanego stale w kawiarni. Tak powstała legendarna Księga Szkocka o dużej wartości naukowej. Niektóre problematy z tej księgi znalazły rozwiązanie wiele lat po ich zapisaniu. Księga ta została uratowana z pożogi wojennej przez żonę Stefana Banacha, Łucję Banachową, a w 1972 r. ofiarowana Międzynarodowemu Centrum Matematycznemu im. Stefana Banacha.
[edytuj] Okres okupacji
W czasie wojny grupa ta uległa rozproszeniu w wyniku:
- tragicznej śmierci wielu jej członków (Stefan Kaczmarz został zamordowany w Katyniu, Władysław Hepter umarł w sowieckim łagrze, Antoni Łomnicki, Włodzimierz Stożek i Stanisław Ruziewicz zostali rozstrzelani na Wzgórzach Wuleckich, Juliusz Paweł Schauder i Herman Auerbach zostali zastrzeleni przez hitlerowców w getcie lwowskim, Stanisław Saks został zamordowany przez hitlerowców w Warszawie), Marian Mojżesz Jacob i Menachem Wojdysławski zaginęli w 1942, Meier Eidelheit został zamordowany przez Niemców w 1943.
- konieczności ukrywania się z powodu żydowskiego pochodzenia (Hugo Steinhaus)
- zakazu prowadzenia działalności naukowej podczas hitlerowskiej okupacji Lwowa (1941–1944).
Część z nich (Stefan Banach, Władysław Orlicz, Jerzy Albrycht, Feliks Barański, Bronisław Knaster) ratowała swoje życie karmiąc wszy w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym prof. Rudolfa Weigla.
[edytuj] Okres powojenny
Po wojnie członkowie tej grupy zasilili inne ośrodki naukowe: Hugo Steinhaus przeniósł się do Wrocławia, Stanisław Mazur do Warszawy, Stefan Banach zaś z powodu ciężkiej choroby już nie zdążył przenieść się do Krakowa na przygotowaną dla niego katedrę na Uniwersytecie Jagiellońskim i zmarł we Lwowie w sierpniu 1945.
[edytuj] Czołowi przedstawiciele
(lista w porządku alfabetycznym)
- Herman Auerbach
- Stefan Banach
- Zygmunt Wilhelm Birnbaum
- Leon Chwistek
- Meier Eidelheit
- Władysław Hepter
- Marek Kac
- Stefan Kaczmarz
- Antoni Łomnicki
- Stanisław Mazur
- Władysław Nikliborc
- Władysław Orlicz
- Józef Pepis
- Stanisław Ruziewicz
- Stanisław Saks
- Juliusz Paweł Schauder
- Hugo Steinhaus
- Włodzimierz Stożek
- Stanisław Ulam
[edytuj] Bibliografia
- Roman Duda - Lwowska Szkoła Matematyczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007, ISBN 978-83-229-2868-4
- Kazimierz Kuratowski - Pół wieku matematyki polskiej 1920-1970, Książka i Wiedza 1973
