1945

Z Wikipedii

rok 1945 / MCMXLV XIX wiek · XX wiek · XXI wiek
1943 « 1944 « 1945 » 1946 » 1947

Spis treści

1 II wojna światowa
2 Pozostałe wydarzenia w Polsce
3 Pozostałe wydarzenia na świecie
4 Urodzili się
5 Zmarli
6 Zdarzenia astronomiczne
7 Nagrody Nobla
8 Zobacz też
9 Święta ruchome

[edytuj] II wojna światowa

Wojna w Azji i na Pacyfiku
- 4-11 lutego - w Jałcie odbyła się konferencja szefów mocarstw prowadzących wojnę z Niemcami.
- 6 sierpnia - Amerykanie z samolotu Enola Gay zrzucili bombę atomową na Hiroszimę.
- 9 sierpnia - o godz. 11:02 amerykański pilot Charles Sweeney sterujący superfortecą B-29 Bock's Car zrzucił na Nagasaki drugą bombę atomową, która zabiła 75 tys. ludzi oraz zniszczyła blisko połowę miasta.
- 2 września - Japonia podpisała akt bezwarunkowej kapitulacji. Wydarzenie to uważa się za oficjalny koniec II wojny światowej.

Wojna w Europie
- 11 lutego - wojska radzieckie zdobyły Budapeszt.
- 6-22 marca - operacja "Fruhlingserwachen" - ostatnia niemiecka ofensywa na dużą skalę podjęta podczas II WŚ siłami min. 1 SS PzDiV "Leibstandarte Adolf Hitler" - "LSAH" ( "Leibstandarte SS Adolf Hitler "LSSAH" różnie stosowana nazwa i skrót - pierwsza bardziej popularna i bardziej wiarygodna )2 SS PzDiv "Das Reich" 3 SS PzDiv "Totenkopf" 5 SS PzDiv "Wiking" 9 SS PzDiv "Hohenstauffen" 10 SS PzDiv "Frundsberg" i 12 SS PzDiv "Hitlerjugend".
- 30 kwietnia - Adolf Hitler popełnił samobójstwo.
- 3 maja - samoloty RAF omyłkowo zatopiły statki: SS Cap Arcona, Thielbek i Athen, na pokładzie których znajdowało się 7700 Żydów.
- 8 maja - w Reims generał Alfred Jodl i admirał Hans-Georg von Friedeburg podpisali kapitulację armii niemieckiej na froncie zachodnim.
- 9 maja - w Berlinie feldmarszałek Wilhelm Keitel podpisał kapitulację III Rzeszy na wszystkich pozostałych frontach w Europie.

Wojna w Polsce
- 11 stycznia - NKWD i polska służba bezpieczeństwa w ciągu 3 miesięcy aresztowały 13.142 osoby.
- 13 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Pińczowa.
- 14 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Jędrzejowa.
- 15 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Kielc, Makowa Mazowieckiego, Grójca, Kozienic, Opatowa.
- 16 stycznia
  - przestał istnieć obóz w Płaszowie. Ostatnich więźniów wywieziono do KL Auschwitz.
  - wkroczenie Armii Czerwonej do Radomska, Pułtuska, Żyrardowa, Radomia, Końskich, Ostrowca Świętokrzyskiego, Opatowa, Iłży, Częstochowy, Włoszczowy, Miechowa, Jasła.
- 17 stycznia
  - wkroczenie do Warszawy I Armii WP.
  - wkroczenie Armii Czerwonej do Ciechanowa, Sochaczewa, Pruszkowa, Skierniewic, Radomska, Opoczna, Starachowic, Gorlic, Łowicza.
- 18 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Piotrkowa Trybunalskiego.
- 19 stycznia
  - wojska sowieckie, Pierwszego Frontu Ukraińskiego marszałka Iwana Koniewa, wkraczają do Krakowa.
  - wkroczenie Armii Czerwonej do Tarnowa, Łodzi, Wielunia, Kutna, Kłodawy.
  - komendant główny gen. Leopold Okulicki ps. "Niedźwiadek" wydał rozkaz o rozwiązaniu AK.
- 20 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Koła.
- 21 stycznia - Armia Czerwona wkracza do opuszczonego przez wojska niemieckie Olsztyna.
- 23 stycznia
  - wkroczenie Armii Czerwonej do Sieradza, Konina, Kalisza, Ostrowia Wielkopolskiego, Krotoszyna, Sztumu.
  - wyzwolenie KL Fünfteichen w Miłoszycach - filii obozu koncentracyjnego Gross Rosen.
- 24 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Opola.
- 25 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Bydgoszczy.
- 27 stycznia
  - wyzwolenie Auschwitz-Birkenau.
  - wkroczenie Armii Czerwonej do Kętrzyna, Trzcianki, Sępólna Krajeńskiego, Gostynia, Sosnowca, Dąbrowy Górniczej, Bytomia, Będzina, Wadowic.
- 28 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Katowic, Chorzowa, Międzychodu.
- 29 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Nowego Targu.
- 31 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Lidzbarku Warmińskiego, Złotowa, Gorzowa Wielkopolskiego, Międzyrzecza, Świebodzina, Leszna.
- 1 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Torunia, Myśliborza, Wschowy.
- 4 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Bartoszyc, Chojnej.
- 6 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Oławy, Brzegu.
- 10 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Mirosławca, Elbląga.
- 11 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Wałcza, Legnicy, Lubina, Ścinawy, Środy Śląskiej.
- 12 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Pszczyny, Świecia, Bielsko-Białej, Bolesławca.
- 13 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Szprotawy, Złotoryi.
- 14 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Zielonej Góry, Chojnic, Piły, Nowej Soli.
- 15 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Tucholi.
- 18 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Żagania.
- 23 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Poznania.
- 28 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Szczecinka.
- 3 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Świdwina.
- 4 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Koszalina.
- 5 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Staragrdu Szczecińskiego.
- 12 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Kartuz.
- 26 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Wodzisławia Śląskiego.
- 27-28 marca - NKWD podstępnie aresztowała 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego i wywiozła ich do moskiewskiego więzienia "Łubianka".
- 30 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Gdańska.
- 19 kwietnia - naczelny wódz gen. Władysław Anders utworzył Delegaturę Sił Zbrojnych (DSZ) na Kraj (szef Delegatury: płk Jan Rzepecki).
- 26 kwietnia - wkroczenie Armii Czerwonej do Szczecina.
- 3 maja - Michał Żymierski awansowany do stopnia Marszałek Polski (w 1927 jako generał RP zdegradowany do stopnia szeregowca).
- 6 maja
  - kapitulacja Wrocławia (Festung Breslau).
  - oddziały NZW Okręgu Rzeszowskiego (dowódca: Franciszek Przysiężniak) wygrały bitwę z odziałami Armii Czerwonej (Kuryłówka na Lubelszczyźnie).
- 8 maja - Niemcy podpisały akt bezwarunkowej kapitulacji.

[edytuj] Pozostałe wydarzenia w Polsce

1 stycznia - utworzenie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
14 stycznia - inauguracja pierwszego roku akademickiego na Uniwersytecie Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie.
17 stycznia - ostatnie posiedzenie rządu Generalnego Gubernatorstwa.
18 stycznia - rozwiązanie Szarych Szeregów, ZHP wychodzi z podziemi.
19 stycznia - rozwiązanie AK przez jej ostatniego dowódcę gen. Leopolda Okulickiego pseud. "Niedźwiadek".
29 stycznia - wznawia regularne nadawanie programu Krakowska Rozgłośnia Polskiego Radia.
1 lutego - przeniesienie siedziby władz prosowieckich do Warszawy.
15 marca
- uroczysta inauguracja roku akademickiego na Uniwersytecie Jagiellońskim.
- otwarcie radiostacji w Warszawie.
24 marca - w Krakowie ukazał się pierwszy numer czasopisma katolickiego "Tygodnik Powszechny".
28 marca - aresztowanie w Pruszkowie przywódców polskiego podziemia, przewiezionych do Moskwy (proces szesnastu).
1 kwietnia - Stalowa Wola uzyskała prawa miejskie.
8 kwietnia - podniesienie na Oksywiu bandery na ORP Korsarz, pierwszej jednostce MW w Ludowym Wojsku Polskim.
21 kwietnia - Edward Osóbka-Morawski i Stalin podpisali układ o przyjaźni polsko-radzieckiej.
20-21 maja - oddział AK uwolnił 1.400 więźniów z obozu dla AK-owców w Rembertowie.
24 maja - zgrupowanie "Orlika" (mjr Marian Bernaciak stoczyła zwycięską bitwę z oddziałami Armii Czerwonej (Las Stocki pod Puławami).
21 czerwca -
26 czerwca - rozwiązanie instytucji Polskiego Państwa Podziemnego, na konspiracyjnym posiedzeniu w Krakowie, Rady Jedności Narodowej.
28 czerwca - ostatnim Delegatem Rządu na Kraj zostaje poeta Jerzy Braun.
1 lipca - Rada Jedności Narodowej wydaje Odezwę do Narodu Polskiego i Narodów Zjednoczonych oraz Testament Polski Walczącej i rozwiązuje się (Kraków).
5 lipca - Wielka Brytania i USA cofnęły swe uznanie dla rządu RP na uchodźstwie.
6 lipca - z emigracji powraca Karol Popiel, stanął na czele Stronnictwa Pracy.
10-25 lipca - w obławie (okolice Augustowa) wojska NKWD aresztowały ok. 2.000 osób (600 osób zamordowano, miejsce pochówku nieznane).
22 lipca - Krajowa Rada Narodowa ustanawia dzień 22 lipca narodowym Świętem Odrodzenia Polski.
27 lipca - do Polski powrócił prymas August Hlond. Od września 1939 roku przebywał w Rzymie, potem przeniósł się do Francji, gdzie w 1942 roku został aresztowany przez Niemców.
2 sierpnia - władze Polski ogłosiło amnestię, ujawniło się 45 tys. członków podziemia (z powodu represji część z nich wróciła do konspiracji).
12-15 sierpnia - w Krakowie, odprawa kierownictwa Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, przygotowania do powołania organizacji Wolność i Niezawisłość.
22 sierpnia - powstało Polskie Stronnictwo Ludowe ze Stanisławem Mikołajczykiem na czele.
23 sierpnia - Stronnictwo Ludowe podjęło próbę legalnego działania ogłaszając memoriał do władz komunistycznych.
2 września - powstanie konspiracyjnej organizacji Wolność i Niezawisłość pod kierownictwem Jana Rzepeckiego w Warszawie (stała sie ona największą konspiracyjną organizacją niepodległościową w latach 1945-1947).
12 września - konkordat ze Stolicą Apostolską został przez władze komunistyczne uznany za nieważny, z powodu zmiany granic diecezji na początku II wojny światowej, co zinterpretowano jako złamanie jego postanowień przez stronę kościelną.
14 września - represje służby bezpieczeństwa zakończyły próbę utworzenia niezależnej Polskiej Partii Socjal-Demokratycznej przez Zygmunta Żuławskiego.
5 października - utworzono Enklawę Policką.
16 października - TRJN podpisuje Kartę Narodów Zjednoczonych.
31 października - Stanisław Mikołajczyk został prezesem Polskiego Stronnictwa Ludowego.
4 listopada - ukazał się pierwszy numer Gazet Ludowej, pisma PSL (jedyna opozycyjna gazeta w Polsce).
6 listopada - pogrzeb Wincentego Witosa przerodził się w 100-tysięczną manifestację przeciwko PPR.
8 listopada - powstaje pierwsza po II wojnie światowej fabryka odbiorników radiowych, pod nazwą "Państwowa Fabryka Odbiorników Radiowych", która w krótkim czasie zmienia swą nazwę na Diora.
10 listopada - utworzono Centralny Urząd Planowania.
11 listopada - pogrzeb zamordowanego przez UB sekretarza Naczelnego Komitetu Wykonawczego PSL - Bolesława Ściborka zgromadził 25 tys. osób.
13 listopada - po raz pierwszy Oborniki Śląskie uzyskują prawa miejskie.
6-13 grudnia - I Zjazd Polskiej Partii Robotniczej. Sekretarzem generalnym został Władysław Gomułka.
17 grudnia - Prezydium Krajowej Rady Narodowej zniosło stan wojenny wprowadzony 1 września 1939 r. przez prezydenta Ignacego Mościckiego.
grudzień - komunistyczna PPR liczyła ok. 200 tys. członków, PSL skupiała natomiast ponad 500 tys. członków, antykomunistyczne podziemie oceniano na 80 tys. osób.

[edytuj] Pozostałe wydarzenia na świecie

13 lutego - Peru wypowiedziało Niemcom wojnę
27 marca - Argentyna jako ostatni kraj wypowiedziała Niemcom wojnę
kwiecień - powstała w USA Organizacja Narodów Zjednoczonych
12 kwietnia - z powodu krwotoku mózgowego zmarł w czasie pełnienia czwartej kadencji prezydent USA, Franklin Delano Roosevelt, jego następcą został wiceprezydent Harry S. Truman.
21 czerwca - Zapadł wyrok sądu moskiewskiego w tzw. procesie szesnastu. Przed sądem radzieckim stanęli przywódcy państwa i narodu polskiego aresztowani przez NKWD w marcu 1945.
26 czerwca - W San Francisco została podpisana Karta Narodów Zjednoczonych.
16 lipca - Na pustyni Alamogordo w stanie Nowy Meksyk w celach doświadczalnych zdetonowano pierwszą bombę atomową.
17 lipca - 2 sierpnia - W Poczdamie odbyła się konferencja wielkich mocarstw.
23 lipca - We Francji rozpoczął się proces marszałka Philippe'a Petaina, głowy państwa z lat okupacji.
26 lipca - Premierem Wielkiej Brytanii został szef zwycięskich laburzystów (Partia Pracy) Clement Attlee. Winston Churchill (Partia Konserwatywna) poniósł klęskę wyborczą.
14 sierpnia - Francuski sąd skazał marszałka Philippe'a Petaina na karę śmierci. Wyroku nie wykonano, zamieniając go na dożywocie.
17 sierpnia - powstanie rządu tymczasowego w Wietnamie z premierem Ho Chi Minhem.
2 września - proklamowanie Demokratycznej Republiki Wietnamu.
16 listopada - utworzenie UNESCO
9 sierpnia - zrzucenie bomby atomowej na Nagasaki