Maria Gaetana Agnesi
Z Wikipedii
| Maria Gaetana Agnesi | |
 |
|
| Urodzony | 16 maja 1718 Włochy |
| Zmarł | 9 stycznia 1799 Włochy |
Maria Gaetana Agnesi (ur. 16 maja 1718, zm. 9 stycznia, 1799), włoska lingwistka, matematyk i filozof. Autorka pierwszej książki poświęconej rachunkowi różniczkowemu i całkowemu. Była członkiem honorowym fakultetu na uniwersytecie w Bolonii.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] "Cudowne dziecko"
Była córką zamożnego profesora matematyki Pietro Agnesiego. Już jako dziecko miała nadzwyczajne zdolności do nauki: w wieku 5 lat biegle mówiła w języku francuskim. W wieku 9 lat napisała w języku łacińskim godzinną przemowę, którą sama wygłosiła na zebraniu akademickim. Tematem tej mowy była obrona praw kobiet do zdobywania edukacji. Jako 13-latka nauczyła się wielu języków, m.in. greckiego, hebrajskiego, hiszpańskiego i niemieckiego, dzięki czemu zyskała miano "chodzącej poliglotki". Była nawet nauczycielką swoich młodszych braci. Gdy miała 15 lat jej ojciec zaczął zapraszać do domu wybitnych uczonych, przed którymi odczytywała, a następnie broniła tez dotyczących najbardziej zawiłych kwestii filozoficznych. Te zebrania zostały opisane w dziele Charlesa de Brosses Lettres sur l'Italie (Listy o Włoszech) i w książce jej ojca Propositiones Philosophicae (Tezy Filozoficzne) z 1738.
[edytuj] Życie dla nauki i wiary
Będąc z natury nieśmiała, w wieku około 20 lat zaprzestała uczestnictwa w tych zebraniach, a nawet miała zamiar wstąpienia do klasztoru. Chociaż w tamtym czasie nie zrealizowała tego zamiaru, to żyła w prawie klasztornym odosobnieniu, nie widując prawie nikogo i poświęcając się wyłącznie studiom matematycznym. Gdy w 1750 zachorował jej ojciec, papież Benedykt XIV przekazał jej katedrę matematyki i filozofii naturalnej na uniwersytecie w Bolonii. Była drugą kobietą-wykładowcą na tym uniwersytecie (pierwszą była wybitna fizyk Laura Bassi).
Po śmierci ojca w 1752 zrealizowała swoje marzenie o poświęceniu się studiom teologicznym ( w szczególności Ojców Kościoła) i podjęła się opieki nad chorymi, biednymi i bezdomnymi. W 1762 opracowała przegląd prac naukowych Josepha Louisa Lagrange'a. Przez kilka lat kierowała przytułkiem dla ubogich "Trivulzio" w Mediolanie, a następnie wstąpiła do zakonu szarytek, w którym zmarła.
[edytuj] Osiągnięcia naukowe
Najcenniejszym dziełem tej uczonej jest: Instituzioni analitiche ad uso della gioventu italiana (Zasady analizy [matematycznej] dla młodzieży włoskiej) z 1748, uważanym za najwybitniejsze osiągnięcie w tej dziedzinie, porównywalne do dzieł Leonarda Eulera. W pierwszym tomie zajmuje się analizą elementów skończonych, a w drugim tomie - analizą elementów nieskończonych. Na język francuski przetłumaczył tom drugi i wydał w Paryżu P. T. d'Antelmy w 1775; angielskie tłumaczenie całości przez Johna Colsona ukazało się w 1801.
Kolejne wybitne dzieło - komentarz pt. Traité analytique des séctions coniques of the marquis de l'Hôpital (Traktat analityczny o sekcjach konicznych markiza de l'Hôpital) nigdy nie zostało opublikowane.
W 1748 badała krzywą ("versiera"), nazwaną od jej nazwiska lok Agnesi: przykład równania dotyczącego tej krzywej:
gdzie a jest stałą niezerową. Równanie
jest najprostsze.
Ta krzywa była wcześniej badana przez Pierre de Fermata w 1703.
[edytuj] Bibliografia
- Larson, Ron; Hostetler, Robert P.; i Edwards, Bruce H. (2003). Calculus of a Single Variable: Early Transcendental Functions (wydanie 3). Houghton Mifflin Company.
