Pałac Rad
Z Wikipedii
Pałac Rad (ros.: Дворец советов, Dworiec Sowietow) projekt centrum administracyjnego i sali kongresowej w Moskwie w pobliżu Kremla, na miejscu zburzonej Cerkwi Chrystusa Zbawiciela.
Konkurs architektoniczny (lata 1931-1933) zwyciężył neoklasyczny projekt Borysa Iofana, później zmieniony przez Iofana, Władymira Szczuko i Władymira Gelfreicha w drapacz chmur. Gdyby budynek powstał, stałby się najwyższą, w swoim czasie, budowlą na świecie (415m).
Budowa ruszyła w 1937 roku, jednak została przerwana niemiecką inwazją w 1941 roku. W latach 1941-1942 stalowa konstrukcja budynku została zdemontowana i wykorzystana do budowy fortyfikacji i mostów. Budowa nigdy nie została wznowiona. W 1958 roku fundamenty Pałacu zostały zamienione w największy na świecie, otwarty basen. Cerkiew została odbudowana w latach 1995-2000.
Spis treści |
[edytuj] Historia konceptu
Związek Radziecki został utworzony w grudniu 1922 roku na pierwszym Zjeździe Rad ZSRR. Na tymże kongresie Siergiej Kirow zaproponował w swej mowie budowę pałacu "na miejscu pałaców należących do bankierów, kułaków i carów". Kirow stwierdził, że istniejąca aula wkrótce będzie zbyt mała, by pomieścić delegatów z nowych republik Związku. Pałac miał być "kolejnym krokiem dla uświadomienia ciągle uśpionemu europejskiemu proletariatowi, że przychodzimy na dobre i na zawsze, i że idee komunizmu są tak głęboko zakorzenione jak studnie wydrążone przez bakijskich naftowców".[1]
Śmierć Lenina w 1924 roku oraz konstrukcja tymczasowego Mauzoleum Lenina zainicjowały narodową kampanię na rzecz budowy pomników Lenina w całym Związku Radzieckim. Wiktor Balichin, doktorant na Wyższej Szkole Artystyczno-Technicznej, zaproponował umieszczenie pomnika Lenina na szczycie budynku Komitetu Centralnego. Budynek miał powstać w miejscu wyburzonej Cerkwi Chrystusa Zbawiciela. "Światło lamp łukowych zaleje wsie, miasteczka, parki i skwery, wzywając wszystkich do oddawania czci Leninowi nawet w nocy"[2]. Koncepcja Balichina, zapomniana przez moment, powróciła w projekcie Borisa Iofana.
[edytuj] Wyburzenie Cerkwi Chrystusa zbawiciela
Sześć lat później, lutego 1931 roku, rząd ogłosił pierwszy konkurs architektoniczny, na zaprojektowanie Pałacu. Konkurs zakończył się w maju 1931 roku, nie wyłaniając zwycięzcy.
2 Czerwca narada przywódców partii postanowiła, że Pałac stanie w miejscu Cerkwi Chrystusa Zbawiciela. Decyzja ta została formalnie potwierdzona 16 Lipca przez Radę Najwyższą ZSRR. 18 lipca (w dniu ogłoszenia przez gazetę Izwiestija drugiego konkursu), rząd zlecił sporządzenie remanentu w Cerkwi.
Wyburzanie rozpoczęto 18 Sierpnia. Cerkiew została ostatecznie zniszczona 5 grudnia, w wyniku dwóch eksplozji. Wywożenie gruzów zajęło ponad rok.
[edytuj] Pałac w literaturze i kulturze
Ryszard Kapuściński opisał wyburzenie cerkwi i plany budowy pałacu w jednym z rozdziałów książki "Imperium".
Przypisy
- ↑ Transkrypcja przemówienia Kirova, 30 grudnia 1922 (Moskiewskie Muzeum Architektury, www.muar.ru)
- ↑ Russian: Cytat z artykułu Balichina, www.artchronica.ru, maj 2002