Porfirio Díaz

José de la Cruz Porfirio Díaz Mori (ur. 15 września 1830, zm. 2 lipca 1915), prezydent Meksyku, dyktator, rządził Meksykiem od 1876 do 1911 (z wyjątkiem czteroletniego okresu).

Porfirio Díaz urodził się w Oaxace. Był Metysem, przodkowie pochodzili z plemienia Mixteków. Jego ojciec José de la Cruz Díaz umarł, gdy Porfirio miał 3 lata. W 1843 r. wstąpił do seminarium lecz wkrótce opuścił je i dołączył do lokalnej milicji podczas wojny z USA. Pod kierunkiem Benito Juáreza studiował prawo, które ukończył w 1853. Diaz wkrótce stał się miejscowym opozycjonistą i członkiem liberałów, którzy walczą z dyktaturą Santa Anny.

Jednak prawdziwy przełom w karierze Diaza nadszedł w czasie bitwy pod Pueblą w 1862 r. z wojskami francuskimi, gdzie wsławił się jako dowódca kawalerii. Potem nastąpił długi okres, w czasie którego Diaz usunął się w cień, aż do roku 1876, gdy obalił rząd prezydenta Sebastiána Lerdo de Tejady. Początkowo wystąpił z żądaniem reformy, której podstawowym hasłem jest zakaz reelekcji ("No Re-election") na stanowisko prezydenta. Po mianowaniu go na najwyższe stanowisko w państwie w listopadzie 1876, sprawował jedną kadencję, po czym ustąpił na rzecz Manuela Gonzáleza. Okres ten charakteryzował się wszechobecną korupcją i niekompetencją urzędników. Diaz wykorzystał to i wygrał następne wybory prezydenckie, łamiąc tym samym swoje wcześniejsze obietnice o "nie-reelekcji". Wkrótce zmienił konstytucję i usunął z niej artykuły zabraniające powtórnego kandydowania na urząd prezydencki. Władzę podtrzymywał głównie dzięki manipulacjom wyborczym ("cudom przy urnach"), ale także poprzez eliminowanie opozycji i morderstwa przeciwników politycznych. Był przy tym bardzo zręcznym manipulatorem i zawsze mówił wyborcom to co chcieli usłyszeć.

W 1899 r. w jego własnym rządzie pojawiła się opozycja w osobie Bernardo Reyesa, który zdecydował się współzawodniczyć z Diazem w następnych wyborach. Jednak wkrótce został on zmuszony do udania się na wygnanie. Epoka rządów Diaza to okres uprzemysławiania i modernizacji Meksyku, z którego w większości skorzystali potomkowie Hiszpanów (Kreole) oraz koncerny zagraniczne (głównie amerykańskie). Natomiast ogromna większość społeczeństwa (indiańskie i metyskie chłopstwo) cierpiała wielkie ubóstwo spowodowane głównie brakiem ziemi należącej do obszarników, którzy posiadali wielohektarowe hacjendy. Rozwój kolei i przemysłu powoduje powstanie zaczątków klasy robotniczej, która zaczyna się powiększać wraz z przemieszczaniem się chłopów do miast. Powiększa się także uzależnienie od USA.

W 1908 r. Diaz w wywiadzie dla amerykańskiej prasy stwierdził, że jest gotów na demokrację i wolne wybory i zadeklarował, że nie będzie się już ubiegał o urząd prezydenta. Wkrótce jednak uczynił coś zupełnie innego, nakazując aresztowanie Francisco Madero – jednego z głównych faworytów w dniu wyborów.

Wybory jednak odbyły się normalnie, a Madero uzyskał wysokie poparcie. Ale oficjalne wyniki wyborów były inne, bo jednogłośnie okrzyknięto prezydentem znowu Diaza. Wzbudziło to w społeczeństwie ogromne niezadowolenie, a Diaz, który tyle lat rządził twardą ręką, pozwolił, aby sytuacja wymknęła się mu spod kontroli. Madero wzywał do ogólnonarodowego powstania, które obaliło dyktatora w 1911 r. Pozostała mu jedynie ucieczka; na miejsce swojego azylu wybrał Francję, gdzie zmarł w Paryżu w 1915 r.