Potrzeba
Z Wikipedii
Potrzeba psychiczna, motywacja to stan osoby doznającej poczucie niespełnienia (napięcie motywacyjne), czyli frustrację potrzeb, działający jako czynnik motywujący, skłaniający zatem jednostkę do aktywności, które mogą tę potrzebę zaspokoić. Inaczej - odczuwalny brak czegoś, który powoduje, że podejmuje się działania zmierzające do zapełnienia tego braku. Z potrzebami wiąże się pozytywna lub negatywna charakterystyka afektywna. Niezaspokojenie potrzeb niższego rzędu powoduje niemożność zaspokojenia potrzeb wyższego rzędu.
Pojęcie potrzeba jest wyrażeniem mylnie używanym zamiennie z pojęciami popęd bądź instynkt.
Spis treści |
[edytuj] Hierarchia potrzeb Maslowa
- Potrzeby fizjologiczne
- potrzeba jedzenia,
- potrzeba odpoczynku,
- potrzeba przyjemnych doznań zmysłowych,
- potrzeby seksualne.
- Potrzeby bezpieczeństwa wyrażają się unikaniem tego, co może przynieść śmierć lub cierpienie
- potrzeba zależności,
- potrzeba opieki i oparcia,
- potrzeba braku lęku,
- potrzeba ładu.
- Potrzeby afiliacji (przynależności i miłości, akceptacji, afirmacji); ich zaspokojenie rzutuje na sposób widzenia świata, występują w dążeniach przezwyciężenia osamotnienia, alienacji
- Potrzeby szacunku i uznania
- potrzeba potęgi,
- potrzeba wyczynu,
- potrzeba wolności,
- potrzeba respektu i uznania innych,
- potrzeba dobrego statusu społecznego,
- potrzeba sławy,
- potrzeba dominacji
- Potrzeby samorealizacji
- dążenie do rozwoju możliwości
- dążenie do realizacji celu
Maslow wyróżnia także potrzeby: poznawczą i estetyczną.
[edytuj] Koncepcja potrzeb Murraya
Murray określa potrzebę jako działającą w mózgu siłę fizykochemiczną, która organizuje percepcję, i określone grupy reakcji autonomicznych, słownych i motorycznych, wyobrażeniowych w celu zmiany sytuacji napięcia.
[edytuj] Cechy potrzeb
Potrzeba to:
- specyficzna tendencja aktywności jednostki
- typowy zespół reakcji motorycznych, werbalnych, autonomicznych i wyobrażeniowych
- specyficzny kierunek uwagi i zainteresowań
- specyficzne emocje
- specyficzne reakcje
[edytuj] Typy potrzeb
Murray wyróżnił 27 potrzeb psychicznych:
- potrzebę bezpieczeństwa jako tendencję do unikania psychicznego urazu
- ze strony innych
- we własnych oczach
- potrzebę poniżania się
- potrzebę wyczynu
- potrzebę stowarzyszenia się, afiliacji
- potrzebę agresywności
- potrzebę autonomii
- potrzebę kompensacji
- potrzebę uległości
- potrzebę usprawiedliwiania się
- potrzebę dominowania
- potrzebę uzewnętrzniania swojej osobowości i ekshibicjonizmu
- potrzebę żywienia i opiekowania się
- potrzebę porządku
- potrzebę zabawy
- potrzebę odrzucania i izolacji
- potrzebę przyjemnych doznań zmysłowych
- potrzebę seksualną
- potrzebę doznawania opieki i oparcia
- potrzebę rozumienia
- potrzebę nabywania
- potrzebę poznawczą
- potrzebę tworzenia
- potrzebę informowania innych
- potrzebę doznawania aprobaty i uznania ze strony innych
- potrzebę zatrzymywania
Marray nie uważał, że jest to zamknięta, wyczerpana lista potrzeb jednostki. Każda jednostka według niego charakteryzuje się również potrzebami indywidualnymi, niepowtarzalnymi. Jest to typowe dla podejścia idiograficznego w psychologii, którego zwolennikiem był Murray.
Strukturę potrzeb wg tego podziału bada projekcyjny test apercepcji tematycznej Murraya - TAT (ang. Thematic Apperception Test).
[edytuj] Struktura potrzeb w ujęciu Obuchowskiego
Obuchowski określa potrzebę jako właściwość polegająca na tym, że bez określonego przedmiotu lub określonej osoby nie można normalnie funkcjonować.
- potrzeby samozachowania
- potrzeby fizjologiczne
- potrzeby orientacyjne:
- potrzeba poznawcza
- potrzeba kontaktu emocjonalnego
- potrzeba sensu życia
- potrzeby rozmnażania
- potrzeby seksualne
[edytuj] Potrzeba jako kategoria ekonomiczna
Potrzeba jest jedną z centralnych kategorii ekonomicznych. Występowanie potrzeb rozumianych jako subiektywnie odczuwana rozbieżność pomiędzy status quo a stanem pożądanym jest najważniejszym motywem podejmowania procesu gospodarowania, polegającego na przekształcaniu zasobów w dobra ekonomiczne, które służą zaspokajaniu potrzeb.
Znaczenie subiektywnych potrzeb jednostki jako punktu wyjścia analizy ekonomicznej zostało po raz pierwszy dostrzeżone przez austriacką szkołę psychologiczną.
na podstawie: Siek S., (1986), Struktura osobowości, Warszawa, wyd. Akademia Teologii Katolickiej
