Referendum
Z Wikipedii
Referendum (głosowanie ludowe) - forma głosowania o charakterze powszechnym, najbliższe ideałowi demokracji bezpośredniej, w której udział mogą brać wszyscy obywatele uprawnieni do głosowania (tj. mający czynne prawo wyborcze). W czasie referendum obywatele całego państwa lub jego części wyrażają swoją opinię w kwestii poddawanej głosowaniu.
Referenda można podzielić według różnych kryteriów na: obligatoryjne i fakultatywne, opiniotwórcze i wiążące oraz ogólnokrajowe i lokalne.
W Polsce podstawą prawną referendum jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 oraz ustawy:
- z dnia 15 września 2000 roku o referendum lokalnym,
- z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym.
[edytuj] Referendum lokalne
Odbywa się ono z inicjatywy organu stanowiącego lub na wniosek mieszkańców uprawnionych do głosowania w liczbie: 10% mieszkańców gminy (powiatu), 5% mieszkańców województwa.
[edytuj] Referendum ogólnokrajowe
Konstrukcja referendum.
Referendum polega na udzieleniu, na urzędowej karcie do głosowania, pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na postawione pytania albo na wyborze między zaproponowanymi wariantami rozwiązań.
Referendum ma charakter powszechny. Przeprowadzone jest w określonym czasie (w ciągu jednego lub maksymalnie dwóch dni). W przeciwieństwie do wyborów, nie są przeprowadzane poza granicami kraju (wyjątki od tej zasady dotyczą tylko referendum konstytucyjnego i akcesyjnego).
Z punktu widzenia bezpośredniego sprawowania władzy przez suwerena najistotniejszą rolę odgrywa referendum ogólnokrajowe, które jest przeprowadzone na terytorium całego kraju. W ten sposób rozpatrywane są sprawy o znaczeniu powszechnym, dotyczące wszystkich obywateli danego państwa. Referendum opiera się na zasadach znajdujących się w polskim porządku konstytucyjno – prawnym. Osoby, które są uprawnione do udziału w referendum muszą spełnić przesłanki, jakie ustawodawca wprowadził. Co do zasady, pozwalają one na ustalenie komu przysługuje czynne prawo wyborcze. Należy do nich posiadanie obywatelstwa państwa na terytorium, którego przeprowadza się referendum oraz osiągnięcie pełnoletności najpóźniej w dniu przeprowadzenia referendum. Oprócz powszechnego charakteru głosowania, właściwie dla istoty referendum jest uznanie, że głosujący biorą w nim udział na zasadzie równości. Oznacza to, że żadna z osób głosujących nie może oddać więcej niż jednego głosu. Oprócz tego panuje zasada tajności, która gwarantuje indywidualne wyrażenia woli. Każdy uprawniony samodzielnie wyraża swoją wolę poprzez oddanie głosu.
Oprócz referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa, Konstytucja wprowadziła referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikacje umowy międzynarodowej, na podstawie, której RP przekazuje organizacji narodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach oraz referendum w sprawie przyjęcia ustawy konstytucyjnej, zmieniającej Konstytucję RP. Dwie ostatnie maja charakter skonkretyzowany gdyż dotyczą uchwalonej już przez Sejm i Senat ustawy oraz umowy międzynarodowej zawartej przez Radę Ministrów, na ratyfikację, której obywatele mają wyrazić zgodę.
Wątpliwe jest pojęcie „sprawy o szczególnym znaczeniu”. Przedmiotem tego referendum mogą stać się sprawy jedynie o charakterze ogólnym, które nie zastępują działań właściwych organów państwowych lecz konkretyzują późniejszą treść rozwiązań podejmowanych przez odpowiednie organy. Dlatego przedmiotem tego głosowania nie może być jakakolwiek kwestia już wcześniej uregulowana.
Pierwsze referendum w III Rzeczypospolitej zostało przeprowadzone 18 lutego 1996 roku i dotyczyło powszechnego uwłaszczenia obywateli.
Zobacz:
