Słownik geograficzny Królestwa Polskiego
Z Wikipedii
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: składnię, ortografię i in. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Przejdź do indeksu haseł słownika w zakresie: |
A - B - C - D |
E - F - G |
H - I - J |
Ka, Ką, Kc, Ke, Kę |
Kh, Ki, Kj, Kl, Kł, Km, Kn |
Ko, Kó |
Kp, Kr |
Krz |
Ku, Kw, Ky |
L - Ł - M |
N - O - P - Q - R |
Pa, Pą, Pc - Pe, Pę, Pf, Ph |
Pi, Pl, Pł, Pn |
Po, Pó - Pr |
Ps, Pś, Pt, Pu, Py |
Q-R - Sa |
Są, Sb, Śb, Sc, Śc, Se, Sę |
Sf, Sg, Sh, Si |
Sj, Sk, Śk |
Sl, Śl, Sł |
Sm, Śm, Sn, Śn |
So, Só |
Sp, Śp, Sr, Śr |
St, Śt |
Su |
Sw, Św, Sy |
Sz |
T - U |
Wa |
Wą, Wb, Wc, Wd |
We, Wę, Wg |
Wi, Wj, Wl, Wł, Wn |
Wo i Wó |
Wr |
Ws i Wś, Ww, Wy, Wz, Wż |
Z - Ż |
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich - piętnastotomowe dzieło wydane w końcu XIX wieku w Warszawie przez Filipa Sulimierskiego - redaktora Wędrowca, magistra nauk fizyczno-matematycznych b. Szkoły Głównej Warszawskiej; Bronisława Chlebowskiego - magistra nauk filologiczno-historycznych b. Szkoły Głównej Warszawskiej oraz Władysława Walewskiego - ziemianina, kandydata nauk dyplomatycznych uniwersytetu dorpackiego. Praca została opublikowana w dużym stopniu dzięki funduszom Witolda Zglenickiego uzyskanych za pośrednictwem Kasy Mianowskiego. Poszczególne tomy ukazywały się w latach 1880-1902 i były dostępne za prenumeratą, pod postacią szczupłych zeszytów, których kilkanaście składało się na każdy tom.
Dzieło to, wydane pod tytułem pozwalającym uniknąć represji cenzury carskiej, stanowi opis prawie wszystkich miejscowości i innych toponimów z terenów które obejmowała pierwsza Rzeczpospolita. W ten sposób hasła obejmują zarówno regiony, miasta, wsie i osady, lecz także rzeki i jeziora, szczyty górskie. Zakresem geograficznym Słownika jest Królestwo Polskie (Kongresówka); ale również rosyjskie gubernie nadbałtycke oraz zachodne i część południowych; ziemie Prus Zachodnich i Wschodnich; Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Śląska pruskiego i austriackiego, Galicji, Moraw, słowackich części Węgier i Bukowiny. Hasła zawierają położenie geograficzne i administracyjne, dane statystyczno-demograficzne (w tym często wyznaniowe) oraz wiele informacji o szkołach, przemyśle i handlu, transporcie, rolnictwie. Często wiedza ta jest wzbogacona o krótki rys historyczny, nazwiska kolejnych właścicieli i urzędników (państwowych, samorządowych i wyznaniowych) lub znanych mieszkańców. Całość jest wzbogacona o cenną bibliografię.
Już z chwilą wydania dzieło to stanowiło wyjątkowo cenny - na skalę światową - przykład pracy encyklopedycznej. Z czasem jednak ogrom pracy redaktorskiej i wydawniczej został coraz bardziej doceniany. W 1977 roku nakładem Wydawnictw Artystycznych i Filmowych wydano, wykonany techniką fotoofsetową reprint w limitowanej, numerowanej serii 800 egzemplarzy. Dziś Słownik jest jednym z głównych źródeł do prac nad XIX wiekiem dla wielu nauk, takich jak geografia historyczna, genealogia, kulturoznawstwo, etnologia. Wiele wydawnictw kartograficznych po 1989 roku odwoływało się do Słownika dla ustalenia kresowych nazw mniejszych miejscowości. Stąd i dziś wydawane są nowe indeksy do tego dzieła oraz nowe edycje całości pod postacią reprintu lub CD-ROM.
[edytuj] Opis bibliograficzny
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wyd. pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego, J. Krzywickiego i W. Walewskiego, Warszawa 1880-1902, t. 1-15.
- T. I Aa - Dereneczna, 1880, 960 s.
- T. II Derenek - Gżack, 1881,943 s.
- T. III Haag - Kępy, 1882, 960 s.
- T. IV Kęs - Kutno, 1883, 963 s.
- T. V Kutowa Wola - Malczyce, 1884, 960 s.
- T. VI Malczyce - Netreba, 1885, 960 s.
- T. VII Netrebka - Perepiat, 1886, 960 s.
- T. VIII Perepiatycha - Pożajście, 1887, 960 s.
- T. IX Poźajście - Ruksze, 1888, 960 s.
- T. X Rukszenice - Sochaczew, 1889, 960 s.
- T. XI Sochaczew - Szlubowska Wola, 1890, 960 s.
- T. XII Szlurpkiszki - Warłynka, 1892, 960 s.
- T. XIII Warmbrun - Worowo, 1893, 960 s.
- T. XIV Worowo - Żyżyn, 1895, 930, 8 s.
- T. XV, cz. 1 Abablewo - Januszowo, 1900, 640 s.
- T. XV, cz. 2 Januszpol - Żyżkowo, Aleksin - Wola Justowska, 1902, 741, [2] s.
[edytuj] Nazwy niektórych jednostek administracyjnych
Słownik odwołuje się do nazw powiatów według poniższego spisu. Podział regionalny oraz pisownia według skorowidzu ze stron 929 - 935 tomu II słownika.
[edytuj] Galicya
bialski, bóbrecki, bohorodczański, borszczowski, brodzki, brzeski, brzeżański, brzozowski, buczacki, chrzanowski, cieszanowski, czortkowski, dąbrowski, dobromilski, doliniański, drohobycki, Powiat gorlicki, gródecki, Powiat grybowski, horodeński, Powiat husiatyński, Powiat jarosławski, Powiat jasielski, Powiat jaworowski, kałuski, Kamionka Strumiłowa, Powiat kolbuszowski, kołomyjski, kossowski, Powiat krakowski, Powiat krośnieński, Powiat limanowski, lisko, Powiat lwowski, Powiat łańcucki, Powiat mielecki, Mościska, Powiat myślenicki, nadworniański, nisko, Powiat nowosądecki, Powiat nowotarski, pilzeński, podhajecki, Powiat przemyski, przemyślański, Rawa Ruska, rohatyński, Powiat ropczycki, Rudki, Powiat rzeszowski, samborski, Powiat sanocki, skałacki, stanisławowski, staromiejski, stryjski, śniatyński, Powiat tarnobrzeski, tarnopolski, Powiat tarnowski, tłumacki, trębowelski, turka, Powiat wadowicki, Powiat wielicki, zaleszczycki, zbaraski, złoczowski, żółkiewski, żydaczowski, Powiat żywiecki
[edytuj] Gubernia grodzieńska
białostocki, bielski brzeski, grodzieński, kobryński, prużański, słonimski, sokólski, wołkowyski
[edytuj] Gubernia kaliska
Powiat kaliski, Powiat kolski, Powiat koniński, Powiat łęczycki, Powiat sieradzki, Powiat słupecki, Powiat turecki, Powiat wieluński
[edytuj] Gubernia kielecka
Powiat jędrzejowski, Powiat kielecki, Powiat miechowski, Powiat olkuski, Powiat pińczowski, stobnicki (stopnicki), Powiat włoszczowski
[edytuj] Gubernia kijowska
berdyczowski, czehryński, czerkaski, humański lub umański, kaniowski, kijowski, lipowiecki, radomyski, skwirski, taraszczański, wasylkowski, zwinogródzki
[edytuj] Gubernia kowieńska
kowieński, nowoaleksandrowski, poniewieski, rossieński, szawelski, telszewski, wiłkomierski
[edytuj] Gubernia kurlandzka
[edytuj] Gubernia lubelska
powiat biłgorajski, powiat chełmski, powiat hrubieszowski, powiat janowski, powiat krasnostawski, powiat lubartowski, powiat lubelski, powiat nowoaleksandryjski, powiat tomaszowski
[edytuj] Gubernia łomżyńska
powiat kolneński, powiat łomżyński, powiat makowski, powiat mazowiecki, powiat ostrołęcki, powiat ostrowski, powiat pułtuski, powiat szczuczyński
[edytuj] Gubernia mińska
borysowski, ihumeński, mozyrski, miński, nowogródzki, piński, rzeczycki, słucki
[edytuj] Gubernia mohilewska
czausowski, czerykowski, homelski, horecki, horodecki, klimowicki, mohilewski, mścisławski, orszański, rohaczewski, sieński lub sienneński, starobychowski
[edytuj] Gubernia piotrkowska
powiat będziński, powiat brzeziński, powiat częstochowski, powiat łaski, powiat łódzki, powiat noworadomski, powiat piotrkowski, powiat rawski
[edytuj] Gubernia płocka
powiat ciechanowski, powiat lipnowski, powiat mławski, powiat płocki, powiat płoński, powiat przasnyski, powiat rypiński, powiat sierpecki
[edytuj] Gubernia podolska
bałcki, bracławski, hajsyński, jampolski, kamieniecki, latyczowski, lityński, mohylowski, olhopolski, płoskirowski lub proskurowski, uszycki lub nowouszycki, winnicki
[edytuj] Gubernia radomska
powiat iłżecki, powiat konecki, powiat kozienicki, powiat opatowski, powiat opoczyński, powiat radomski, powiat sandomierski
[edytuj] Gubernia siedlecka
powiat bialski, powiat garwoliński, powiat konstantynowski, powiat łukowski, powiat radzyński, powiat siedlecki, powiat sokołowski, powiat węgrowski, powiat włodawski
[edytuj] Gubernia smoleńska
[edytuj] Gubernia suwalska
powiat augustowski, maryampolski, powiat sejneński, powiat suwalski, władysławowski, wiłkowiski a właściwie Wyłkowyski
[edytuj] Gubernia warszawska
powiat błoński, powiat gostyński, powiat grójecki, powiat kutnowski, powiat nieszawski, powiat nowomiński, powiat radziejowski, powiat radzymiński, powiat skierniewicki, powiat sochaczewski, powiat warszawski, powiat włocławski
[edytuj] Gubernia wileńska
dzisieński, lidzki, oszmiański, święciański, trocki, wilejski, wileński
[edytuj] Gubernia witebska
drysieński, dyneburski, lepelski, lucyński, newelski, połocki, rzeżycki, siebieski, suraski wieliski (Wieliż),
[edytuj] Gubernia wołyńska
dubieński, kowelski, krzemieniecki, łucki, zwiahelski lub nowogradwołyński, ostrogski, owrucki, rówieński, starokonstantynowski, zasławski
[edytuj] Prusy wschodnie
powiat braniewski lub brunsberski (Bransberg), darkiański, powiat ełcki lub łecki (Lyck), fiszhuski, frydlądzki albo frylądzki (fyrlądzki), gąbiński albo głąbiński, gierdawski, powiat gołdapski, powiat pasłęcki czyli holądzki (Preussich-Holand), powiat iławski (Preussich-Eylau), powiat piski lub jańsborski (Johannisburg), Kłajpedzki (Memel), królewiecki, labiewski v. labiawski albo Łabiewski (Labiau), lecki (Loetzen), powiat licbarski albo świętogórski (Heiselberg), olecki lub margrabowski (Oletzko), żuławski lub nizinowy (Niederung), powiat olsztyński (Allenstein), powiat ostródzki (Osterode), pilkaleński (Pilkallen), ragnecki (Ragnit), rastemborski, powiat reszelski (Roessel), stołupiański (Stallupoehnen), powiat suski (rosenberg), powiat szczycieński lub szczycki (Ortelsburg), szyłokarczemski (Heydekrug), świętomiejski lub świętosiekierski (Heiligenbeil), tylżycki, węgoborski (Angerburg), wystrucki (Insterburg), ządzborski lub sąsborski (Sensburg)
[edytuj] Prusy zachodnie
powiat brodnicki (Strasburg), powiat chełmiński (Culm), powiat człuchowski (Schlochau), powiat elbląski, powiat gdański, grudziąski, powiat kartuski, powiat kościerski (Berent), powiat kwidzyński (Marienwerder), powiat lubawski (Loebau), powiat malborski, niborski albo nidborski (Neidenburg), starogrodzki (Stargardt), powiat sztumski, powiat świecki (Schwetz), powiat toruński, powiat tucholski, powiat wałecki (Deutscherone), powiat wejherowski (Neustadt), powiat złotowski (Flatow)]]
[edytuj] Szląsk austryacki
powiat bielski, bogumiński (Oldenberg), powiat cieszyński, frydecki, frysztacki, frywałdzki, skoczowski, strumieński
[edytuj] Szląsk pruski
bolesławski (Bunzlau), bolkowicki (Bolkenhayn), powiat brzeski (Brieg), powiat bystrzycki (Habelschwerdt), powiat bytomski (Beuthen), powiat gliwicki albo toszecki (Tost-Gleiwitz), powiat głogowski, głupczycki (Leobschutz), górski (Guhrau), powiat grotkowski, powiat jaworski (Jauer), powiat jeleniogórski (Hirschberg), kamienogórski (Landshut), powiat kluczborski (Crenzburg), kładzki (Glatz), powiat kozielski (Kosel), powiat kożuchowski (Freistadt), powiat lignicki, powiat lubański (Lauban), powiat lubiński (Lueben), powiat lubliniecki (Lublinitz), lwowski (Loewenberg)]], mielicki (Militsch), powiat namysłowski (Namslau), niemczyński (Nimptsch), powiat niemodliński (Falkenberg), nissański (Neisse), nowotarski (Neumarkt), olawski (Ohlau), olesiński (Rosenberg), powiat oleśnicki, powiat opolski (Oppeln), powiat prądnicki (Neustadt), powiat pszczyński, powiat raciborski (Ratibor), rozbórski (Rothenburg), powiat rybnicki, rychbachowski (Reichenbach), starohucki (Neurode), Powiat strzeliński (Strehlen), strzygłowski (Striegau), stynawski (Steinau), Powiat sycowski (Wartenberg), szprotowski (Sprottau), szunowski (Schoenau), Powiat świdnicki, walbrzyski (Waldenburg), wojrecki lub wojrowicki (Hoyerswerda), Powiat wołowski, Powiat wrocławski, Powiat ząbkowicki (Frankenstein), Powiat zgorzelecki (Goerlitz), ziębicki (Münsterberg), Powiat zielonogórski (Grunberg), Złotoryjsko-hajnowski (Goldberg-Haynau), żegański
[edytuj] Wielkie Księstwo Poznańskie
babimoski, bukowski, Powiat bydgoski (Bromberg), Powiat chodzieski, Powiat czarnkowski, Powiat gnieźnieński, Powiat inowrocławski, Powiat kościański, krobski, Powiat krotoszyński, Powiat międzychodzki (Birnbaum), Powiat międzyrzecki (Meseritz), Powiat mogilnicki, Powiat obornicki, Powiat odolanowski, Powiat ostrzeszowski, Powiat pleszewski, Powiat szamotulski, szremski, Powiat szubiński, Powiat średzki, Powiat wągrowiecki, Powiat wrzesiński, Powiat wschowski, Powiat wyrzyski
[edytuj] Linki zewnętrzne
Wersja z pełnotekstowa z możliwością kopiowania (OCR):
- T. 1, Aa - Dereneczna (OCR)
- T. 2, Derenek - Gżack (OCR)
- T. 3, Haag - Kępy (OCR)
- T. 4, Kęs - Kutno (OCR)
- T. 5, Kutowa Wola - Malczyce (OCR)
- T. 6, Malczyce - Netreba (OCR)
- T. 7, Netrebka - Perepiat (OCR)
- T. 8, Perepiatycha - Pożajście (OCR)
- T. 9, Pożajście - Ruksze (OCR)
- T. 10, Rukszenice - Sochaczew (OCR)
- T. 11, Sochaczew - Szlubowska Wola (OCR)
- T. 12, Szlurpkiszki - Warłynka (OCR)
- T. 13, Warmbrun - Worowo (OCR)
- T. 14, Worowo - Żyżyn (OCR)
- T. 15, cz. 1, Dopełnienia: Abablewo - Januszowo (OCR)
- T. 15, cz. 2, Dopełnienia: Januszpol - Żyżkowa. Dodatek: Aleksin - Wola Justowska (OCR)