Wielcy Mogołowie

Z Wikipedii

گوركانى

←

1526-1857

→

Język używany

Typ państwa

Ostatnia głowa państwa

cesarz Bahadur Szach Zafar II

Powierzchnia
• całkowita

3,000,000 km²

Liczba ludności (1700)
• całkowita
• gęstość zaludnienia

b/d. na świecie
150,000,000
osób/km²

Data powstania

21 kwietnia 1526

Data likwidacji

21 września 1857

Zasięg imperium Wielkich Mogołów w 1605, za panowania Akbara.

Architektura mogolska - Mauzoleum Humajuna, drugiego władcy w dynastii; Delhi.

Książę mogolski na słoniu - przykład inspirowanej islamem sztuki, charakterystycznej dla północnych Indii okresu Wielkich Mogołów.

Akbar, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli dynastii.

Mogołowie lub Wielcy Mogołowie - islamscy (pochodzenia turecko-mongolskiego) władcy północnych Indii w okresie od XVI do XIX wieku.

Przez cały XV wiek północną część Indii zajmował Sułtanat Delhijski. Zaś na południu subkontynentu indyjskiego znajdowało się kilka niezależnych państw, rządzonych przez indyjskich maharadżów. Kolejni sułtanowie delhijscy próbowali rozszerzyć swe panowanie na obszary południowe, lecz zawsze próby te kończyły się fiaskiem. Maharadżowie, mimo wzajemnych waśni i konfliktów, jednoczyli się we wrogości do agresywnego północnego sąsiada. Okazja by się go pozbyć nadarzyła się, gdy w Afganistanie przejął władzę Babur, potomek Tamerlana i Dżingis-chana.

Babar stworzył sprawną, nowoczesną armię, wyposażoną w artylerię. Początkowo próbował poszerzyć swoje królestwo o Azję Środkową i Persję, to jest o terytoria dawnego imperium swoich bitnych przodków. Gdy się to nie udało, chętnie przystał na propozycję podbicia Sułtanatu Delhijskiego, zgłaszaną przez maharadżów indyjskich. W latach 1526-1528 dokonał tego, a Delhi stało się stolicą jego imperium.

Babar dał początek królewskiej dynastii Wielkich Mogołów. Przez pierwsze dwa wieki ich panowania państwo przeżywało swój złoty wiek, zwłaszcza za rządów Akbara (1556-1605), wnuka Babara. Mogołowie zreorganizowali administrację i system oświaty, wprowadzili nowy pieniądz, stałe podatki i nadzór nad urzędnikami, by zapobiec korupcji. Dbali o rozwój sztuki i literatury. Pod wpływem perskim rozwinęło się wspaniałe malarstwo miniaturowe. Za ich panowania powstało wiele imponujących budowli, głównie sakralnych, o monumentalnej architekturze, łączącej style i ornamentykę budownictwa hinduskiego i muzułmańskiego. Najsłynniejszą z nich jest grobowiec Tadź Mahal w Agrze, zbudowany przez Szahdżahana.

W XVII wieku już prawie cały Półwysep Indyjski pozostawał pod władaniem królewskiej dynastii Wielkich Mogołów. Ich scentralizowane rządy, i brak poważniejszych zagrożeń zewnętrznych, sprawiały, że państwo rozwijało się pomyślnie. Zwłaszcza dzięki wydajnemu rolnictwu, największej w świecie produkcji tekstyliów i intensywnemu handlowi, głównie z regionem Bliskiego Wschodu i Europą.

W 1674 powstało państwo konkurujące z Mogołami o panowanie nad indiami: Imperium Mahrathów, które Wielcy Mogołowie bezskutecznie próbowali podbić w wojnie która trwała do roku 1707.

Handel z Europą rozpoczął się w XVI wieku po odkryciu w 1498 roku przez Vasco da Gama drogi morskiej wokół Afryki do Indii. Początkowo handel prowadzili tylko kupcy portugalscy, którzy zakładali swe faktorie na zachodnim wybrzeżu półwyspu (największe na wyspie Goa). W XVII wieku w Indiach istniało już także wiele faktorii holenderskich, francuskich i angielskich, które powstały wzdłuż całego wybrzeża subkontynentu.

Konkurowały one ostro między sobą o prymat w intratnej wymianie handlowej z Europą. Zdecydowanie na pierwszym miejscu w tej walce konkurencyjnej uplasowała się z biegiem czasu Wielka Brytania, dzięki działalności Kompanii Wschodnioindyjskiej, utworzonej w 1600 roku specjalnie dla handlu z Indiami. Europejscy kupcy najchętniej kupowali w Indiach: pieprz, cynamon, imbir, indygo, bawełnę, ryż, cukier trzcinowy, herbatę, tekstylia i opium.