Zombie

Z Wikipedii

Zombie (żywy trup, nieumarły, umarlak) – istota popularna szczególnie w horrorach. Słowo zombie pochodzi prawdopodobnie od afrykańskiego zumbi (fetysz w języku kikongo) lub od nzambi (bóg w języku kimbundu), w Polsce przejęte zostało ono z języka angielskiego; spotkać można się także ze spolszczoną formą zombi. Termin ten rozpowszechnił William Seabrook pod koniec lat 20. XX wieku w swojej książce The Magic Island.

Pojęcie zombie wywodzi się z kultu voodoo, w którym oznacza osobę silnie zniewoloną i ślepo lub nieświadomie wykonującą polecenia osoby kontrolującej, najczęściej będąc pod wpływem środków odurzających. Taki typ zombie był obecny w kulturze od drugiej połowy lat 20. XX wieku do prawie końca lat 60., kiedy to powstał film George’a Romero Noc żywych trupów, w którym zombie przedstawiano jako nieumarłego: osobę martwą, powstającą z grobu i starającą się zaspokoić żądzę krwi poprzez konsumpcję świeżego ludzkiego mięsa lub mózgu. Po sukcesie Nocy żywych trupów taki obraz zombie rozpowszechnił się w kulturze masowej i dziś mało kto kojarzy zombie z voodoo, ponieważ przyjęli się nieumarli w stylu Romera – spotkać można ich w filmach (kolejne filmy z serii żywych trupów czy współczesne filmy dla młodzieży, w których zombies morduje się w bardzo widowiskowy sposób), grach komputerowych (np. Resident Evil, Postal²: Apocalypse Weekend, BloodRayne, Doom 3), grach fabularnych (np. All Flesh Must Be Eaten – gra, w której główną ideą jest występowanie zombies) oraz w literaturze.

Nazwą zombie określa się także gatunek filmu, w którym dominują żywe trupy.

[edytuj] Nekromanci

Zombie i inne tego rodzaju istoty według niektórych wierzeń przywoływał nekromanta, który zajmował się tylko ożywianiem zmarłych, którym wydawał rozkazy. Stwory były jego sługami i nie mogły się mu sprzeciwić, bo były w jego mocy i to on był ich władcą. Według niektórych umarlaków można było zabić jedynie odcinając im głowy lub w jakikolwiek inny sposób niszcząc je lub uszkadzając. Niektóre źródła podają, że można było je zabić jak normalnego człowieka, ale zombi były o wiele bardziej wytrzymałe i było trzeba trochę się natrudzić, żeby je zabić. Kiedyś twierdzono, że najskuteczniejszym sposobem na pozbycie się nieumarłych było zabicie nekromanty, który ich ożywił. W chwili jego śmierci wszystkie stwory padały martwe.

[edytuj] Zombie w religii voodoo

Według wierzeń wyznawców voodoo^[1] (głównie na Haiti i na południu USA) kapłani: houngan, mambo lub bokor mogą uśmiercić człowieka, a w kilka dni po jego pogrzebie znowu przywrócić go do pozornego życia. W rzeczywistości nie jest to jednak żywy człowiek, tylko jego ciało zamieszkane przez jednego z duchów śmierci Guédé. Taki bezwolny żywy trup (nazywany na Haiti także cadavre – zwłoki) jest używany do różnych prac w polu i gospodarstwie. Jeżeli zombie zje sól lub słoną potrawę, wówczas uświadamia sobie, że w rzeczywistości nie żyje i wraca na cmentarz, gdzie zakopuje się we własnym grobie. Wiara w istnienie zombie jest na Haiti powszechna. Aby zmarły nie został zombie, przebija się go kołkiem lub odrąbuje ręce i nogi, a rodzina zmarłego przez kilkanaście dni po pogrzebie pilnuje grobu.

Istnieje wiele niepotwierdzonych teorii na temat zombich, według jednej z nich są to ludzie odurzeni przez kapłanów narkotykami lub trucizną (np. atropina, hyocyamina, tetrodotoksyna).

Na Haiti jest też inny rodzaj zombie, tzw. zombie astral, czyli zagubiony duch zmarłego, który dostał się pod kontrolę kapłana voodoo. Kapłan trzyma takiego zombie zamkniętego w glinianym naczyniu lub butelce i wypuszcza go tylko w celu wykonania określonego zadania.

Przypisy