Ławnik (sądownictwo)

Z Wikipedii

Ławnik - niezawodowy członek składu orzekającego (sądu), stanowiący czynnik społeczny w wymiarze sprawiedliwości. Udział czynnika społecznego w wymiarze sprawiedliwości został zapisany w art. 182. Konstytucji.

W sprawach cywilnych dwaj ławnicy pod przewodnictwem zawodowego sędziego rozpoznają sprawy z zakresu prawa pracy oraz część spraw wynikających ze stosunków rodzinnych. W procesie karnym sąd orzeka składzie dwóch ławników i sędziego, a w sprawach o przestępstwa zagrożone karą dożywotniego pozbawienia wolności - w składzie dwóch sędziów i trzech ławników. Jednakże sąd rejonowy w sprawach karnych rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym orzeka w składzie jednego sędziego. Składy z udziałem ławników rozpoznają sprawy tylko w I instancji.

Ławnik posiada wszelkie prerogatywy sędziego, a jego głos w naradzie i głosowaniu nad wyrokiem ma taką samą wagę jak głos sędziego zawodowego. Nie może jedynie przewodniczyć rozprawie sądowej.

Ławnicy do sądów okręgowych i sądów rejonowych wybierani są w głosowaniu tajnym przez rady gmin spośród kandydatów zgłoszonych przez Prezesa sądu, zakłady pracy, stowarzyszenia, związki zawodowe oraz co najmniej 25 obywateli stale mieszkających na danym terenie (tj. obszarze objętym właściwością danego sądu) i mających czynne prawo wyborcze.

Ławnikiem w sądzie powszechnym może zostać osoba:

mająca co najmniej 30, a nie więcej niż 70 lat;
posiadająca co najmniej średnie wykształcenie;
odznaczająca się nieskazitelnym charakterem;
zamieszkała lub zatrudniona w miejscu kandydowania co najmniej od roku;
której stan zdrowia pozwala na pełnienie funkcji ławnika.

Kadencja ławnika wynosi cztery lata kalendarzowe następujące po roku, w którym dokonano wyboru.

Rola ławników jest stopniowo ograniczana poprzez rezygnację z ich udziału w kolejnych rodzajach spraw. Ustawa wchodząca w 2007 w życie wyłącza ich ze składów orzekających w większości spraw karnych i rodzinnych oraz części spraw z zakresu prawa pracy.