Żarnowiec (województwo podkarpackie)

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy wsi w woj. podkarpackim. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.


Żarnowiec
Województwo	podkarpackie
Powiat	krośnieński
Gmina	Jedlicze
Liczba mieszkańców • liczba ludności	1100
Strefa numeracyjna (do 2005)	13
Tablice rejestracyjne	RKR

Współrzędne: 49° {{{5}}}° {{{8}}} Żarnowiec – wieś w Polsce nad rzeką Jasiołką położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Jedlicze.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.

Żarnowiec wymieniany jest w dokumentach z 1340 r.gdy stanowił parafię. Była to wieś ludna i dobrze zagospodarowana oraz osada rycerska. Pierwszymi dziedzicami w XIV i XV wieku byli Stefan Płaz, Pakosz, Szymek, Piotr, Wojciech, Mikołaj. Zapewne wszyscy tego samego rodu Płazów. W 1435 r. Piotr z Żarnowca otrzymał miejscowośc Długie na własność i następnie odstąpił część miejscowości z czterema gospodarstwami kmiecymi Mikołajowi Krasnopolskiemu Z dokumentów, pochodzących z 1388 roku wiadomo, że stanowiła własność dziedzica Żarnowca Piotra Płazy, tak jak i Chlebna.

W XV i XVI wieku jakieś części Żarnowca posiadał Michał Uchacz, Janusz z Żarnowca, Mikołaj Mleczko z Jedlicza, Stanisław, a później w dzierżawie jego syn Jerzy Żarnowiecki. W 1492 r. - właścicielem Polanki został Mikołaj z Żarnowca (wieś odziedziczył po swoim ojcu Stanisławie). W 1496 r.- synowie Stanisława, dokonali podziału dóbr i Mikołaj Żarnowiecki zatrzymał; Żarnowiec, Polankę i Turaszówkę, które zaraz zastawił bratu Jerzemu za 300 florenów węgierskich, i jako jej dziedzic figuruje do roku 1536. W 1536 - Żarnowiec i Polankę wymienia się jako wieś szlachecką w parafii Jedlicze, własność Mikołaja Żarnowieckiego.

Żarnowiec należał do rodów o tradycjach rycerskich do; Żarnowieckich (Mikołaja Żarnowieckiego), a u schyłku XVI stulecia Chrząstowskich (Andrzeja Chrząstowskiego), Rogoyskich ( do Andrzeja Rogoyskiego), Mierów, Biechońskich ( do Jadwigi Biechońskiej z Czelechów).

W Żarnowcu urodzony jest Jędrzej Rogoyski (1815-1862), autor pamiętnika ("Pamiętniki moje") o życiu szlachty podkarpackiej w połowie XIX w. Jędrzej Rogowski, zapisał Żarnowiec jako wiano córce Lubinie Mier, żonie hrabiego Tytusa Miera, oficera austriackiego.

Kolejnymi właścicielami majątku żarnowieckiego byli Biechońscy, którzy nabyli majątek od Mierów. Była to rodzina patriotyczna. Nabywca majątku w Żarnowcu Stanisław Biechoński był weteranem powstania styczniowego 1863 roku. Od czasu zamieszkania Biechońskich dworek żarnowiecki często odwiedzany był przez byłych powstańców, działaczy społecznych i politycznych, a także ludzi literatury. Dworek w Żarnowcu, po mężu posiadała z parkiem Jadwiga Biechońska z Czeczelów .

Dworek ten z XVIII-XIX w. i XIX-wieczny park nad rzeką, wykupiono w 1903 r. od Jadwigi z Czeczelów Biechońskiej i jako dar społeczeństwa i przekazano Marii Konopnickiej. Poetka przyjechała do Żarnowca wraz z przyjaciółką, malarką Marią Dulębianką.

W dworku przebywali; H. Sienkiewicz , St. Wyspiański,Wł. Tetmajer,L. Rydel. Poetka mieszkała tu z przerwami przez 7 lat do 1910 r., kiedy to nie powróciła ze swej ostatniej podróży do Lwowa, gdzie zmarła.

W czasie okupacji mieściła się tu komenda obwodu krośnieńskiego ZWZ AK.

Do 1956r. dworek pozostawał w posiadaniu rodziny Konopnickiej. W tymże roku córka poetki Zofia Mickiewiczowa przekazała dworek państwu. W dworku od 15 września 1960 r. mieści się Muzeum Marii Konopnickiej. W jego zbiorach można znaleźć liczne pamiątki po poetce, m.in. pierwodruki oraz reedycje jej dzieł. We wnętrzach można obejrzeć także meble i wyposażenie wnętrz - z czasów życia pisarki.

Żarnowiec podobnie jak okoliczne miejscowości nawiedzały epidemie morowego powietrza, klęski żywiołowe, szczególnie wylewy Jasiołki. Nade wszystko niszczyły go jednak najazdy wojsk obcych. tatarskich w 1624 r. szwedzkich w 1655r., węgierskich w 1657 r., rosyjskich w 1769r. i r.austriackich w 1772 r. oraz niemieckich w czasie okupacji w l 1939-1944. Zobacz też: Żarnowiec