Żeliu Żelew

Z Wikipedii

Żeliu Żelew ur. 2 marca 1935 w Sofii
Przynależność polityczna	ZSD
Wykształcenie	profesor filozofii
Prezydent Republiki Bułgarskiej
Okres urzędowania	od 1 sierpnia 1990 do 22 stycznia 1997
Pierwsza Dama	Maria Żelewa
Wiceprezydent	Błaga Dimitrowa
Poprzednik	Petyr Mładenow
Następca	Petyr Stojanow
Przewodniczący ZSD
Okres urzędowania	od 7 grudnia 1989 do 1 sierpnia 1990
Poprzednik	brak
Następca	Petyr Beron

Żeliu Żelew (buł. Желю Желев; ur. 2 marca 1935), bułgarski filozof i polityk, pełniący funkcję prezydenta Bułgarii od 1 sierpnia 1990 do 22 stycznia 1997.

Żeliu Żelew urodził się 2 marca 1935 roku. Ukończył studia filozoficzne na uniwersytecie w Sofii (1958). Tytuł doktora uzyskał za pracę Względna teoria osobowości (1987). Po czterech latach pracy naukowej (1961-1965) wyrzucono go z Uniwersytetu w Sofii za odejście od dogmatów komunistycznych. Został zesłany na wieś, gdzie przebywał 1966-1974. W latach 1972-1974 pracował jako socjolog w Instytucie Sztuki Amatorskiej w Sofii, po czym otrzymał posadę naukowo-badawczą w Instytucie Kultury (1975-1989). Autor skonfiskowanej w 1982, z powodu nasuwających się porównań z komunizmem, książki Faszyzm.

W 1988 r. był jednym ze współzałożycieli Klubu Glasnost i Pierestrojka. W 1989 r. zwolniony z Instytutu Kultury za działalność opozycyjną. W grudniu 1989 r. założył Związek Sił Demokratycznych (ZSD, bułg. Съюз на демократическите сили, СДС), zrzeszający ugrupowania i ruchy opozycyjne. Po upadku Todora Żiwkowa XI 1989 – VIII 1990 przewodniczący Rady Koordynacyjnej opozycyjnego Związku Sił Demokratycznych. W czerwcu 1990 wybrany na przewodniczącego Komitetu Parlamentarnego ZSD.

W sierpniu 1990 został wybrany Prezydentem Republiki Bułgarskiej przez Wielkie Zgromadzenie Narodowe. 1992 – ponownie wybrany na Prezydenta, tym razem w wyborach bezpośrednich na pięcioletnią kadencję. Od stycznia 1997 r. – Prezes Fundacji Żeliu Żelewa. Od maja 2001 roku jest jednym z członków założycielskich i jednocześnie prezesem Bałkańskiego Klubu Politycznego.

Ogłosił szereg książek: Sztuka amatorska w kontekście rewolucji naukowej i technicznej, 1976; Kategorie Modalne, 1978; Kultura fizyczna i sport w społeczeństwie zurbanizowanym, 1979; Faszyzm, 1982 i 1990; Człowiek i jego osobowości, 1991; Względna teoria osobowości, 1993; Inteligencja i polityka. Artykuły, eseje, przemówienia i wywiady, 1995; Nowa polityka zagraniczna Bułgarii i NATO, 1995.

Otrzymał 8 doktoratów honoris causa w siedmiu krajach, Nagrodę Catherine Medici Międzynarodowej Akademii Medici, Transition Award otrzymał wspólnie z Icchakiem Rabinem (1996).

Najwyższe odznaczenia państwowe Francji, Hiszpanii, Portugalii, Polski i Wenezueli.