Adaś Miauczyński

Z Wikipedii

Adaś Miauczyński (także Michał Miauczyński^[1], Michał^[2]) - bohater oryginalnego cyklu autorskiego Marka Koterskiego (na który składają się filmy i utwory sceniczne), sfrustrowany i przegrany polski inteligent, określany przez krytykę "żywą emanacją ciemnej strony i podświadomości przeciętnego Polaka"^[3].

Do najbardziej znanych filmów, w których pojawia się Adaś Miauczyński należą Dom wariatów, Życie wewnętrzne^[4], Nic śmiesznego, Dzień świra oraz Wszyscy jesteśmy Chrystusami. Najczęściej, bo trzykrotnie, w postać Miauczyńskiego wcielał się Marek Kondrat.

Spis treści 1 Postać 2 Miauczyńskich w filmach oraz ich wersjach scenicznych 2.1 Dom wariatów 2.2 Życie wewnętrzne 2.3 Porno 2.4 Nic śmiesznego 2.5 Ajlawju 2.6 Dzień świra 2.7 Wszyscy jesteśmy Chrystusami 3 Odtwórcy ról Miauczyńskiego 3.1 W filmie 3.2 W teatrze 4 Miauczyński w innych utworach 5 Nawiązania 6 Bibliografia 7 Przypisy

[edytuj] Postać

Adaś Miauczyński ma wyższe wykształcenie, zwykle humanistyczne (polonista, kulturoznawca, reżyser filmowy). Jest wulgarnym, neurotycznym i sfrustrowanym inteligentem. Mieszka sam albo z byłą żoną, czasami także z dziećmi (synem Sylwusiem, czasami także z córką).

Specyficzny jest język Miauczyńskiego, charakteryzujący się powtórzeniami, rozbitym szykiem oraz poprawianiem samego siebie. Część cytatów wypowiadanych przez Adasia przeszła już do języka codziennego (np. "Ja pierdolę, kurwa mać! " czy "Dżizas kurwa ja pierdolę")^[5].

[edytuj] Miauczyńskich w filmach oraz ich wersjach scenicznych

[edytuj] Dom wariatów

Pierwszym filmem Koterskiego w którym pojawia się Adaś jest Dom wariatów z 1984 roku. 30-letni Miauczyński po dłuższej nieobecności decyduje się odwiedzić rodziców. Przychodzi mu uczestniczyć w koszmarze familijnej codzienności, która już dawno zatarła granice między serdecznością a nienawiścią^[6].

W filmie w postać Adasia Miauczyńskiego wcielił się Marek Kondrat, zyskując za ten występ pochlebne recenzje. Jak pisał w "Filmie" Krzysztof Demidowicz jako wszechstronny aktor teatralny nie miał problemów, by odnaleźć się w konwencji wymagającej równocześnie fantazji i żelaznej dyscypliny"^[7].

Dom wariatów był wystawiany także na deskach teatru - w marcu 1998 roku miała miejsce jego premiera w warszawskim Ateneum. W przedstawieniu Adasia zagrał Bartosz Opania.

[edytuj] Życie wewnętrzne

Główny bohater i narrator w książkowej wersji Życia wewnętrznego występuje jako "Ja". Dopiero przy okazji legitymowania bohatera przez milicję zostały ujawnione jego personalia (Michał Miauczyński).

W filmie wcielił się w tę postać Wojciech Wysocki. 14 maja 1987 roku miała miejsce premiera Życia wewnętrznego w warszawskim Teatrze Współczesnym. Rolę Miauczyńskiego zagrał Krzysztof Kowalewski. Przedstawienie okazało się wielkim sukcesem (grano je niemal 200 razy), a Krzysztof Kowalewski otrzymał za nią m.in. Nagrodę Prezydenta m.st. Warszawa .

[edytuj] Porno

Bohater książki i filmu Porno nazywa się Michał. Zazwyczaj jednak i tę postać wpisuje się w cykl kolejnych wydań Adasia Miauczyńskiego^[8].

Rolę Michała zagrał Zbigniew Rola.

[edytuj] Nic śmiesznego

W Nic śmiesznego Miauczyński jest nieżyjącym reżyserem filmowym, który z pozycji trupa w prosektorium wspomina swoje czterdziestoletnie życie.

Urodził się jako młodszy syn swoich rodziców. Matka chciała, aby był dziewczynką, dlatego w dzieciństwie ubierała go w sukienki. Ukończył dwa fakultety, w tym reżyserię filmową. Nie zrobił kariery: zawsze był drugim reżyserem, dodatkowo wyrzucono go z pracy przy czterech filmach. Próbował też szczęścia jako reżyser filmów pornograficznych.

Niepowodzenia towarzyszyły mu w życiu prywatnym. Nienawidził swojego mieszkania, w którym mieszkał z żoną mimo rozwodu. Bezskutecznie szukał kobiety swojego życia (na wzór Małgorzaty z Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa) - żadna ze spotkanych nie okazała się tą jedyną, w dodatku każdą z nich zdążył mieć Maciek, najlepszy przyjaciel Adasia.

Wracający do domu Adaś, został zaatakowany przez żonę i córkę. W rzeczywistości atak tasakiem był pozorowany, a w ostatniej chwili ostre narzędzie zastąpiły kaloszem. Adaś mimo to nie przeżył - umarł ze strachu.

W filmie Nic śmiesznego Adasia grał Cezary Pazura.

Krytyka porównywała Miauczyńskiego z Nic śmiesznego do Leona Piszczyka z Zezowatego szczęścia Andrzeja Munka.

[edytuj] Ajlawju

W Ajlawju Adaś Miauczyński to krytyk literacki, a zarazem niespełniony poeta. Rozwiedziony, mieszka w Łodzi wspólnie z byłą żoną i synem. Na weselu u jednego ze znajomych spotyka Gosię, niewidzianą od 10 lat znajomą ze studiów, i decyduje się z nią związać.

Introwertyka Adasia z Ajlawju porównywano do postaci granych przez Woody'ego Allena^[9].

[edytuj] Dzień świra

W filmie Dzień świra Adaś jest 49-letnim nauczycielem języka polskiego. Posiada własne mieszkanie. Cierpi na nerwicę natręctw, jest m.in. numeromanem. Liczne zdarzenia (m.in. hałasujący robotnicy o godzinie 6. rano, sąsiad słuchający za głośno koncertu Chopina, kłócący się posłowie w Sejmie) potęgują w nim uczucie frustracji. Rozwiedziony, ma syna Sylwestra (Sylwunia), o którego los się zamartwia.

Miauczyński, marzący o swojej dawnej miłości Ewie, dochodzi do wniosku, że w swoim życiu nie ma dla niej miejsca. Adaś z Dnia świra, jak stwierdza grający go w filmie Marek Kondrat, to przede wszystkim człowiek samotny^[10].

W filmie w Adasia wcielił się Marek Kondrat, a w wersji teatralnej, mającej swoją prapremierę w 2006 roku w Teatrze Miejskim im. Witolda Gombrowicza w Gdyni - Bogdan Smagacki.

[edytuj] Wszyscy jesteśmy Chrystusami

We Wszyscy jesteśmy Chrystusami Adaś jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Łódzkiego cierpiącym na alkoholizm, z którego pomaga mu wyjść syn - Sylwek.

[edytuj] Odtwórcy ról Miauczyńskiego

[edytuj] W filmie

• Marek Kondrat (Dom wariatów 1984, Dzień świra 2002, Wszyscy jesteśmy Chrystusami 2006)
• Zbigniew Rola (Porno 1990)
• Wojciech Wysocki (Życie wewnętrzne 1986)
• Cezary Pazura (Nic śmiesznego 1995, Ajlawju 1999)
• Andrzej Chyra (Wszyscy jesteśmy Chrystusami 2006)

[edytuj] W teatrze

• Krzysztof Kowalewski (Życie wewnętrzne, Teatr Współczesny w Warszawie, 1987)
• Bartosz Opania (Dom wariatów, Teatr Ateneum)
• Bogdan Smagacki (Dzień świra, Teatr im. W. Gombrowicza w Gdyni, 2006)

[edytuj] Miauczyński w innych utworach

Szereg cech wspólnych z Adasiem Miauczyńskim wykazuje także nienazwany bohater utworu scenicznego Marka Koterskiego zatytułowanego Nienawidzę (1991). Fragmenty, tego - jak określa to sam autor - tekstu-matki^[11] wykorzystał w scenariuszach Nic śmiesznego, Ajlawju i Dniu świra. Bohater Nienawidzę jest rozwiedzionym polonistą (uczy w szkole podstawowej) mieszkającym w bloku. Źródłem jego frustracji są praca, urzędy oraz fakt, że nie spełnił nadziei pokładanych w nim przez rodzinę (nie licząc niebycia komunistą).

[edytuj] Nawiązania

Wskazuje się na podobieństwa między Miauczyńskim a Tomaszem Płachtą, trzydziestoletnim bohaterem książki Daniela Koziarskiego zatytułowanej Kłopoty to moja specjalność, czyli kroniki socjopaty.

[edytuj] Bibliografia

• Kosecka B., Marek Koterski (w:) Słownik filmu pod red. R. Syski, Kraków 2005.
• Rupszel M., Wszyscy jesteśmy Miauczyńskimi, "Kultura" (dodatek do Dziennika. Polska-Europa-Świat) nr z dn. 29.06.2007, s. 86.

Przypisy